ارتقای ۱۳ پلهای رتبه ایران در شاخص جهانی کارآفرینی
دفتر توسعه کارآفرینی و بهرهوری نیروی کار وزارت کار در گزارشی شاخصهای جهانی کارآفرینی در سال ۲۰۱۸ را منتشر کرد که براساس آن رتبه جهانی ایران از ۸۵ در سال ۲۰۱۷ به ۷۲ در سال ۲۰۱۸ ارتقا یافت.
به گزارش مهر، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد؛ براساس آمار منتشر شده از شاخص جهانی کارآفرینی، رتبه کارآفرینی ایران در سال ۲۰۱۸ با افزایش ۱۳ رتبهیی در میان ۱۳۷ کشور جهان به ۷۲ رسیده است.
گزارش منتشر شده نشان میدهد رتبه کارآفرینی ایران در منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) به ۱۱ رسیده است که در مقایسه با سال قبل، سه رتبه بهبود یافته است.
براساس این گزارش، دستیابی به رشد و رونق اقتصادی در شرایط رقابتی عصر حاضر، بدون ایجاد محیط مساعد برای ظهور و رشد کسبوکارهای کارآفرینانه و نوآور امکانپذیر نیست. کارآفرینی موتور رشد اقتصادی است که بدون آن رشد بهرهوری و خلق مشاغل جدید بسیار دشوار خواهد بود. مطالعات درباره کشورها نشان میدهد که آموزش افراد و فرهنگسازی و ایجاد وجهه مناسب برای کارآفرینان در جامعه، کافی نبوده بلکه بروز کارآفرینی نیازمند محیطی مساعد نیز هست. این یعنی، کارآفرینی پدیدهیی فرابخشی و چندوجهی است بهنحوی که از یکسو متاثر از همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است و از سوی دیگر بر تمام این ابعاد تاثیرگذار است. ازاینرو توسعه کارآفرینی در گرو توجه به موضوعات مختلف از زوایا و جنبههای متعددی است.
شاخص جهانی کارآفرینی (GEI) که همه ساله ازسوی موسسه جهانی توسعه کارآفرینی (GEDI) منتشر میشود و تصویری از تغییرات اکوسیستم کارآفرینی کشورها ارائه میدهد، نماگری است که سلامت اکوسیستم کارآفرینی در یک کشور را از طریق تعاملات پویا و نهادینهشده بین گرایش، توانایی و اشتیاق کارآفرینی، هم در سطح فردی و هم در سطح نهادی مورد ارزیابی قرار میدهد. فرض بنیادی در تهیه این شاخص این است که کارآفرینی هر چند ماهیت رفتاری و فردی دارد اما تقریبا در صورتی امکان بروز مییابد که محیط به فرد اجازه بروز آن را بدهد. به عنوان مثال اگر نیروی انسانی تحصیلکرده و دارای مهارت لازم برای بهکارگیری در کسبوکار مبتنی بر فرصت در جامعه به وفور وجود داشته باشد اما شرایط محیطی و نهادی جامعه به شکلی باشد که افراد نتوانند ریسک شروع کسبوکار را بپذیرند، کارآفرینی توسعه نخواهد یافت. به عبارتی پویایی کارآفرینی در هر کشور علاوه بر خصلتها و ویژگیهای افراد جامعه، در گرو محیط نهادی نیز است.
شاخص کارآفرینی در دنیا چگونه ارتقا مییابد؟
در ادامه این گزارش آمده است: در عصر حاضر، پژوهشگران حوزه سیاستگذاری کارآفرینی معتقدند کشورها با تعداد زیادی کارآفرین (به معنای کسبوکار جدید یا خوداشتغالی) نمیتوانند به رشد و توسعه اقتصادی دست یابند بلکه نیازمند اکوسیستم کارآفرینی متناسب هستند تا بتوانند به این مهم برسند.
بنابراین، هر اکوسیستمی شامل تعدادی زیرسیستم به هم وابسته است که با هم در تعاملند، بر یکدیگر اثرگذارند و در جهت برآوردن هدفی با یکدیگر تعامل میکنند. در اکوسیستم کارآفرینی وجود ذینفعان و همکاری متقابل آنها با یکدیگر سبب ایجاد شرایط مناسب برای فعالیتهای کارآفرینانه و توسعه کسب و کارهای جدید میشود. منظور از ذینفع هر نهادی است که بهطور بالفعل یا بالقوه حامی و مشوق کارآفرینی است. ارگانهای دولتی، دانشگاهها، انجمنهای کسبوکار، تشکلهای بخش خصوصی، سرمایهگذاران، بانکها، کارآفرینان، مراکز رشد، مراکز شتابدهنده، رهبران اجتماعی، مراکز تحقیقاتی، نمایندگان نیروی کار و وکلا از ذینفعان اکوسیستم کارآفرینانه بهشمار میآیند.
از این رو شاخص جهانی کارآفرینی با این رویکرد تلاش دارد نگاهی دقیق به سلامت اکوسیستم کارآفرینی کشورها بیندازد. مزیت این شاخص نسبت به سایر روشهای سنجش در این است که این شاخص باتوجه به تعاملات سطح فردی و سطح نهادی کارآفرینی، چشماندازی نسبتا دقیق از قوتها و تنگناهای اکوسیستم کارآفرینی کشورها ارائه میدهد. از آنجا که زمینه نهادی تنظیمکننده رفتارهای فردی است، بنابراین برای درک اکوسیستم کارآفرینی لازم است هم به تعاملات درونی و هم تعاملات میان این دو سطح توجه شود.
جایگاه ایران در شاخص کارآفرینی
در میان کشورهای دنیا
براساس گزارش شاخص جهانی کارآفرینی رتبه کارآفرینی ایران در سال ۲۰۱۸ با افزایش ۱۳ رتبهیی در میان ۱۳۷ کشور جهان ۷۲ است و همچنین در منطقه منا (MENA) ۱۱ (در سال ۲۰۱۸ بحرین از منطقه منا خارج شده و جزو کشورهای منطقه اقیانوسیه قرار گرفته است) است که در مقایسه با سال قبل ۳ رتبه بهبود یافته است. همچنین ایران
4.7بهبود امتیاز را در سال ۲۰۱۸ تجربه کرده و از این منظر پنجمین کشور جهان در بهبود امتیاز است. اما متاسفانه، گلوگاههای موجود در اکوسیستم کارآفرینی کشور کماکان در وضعیت نامطلوبی بهسر میبرند. این شواهد حاکی از نامتناسب بودن فضای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور و انگیزههای کارآفرینی فردی در سطح جامعه است که با اتخاذ سیاستهایی در سطح کشور قابل بهبود است.
براساس اطلاعات گزارش شاخص جهانی کارآفرینی، امسال ایران افزایش چشمگیری در امتیاز شاخص فرعی گرایش کارآفرینانه (ATT) نسبت به سال قبل را تجربه میکند، این افزایش ناشی از تغییر ناگهانی در رکن مهارت راهاندازی کسبوکارهای نوپا است. گرایش کارآفرینانه تحتتاثیر ارکان درک فرصت، پذیرش ریسک، شبکهسازی، مهارت راهاندازی کسبوکارهای نوپا و پشتیبانی فرهنگی است. ارکان درک فرصت، پذیرش ریسک و پشتیبانی فرهنگی از گلوگاههای اساسی اکوسیستم کارآفرینی کشور در این بخش هستند. دولت با معرفی کارآفرینان و موفقیتهای آنها در مناطق مختلف به جامعه، ایجاد قوانین ورشکستگی منعطف، کاهش نگرش منفی افراد جامعه نسبت به شکست کارآفرینان و معرفی هرچه بیشتر ارزشهای ایجاد شده توسط کارآفرینان در سطح جامعه میتواند این گلوگاهها را به فرصت تبدیل کند.
شاخص فرعی توانایی کارآفرینانه (ABT) شامل ارکان رقابت، سرمایه انسانی، جذب فناوری و کسبوکار مبتنی بر فرصت است. رکن رقابت ازجمله ارکان چالشبرانگیز در اکوسیستم کارآفرینی کشور در سال ۲۰۱۸ است. این رکن شامل متغیر فردی (رقبا) و متغیرهای نهادی (غلبه بر بازار و مقررات) است. از سیاستهایی که برای خروج از بحران در این رکن مطرح است حذف سیاستهای انحصاری و ضدرقابتی در کشور و همچنین تشویق کارآفرینان به تشخیص فرصتهایی در بازار که منحصربهفرد بوده یا مغفول ماندهاند. رکن جذب فناوری در این بخش عملکرد بهتری را نسبت به بقیه ارکان این بخش نشان داده است. در ارتباط با این رکن دولت با حمایت از برنامههای حوزههای علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) و همچنین کارآفرینان با رصد کردن فناوریهای مرتبط با حوزه کسبوکارشان و روندهای آنها میتوانند در تقویت بیشتر این رکن بکوشند.