ترامپ فاجعه عراق را تکرار می‌کند؟
گروه جهان
با وجود وتوی قطعنامه پیشنهادی امریکا برای برخورد با عاملان حمله شیمیایی ادعایی در شهر دوما واقع در غوطه شرقی سوریه از سوی روسیه، دونالد ترامپ و متحدانش برای حمله به اهدافی در خاک سوریه آماده می‌شوند. به گزارش یورونیوز، مقام‌های سیاست خارجی روسیه بارها با تکذیب وقوع هرگونه حمله شیمیایی در دوما، از واشنگتن و متحدانش خواسته‌اند تا از مداخله نظامی در سوریه، خارج از چارچوب شورای امنیت خودداری کنند. با این حال دونالد ترامپ چهارشنبه در پیام توییتری تحریک‌آمیزی به روسیه هشدار داد که مراقب موشک‌های زیبا، جدید و هوشمند امریکایی باشد! دقایقی بعد نیز وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که موشک‌های هوشمند امریکا باید تروریست‌ها را هدف‌گیری کنند نه حکومت‌های مشروع. برخی رسانه‌ها نیز از حرکت ناوهای چینی به‌سوی مرزهای آبی سوریه به درخواست روسیه خبر داده‌اند.
پاسخی متفاوت
نشریه گاردین در تحلیلی از وضعیت موجود و حمله احتمالی امریکا به سوریه نوشته: پس از حمله شیمیایی ۲۰۱۷ در خان شیخون، دونالد ترامپ دستور به حمله علیه پایگاهی که به گفته او جنگنده‌های سوری دخیل در این حمله شیمیایی از آنجا بلند شدند، داد. در این حمله ۵۹ موشک کروز ازسوی کشتی‌های جنگی امریکا در دریای مدیترانه شلیک شد که آسیب زیادی به باندهای فرود و آشیانه‌های هواپیما در فرودگاه الشعیرات وارد کرد اما این آسیب‌ها سریعا ترمیم شدند. آن حمله بیشتر یک حمله نمادین بود. در صورتی که ترامپ دستور به یک حمله جدید علیه سوریه بدهد احتمالا این حمله قرار است فراگیرتر باشد. ترامپ در صورتی که احساس کند خط قرمزهایش زیرپا گذاشته شده‌اند دوست دارد که خودش را به‌عنوان یک فرد قدرتمند نشان دهد. فرانسه نیز پیش از این گفته بود که آماده است در صورت اثبات استفاده دمشق از سلاح شیمیایی دست به اقدام بزند. اهداف احتمالی در حمله دوم امریکا به سوریه می‌تواند شامل دیگر پایگاه‌های هوایی سوریه و شاید هر آنچه از خود نیروی هوایی سوریه باقی مانده، باشند.
گاردین نوشته، امریکا یک گروه رزمی دریایی در شرق دریای مدیترانه دارد که مملو از موشک‌های دوربرد هستند. این کشور همچنین شمار زیادی جنگنده در قطر داشته و تعدادی جنگنده دیگر هم در ناوهای هواپیمابر در خلیج‌فارس هستند که به بهانه بمباران داعش در آنجا حضور دارند. در عین حال سیاست انجام پروازهایی بر فراز عراق یا عربستان‌سعودی برای بمباران اهداف حکومت سوریه ممکن است حیله‌گرانه باشد. موشک‌ها احتمالا گزینه محتمل‌تر هستند چراکه سرنگون کردن آنها دشوارتر است و اهمیت‌شان کمتر. حمله کردن از سمت غرب در مجموع مشکلات کمتری به همراه خواهد داشت. در عین حال جنگنده‌های فرانسوی هم می‌توانند اهداف سوری را بعد از برخاستن از فرودگاه‌های فرانسه هدف بگیرند. اگر بریتانیا هم به این جمع اضافه شود این کشور هم پایگاهی در نزدیکی سوریه در کشور قبرس دارد.
به گزارش ایرنا، نیروی هوایی بریتانیا تعداد زیادی قوا در خاورمیانه دارد که هنوز در اقدام علیه باقی‌مانده‌های داعش مشارکت دارند و به آسانی می‌توان از هواپیماها و پهپادهای آن برای هدف قرار دادن اهداف نظامی سوری در صورت لزوم استفاده کرد. بریتانیا جنگنده‌های تورنادو در منطقه دارد که مشهور به انجام پروازهایی در ارتفاع پایین و بمباران‌های دقیق هستند. همچنین بریتانیا تعدادی جنگنده تایفون مسلح به موشک‌های هدایت‌شونده در منطقه دارد. از طرفی پهپادهای «ریپر» مسلح به موشک‌های «هل‌فایر» نیز در دسترس هستند. همه این تجهیزات در چند هفته گذشته در شرق سوریه یا در عراق علیه داعش عملیات انجام داده‌اند. با این حال ارزش اصلی هرگونه اقدام نظامی احتمالی بریتانیا در این عملیات تلافی‌جویانه برای امریکایی که کمبودی به لحاظ دانش کارشناسی یا قدرت آتش ندارد، این است که به امریکا اجازه می‌دهد بگوید در این عملیات تنها نیست.
واکنش احتمالی روسیه و سوریه
با وجود آنکه سیستم‌های دفاع هوایی سوریه بر اثر حملات اسراییل در ماه مارس گذشته خسارت دیدند اما همچنان به‌عنوان یک تهدید مطرح است. موشک‌های فرسوده این سیستم می‌توانند سریع‌تر از جنگنده‌های مدرن پرواز کنند و چندی پیش یکی از این موشک‌ها از مدل SA-۵ که ۴۵ سال عمر داشت یک جنگده اف۱۶ اسراییلی را سرنگون کرد و موجب ضدحمله‌های بعدی اسراییل شد. با این حال این سیستم دفاع هوایی سوریه چندان نمی‌تواند موشک‌های دوربرد را مورد حمله قرار دهد. در عین حال پیش از این نیز نیروی هوایی اسراییل توانسته بیش از ۱۰۰ حمله هوایی را بدون آنکه یکی از جنگنده‌هایش هدف آن قرار بگیرد، انجام دهد.
پرسش مهم‌تر این است که آیا روسیه این‌بار سیستم دفاع هوایی توانمند اس۴۰۰ خود را که بیش از یک‌سال است در سوریه مستقر است، فعال خواهد کرد یا خیر. این سیستم تهدیدی مرگبار برای مدرن‌ترین جنگنده‌های جهان محسوب می‌شود. روسیه در جریان حملات قبلی پاره‌یی از اوقات به مدت کوتاهی این سیستم را روشن کرد اما هنوز از آن عملا استفاده نکرده است. اخیرا هشداری که ازسوی سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، به ترامپ درباره عدم دست زدن به حمله جدید علیه سوریه صادر شد، می‌تواند نشان‌دهنده یک رویکرد متفاوت و احتمال دستور دادن به حمله‌یی از جانب روسیه به تلافی آن باشد.
نشانه‌های حمله قریب‌الوقوع
عبدالباری عطوان تحلیلگر مسائل سیاسی در نشریه رأی‌الیوم اپوزیسیون سوریه در غوطه شرقی شکست خورده و عناصرشان به همراه خانواده‌های‌شان به جرابلس در نزدیکی مرز ترکیه فرستاده شدند. پس دولت پیروز سوریه از به‌کارگیری تسلیحات شیمیایی چه سودی می‌برد؟
در این میان ترامپ که هفته گذشته گفته بود نیروهایش را از سوریه بیرون خواهد کشید سفر خود به امریکای جنوبی را لغو کرده و دستور اعزام ناوهواپیمابر امریکایی مجهز به موشک‌های تام‌هاک به شرق دریای مدیترانه روبه‌روی سواحل سوریه را صادر کرده است. همه نشانه‌ها از تجاوز قریب‌الوقوع سه‌گانه امریکا، فرانسه و بریتانیا به سوریه حکایت دارد تا بدین‌ترتیب حمله اسراییل به پایگاه هوایی «تیفور» سوریه واقع در نزدیکی شهر حمص کامل شود؛ حمله‌یی که در آن 14 سرباز به شهادت رسیدند؛ اما هیچ‌یک از حملات نظامی علیه سوریه چه سه‌جانبه و چه چهارجانبه نمی‌تواند واقعیت موجود و نتایج جنگ را تغییر دهد، زیرا ارتش سوریه اکثر شهرهای بزرگ را باز پس گرفته و پس از بازپس‌گیری کامل غوطه شرقی به تهدیدهای موشکی علیه دمشق پایان داده است. تنها عاملی که می‌تواند واقعیت موجود در سوریه را تغییر دهد، دخالت فراگیر نظامی امریکا در سوریه است همانند آنچه در عراق در سال 2003 روی داد، امری که کاملا بعید به نظر می‌رسد، زیرا پیامدهایش برای امریکا فاجعه‌آمیز خواهد بود و احتمال درگیر شدن با روسیه و پایگاه‌هایش در سوریه حتمی است.
ترامپ با تهدیدهایش مبنی بر انجام حملات انتقام‌جویانه، خود را گرفتار کرده و نمی‌تواند از موضعش نیز عقب‌نشینی کند و همچون فردی ضعیف و مردد ظاهر شود؛ این احتمال وجود دارد که تجاوز سه‌جانبه آینده ترامپ علیه سوریه صرفا شکل نمایشی به خود بگیرد و فقط اهداف متعلق به سوریه مورد اصابت جنگ‌افزارهای غربی قرار گیرد تا بدین‌ترتیب از اصطکاک با روسیه اجتناب کند، زیرا ژنرال والیری گراسیموف رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح روسیه تهدید کرده اگر جان نیروهای روسی در سوریه در معرض خطر قرار گیرد در آن صورت روسیه نه تنها به موشک‌های شلیک شده بلکه به پایگاه‌ها و کشتی‌های شلیک‌کننده موشک‌ها نیز حمله خواهد کرد.
عطوان با اشاره به سکوت پوتین در مقابل تهدیدهای امریکا نیز نوشته: «معتقدیم این سکوت فردی است که از خویشتن خویش مطمئن است؛ او پرحرفی را برای دیگران گذاشته است؛ همین امر ثابت می‌کند که به احتمال زیاد حمله امریکا را با حمله پاسخ خواهد داد؛ پاسخی که پیشبینی ماهیت و ابعاد آن دشوار است.»
