چرخه معیوب در صنعت خودرو
نابسامانی که در بحث قیمت‌گذاری خودروهای وارداتی و داخلی رخ داده بیشتر بر می‌گردد به نبود برنامه‌ریزی و تلاطم نرخ ارز که این امر بازار خودرو را با چالش قیمت‌های آنی مواجه کرده است. یک چرخه معیوب در صنعت خودروسازی ایران شکل گرفته است که با فشارهای شورای رقابت نمی‌تواند به رشد و پویایی لازم برسد.
به دنبال افزایش نرخ ارز در بازار که منجر به تصمیم دولت برای تک نرخی کردن قیمت دلار شد هزینه تولید ناشی از افزایش قیمت ارز بالا رفت که به دنبال آن تقاضای خودروسازان برای افزایش قیمت‌ها مطرح شد، خصوصا که امسال دستمزد هم 20درصد بالاتر رفته است. از سوی دیگر در شرایطی که واردات خودرو هم‌اکنون با تعرفه 95 درصدی محاسبه می‌شود، مجلس تصمیم گرفته تا تعرفه واردات خودرو را کاهش دهد بر همین اساس در روزهای گذشته مصوبه‌یی به تصویب مجلس رسید که تعرفه واردات خودرو را به 20 درصد می‌رساند. تحلیلگران معتقدند در صورت تصویب این قانون وضعیت خودروسازان داخلی برای رقابت با خودروهای خارجی سخت خواهد شد. صاحب‌نظران افزایش بی‌رویه قیمت خودروهای خارجی وارداتی را بیشتر به نوسان قیمت دلار و مسدود بودن 6 ماهه سایت ثبت‌سفارش ارتباط داده‌اند اما در مورد خودروهای داخلی، گرانی‌ها را بیشتر متوجه کمبود عرضه و فروش‌های بلندمدت دانسته‌اند. در این بین جای خالی نبود نظارت نهادها و سازمان‌هایی مانند شورای ملی رقابت و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان بسیار چشمگیر است. اما ساسان قربانی سخنگوی پیشین شورای سیاست‌گذاری خودرو و عضو انجمن قطه‌سازان بیان اینکه شرکت‌های خودروساز داخلی مدت‌هاست که قیمت فروش‌شان ثابت مانده در حالی که تمام عوامل تاثیرگذار روی قیمت تمام شده افزایش پیدا کرده و به همین دلیل شرکت‌های قطعه‌سازی هم به‌شدت متضرر می‌شوند، عنوان کرد: نابسامانی که در بحث قیمت‌گذاری خودروهای وارداتی و داخلی رخ داده بیشتر بر می‌گردد به نبود برنامه‌ریزی و تلاطم نرخ ارز که این امر بازار خودرو را با چالش قیمت‌های آنی مواجه کرده است.
وی در ادامه افزود: در مورد قیمت‌گذاری خودروهای خارجی باید گفت که این تصمیم باید از سوی وزارت صنایع، دولت و مراجع ذی‌صلاح اتخاذ شود تا یک برنامه روشن برای همه ارائه شود چه آنهایی که کار واردات را انجام می‌دهند و چه کسانی که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند. افزایش قیمت خودروهای خارجی به دلیل نامشخص بودن نرخ ارز است و این نگرانی وجود دارد که با توجه به سیاست‌های اخیر ارزی دولت آیا تخفیف‌های مورد نظر شامل واردات خودروهای خارجی هم می‌شود؟ به عقیده این کارشناس ارشد صنعت خودرو در جایی که شرکت‌های قطعه‌سازی قیمت مواد اولیه شان 30 درصد افزایش پیدا کرده است و شرکت‌های خودروساز هم به دلیل نظارت شورای رقابت اجازه افزایش قیمت را ندارند چگونه می‌توان همزمان هم به کیفیت خط تولید فکر کرد، در فضای رقابتی موثر بود و محصول نهایی خود را ثابت نگه داشت؟ ساسانی با بیان اینکه یک چرخه معیوب در صنعت خودروسازی ایران شکل گرفته است و با فشارهای شورای رقابت نمی‌تواند به رشد و پویایی لازم برسد، گفت: براساس قانون هر سال حقوق و دستمزد کارگران با یک درصد مشخصی افزایش پیدا می‌کند و قطعه‌ساز باید این افزایش را در تولید نهایی خود اعمال کند. از سوی دیگر هزینه‌های قانونی مانند بیمه، مالیات، دارایی، تامین اجتماعی، قانون کار در کنار مشکلات نبود مواد اولیه، نوسان نرخ ارز و عدم برنامه‌ریزی منسجم و بلندمدت وجود دارند که بر کیفیت نهایی محصول تاثیر می‌گذارند اما انتقادها فقط در مورد آخرین حلقه یعنی عدم کیفیت محصول است بدون آنکه به این چرخه معیوب صنعت اشاره‌یی شود. این کارشناس در ادامه با اشاره به این نکته که مشکلات صنعت خودرو و نوسان قیمت ارز سرمایه‌گذاری‌های مشترک خارجی را دچار ابهام و اشکال کرده است، یادآور شد: کیفیت اتفاقی نیست ویک فرآیند برنامه‌ریزی شده، مدیریت شده و سیستماتیک است که در واقع بخشی از آن برمی‌گردد به سرمایه‌گذاری حالا ما با توجه به این مدل باید ببینیم در کدام حوزه خوب عمل کرده‌ایم؟ آیا ما تکنولوژی روز را در اختیار داریم؟ چقدرتوان مدیریتی و برنامه‌ریزی و بستر فرهنگی لازم را در این زمینه داریم؟
وی ادامه داد: کیفیت زیر ساخت‌هایی را لازم دارد از جمله تکنولوژی روز که بهبود آن یک الزام است اما این به روز کردن تکنولوژی نیاز به سرمایه‌گذاری دارد که این امر هم خود در چند بخش از جمله توسعه مهارت‌های آموزشی کارکنان، ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و در نهایت جنس مواد اولیه خلاصه می‌شود اما حتی در این مرحله هم شما به کیفیت مطلوب نمی‌رسید زیرا نیاز به فرآیندهای مدیریتی روز دنیا به شدت احساس می‌شود تا بتواند این عوامل را به درستی در کنار هم قرار دهد. ما خیلی به این مساله برخورده‌ایم که یک تکنولوژی پیشرفته را آورده‌ایم ولی نمی‌توانیم از آن به درستی استفاده کنیم.
قربانی معتقد است باید در حوزه مدیریت، ارتقای مهارت‌ها، دانش فنی، توسعه منابع انسانی و نرم‌افزارهای مربوط به استفاده از تکنولوژی‌های روز توسعه لازم ایجاد کنیم زیرا این عوامل به عنوان زیرساخت مورد نیاز هستند ضمن اینکه مباحث فرهنگی هم لازم است یعنی در محیطی که نظم بر آن حاکم است کیفیت بهتری هم در محصولات خود ارائه می‌کنند. مثلا مردم ژاپن با یک نظم سیستماتیک خط تولید کشورشان را در چند دهه گذشته ارتقا داده‌اند و در این زمینه بازارهای جهانی را به دست آورده‌اند.
این کارشناس ارشد صنعت خودرو تورم را عاملی می‌داند که قطعه‌سازان را از چرخه تولید خارج می‌کند که تبعات آن هم می‌تواند بیکاری مفرط و از بین رفتن مشاغل میانی این صنعت باشد. وقتی یک واحد تولیدی برنامه منسجم 3 ساله را برای خود با قیمت ارز با تغییر جزیی طراحی می‌کند و بعد یک‌باره قیمت ارز چند برابر می‌شود چه بلایی بر سر آن برنامه‌ریزی می‌آید؟ آیا در کشورهای دیگر هم پول ملی شان به همین اندازه دچار دستخوش می‌شود؟ این تلاطم‌ها آسیب‌های جدی را به یک واحد تولیدی وارد می‌کند.
