کودکان؛ قربانی تعلل در تصویب یک لایحه
ریحانه جاویدی|
سال گذشته اخبار ربودن، آزار و اذیت و بعد قتل کودکان داغ بود و امسال نوبت به شکنجه از سوی اعضای خانواده رسیده است و نشان می‌دهد در نبود یک قانون حمایتی همه‌جانبه، آزار و اذیت کودکان پایان ندارد. شکنجه کودکان هر بار شکل جدیدی به خود می‌گیرد و ابعاد تازه‌یی از آن نمایان می‌شود، در حالی که هنوز هم لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان، به سرانجام نرسیده و بعد از 6 سال همچنان اظهارنظرهای نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره تصویب آن حکایت اما و اگر و ابراز امیدواری است تا ارائه یک جواب قطعی درباره لایحه‌یی که فعالان حقوق کودک آن را نقطه عطفی برای پایان حوادث تلخ در دنیای کودکان می‌دانند.
زمان دقیق بررسی لایحه معلوم نیست
روز گذشته پدر کودک معلول البرزی که با قمه اقدام به شکنجه فرزندش کرده بود، زندانی شد و کودک هم مورد عمل جراحی قرار گفت اما روزانه چندین و چند مورد از این اتفاق‌ها رخ می‌دهد که کسی از آن با خبر نمی‌شود، کودکان بسیاری مورد شکنجه و انواع آزار و اذیت قرار می‌گیرند بدون آنکه کسی به دادشان برسد با این حال پرونده شکنجه کودک معلول البرزی بار دیگر ضرورت تعجیل در تصویب لایحه حمایت از کودکان را به رخ کشید. لایحه‌یی که در سال ۱۳۸۸ برای حمایت از کودکان و نوجوانان و در راستای جلوگیری از کودک‌آزاری و قاچاق کودکان از سوی قوه قضاییه تهیه و تقدیم دولت وقت شد و در سال ۱۳۹۰ دولت وقت، این لایحه را به مجلس ارائه کرد. از آن زمان تاکنون لایحه حمایت از حقوق کودکان در کمیسیون حقوقی مجلس «در دست بررسی» بوده و تنها اظهارنظر نمایندگان درباره زمان تقریبی تصویب این لایحه، ابراز امیدواری درباره این است که زودتر به نتیجه برسد. محمد کاظمی، نایب‌رییس کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی درباره این موضوع به تعادل می‌گوید:
« لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در دستور کار مجلس است، این لایحه از سوی کمیسیون حقوقی برای هیات اصلاح فرستاده شده و براساس فوریت رسیدگی، بررسی می‌شود که هنوز معلوم نیست زمان دقیق آن کی باشد اما در دستور کار صحن علنی قرار دارد. »
او در پاسخ به اینکه با وجود شدت گرفتن اخباری که حکایت از افزایش شکنجه کودکان دارد، آیا از نظر نمایندگان تعحیل در رسیدگی به این لایحه احساس می‌شود یا خیر، افزود: «اکنون هم در غیاب این لایحه مشکلی برای برخورد با کودک آزاری نداریم و نیروی انتظامی باید براساس قوانین موجود در این زمینه اقدام کند. کودک آزاری مساله خاصی نیست و مانند سایر جرایم است با وجود این در لایحه جدید مجازات‌های خوبی برای کودک‌آزاران در نظر گرفته شده و در مجموع قانون جامع و مناسبی به نظر می‌رسد که باید دید کی نوبت رسیدگی آن در صحن علنی می‌رسد اما با توجه به اینکه از پایان سال گذشته این لایحه به هیات رییسه مجلس ارجاع داده شده است، به نظر نمی‌آید بررسی آن خیلی طول بکشد و به زودی نوبت رسیدگی به آن می‌شود. »
اظهارات کاظمی در حالی است که نهم اردیبهشت، انوشیروان محسنی بندپی، رییس سازمان بهزیستی کشور درباره آخرین وضعیت لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان به ایرنا گفت: «اکنون دو تا سه ماده این لایحه در کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است و هنوز روی این مواد به جمع‌بندی نرسیدند. »
لایحه‌ای که خلأهای قانونی را رفع کرد
بر اساس یکی از مواد لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان، در صورتی که کودک یا نوجوان در معرض بزه‌دیدگی یا آسیب به سلامت جسمی، روانی، اجتماعی، اخلاقی، امنیت یا وضعیت آموزشی قرار گیرد، وضعیت مخاطره‌آمیز محسوب شده و موجب مداخله و حمایت قانونی از کودک و نوجوان می‌شود. مطابق این لایحه، خشونت مستمر والدین، اولیاء، سرپرستان قانونی یا سایر اعضای خانواده نسبت به یکدیگر جزو مواردی است که می‌تواند منجر به دخالت و حمایت قانونی از کودک و نوجوان شود که این موارد از جمله موادی است که در قانون قبلی به آن پرداخته نشده بود. مونیکا نادی، وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق کودکان این قانون را که در سال 1381 تصویب شد را جامع و مانع نمی‌داند. او درباره ابعاد حمایتی لایحه‌یی که 6 سال است در پیچ رسیدگی مجلس شورای اسلامی متوقف مانده است به تعادل گفت: « لایحه جدید به کودک‌آزاری نگاه عام‌تری دارد و بیشتر از آنکه بخواهد به مجازات‌ها بپردازد به پیشگیری پرداخته و تعاریف دیگری را به قانون افزوده و مراجع و تشکیلاتی را برای کودک آزاری قائل شده و نقش ان‌جی‌او‌ها را در این کودک‌آزاری پر رنگ کرده است. در واقع آن چه که ما به عنوان خلأهای قانونی در قانون فعلی داریم نه تنها در این لایحه بر طرف شده بلکه مفاهیم دیگری که ما برای حمایت همه‌جانبه از کودکان به آنها احتیاج داریم را در خود آورده است. این لایحه هنوز هم دارای نواقصی است و نمی‌توان گفت که یک لایحه کامل است ولی امیدواریم همین لایحه به کمیسیون حقوقی و قضایی وارد و به آن رسیدگی شود. چرا که اگر ۴ سال دیگر در این مجلس بماند و تصویب نشود در مجلس یازدهم هم شاهد این خواهیم بود که این لایحه بلاتکلیف می‌ماند. »
او افزود: « در این لایحه به اظهارات خود کودک اعتبار داده است. البته در قانون فعلی نیز این حق وجود دارد که هر کسی جرم کودک آزاری را گزارش کند چون کودک آزاری یک جرم عمومی است ولی در این لایحه بر این موضوع نیز تاکید کرده است. ضمن اینکه در لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان چون بر نقش سازمان‌های مردم‌های نهاد تاکید کرده اظهارات این سازمان‌ها نیز می‌تواند در دادگاه به عنوان دلیل مطرح شود. اما مهم‌ترین بخش این لایحه رسمت بخشیدن به اظهارات کودک است که اگر این قانون به تصویب برسد بخشی از کار اثبات جرم آسان‌تر خواهد شد. »
