سالی بدون نوبل ادبیات
گروه گوناگون|
هر سال در ماه اکتبر، مردم در سراسر جهان در انتظار معرفی برندگان نوبل سال در شاخههای علمی، اقتصادی، ادبیات و صلح هستند. معمولا اسامی نامزدها برای دریافت این جایزه اعلام نمیشود و تنها گمانهزنیهایی صورت میگیرد. این درحالی است که در آستانه اهدای جایزه نوبل 2018 آکادمی سوئد در بیانیهیی اعلام کرده به دنبال رسواییهای اخلاقی اخیر اعطای جایزه نوبل ادبیات سال جاری میلادی یک سال به تاخیر میافتد.
طبق گزارشهای منتشر شده، جایزه ادبیات سال ۲۰۱۷میلادی به کازو ایشیگورو رسید. آن طور که بررسیها در مورد توزیع جوایز نوبل نشان میدهد، بسیاری از کشورها تاکنون توفیقی برای به دست آوردن این جایزه نداشتهاند. به تعبیری دیگر میتوان گفت که این جایزه تنها در انحصار چند کشور قرار دارد. طبق آمار منتشر شده از زمان نخستین اهدای این جایزه، در سال 1901 تاکنون، بیش از هزاران نفر نوبل دریافت کردهاند که بیشتر آنها، نوبلهای علمی و بخشی نیز نوبلهای ادبیات و صلح بوده است. در تازهترین گزارش به دست آمده، تعداد دریافت این جوایز از سال 1901 تاکنون به تفکیک کشورها بررسی شده است. همانطور که گفته شد، بسیاری از گزارشها حاکی از نامتوازن بودن توزیع جوایز نوبل بین کشورهاست. آنطور که آمار در سالهای گذشته نشان میدهد، نوبلهای ادبی و صلح در این سالها بیشتر به کشورهای امریکا و اروپای غربی رسیده است.
آن طور که در این گزارش آمده در امریکا در سالهای 1901 تاکنون نزدیک به 260نفر موفق به دریافت جایزه نوبل در شاخههای مختلف شدهاند. براین اساس امریکا با فاصله قابل توجهی از دیگر کشورها در راس فهرست دریافتکنندگان نوبل قرار دارد. طبق گزارشهای منتشر شده در سال 2017 دانشمندان امریکایی بیشترین سهم جوایز را از آن خود کردند. آن طور که گفته شده در کل ۹ دانشمند برنده جوایز نوبل در رشتههای پزشکی، فیزیک و شیمی شدند که ۶ نفر از آنان امریکایی بودند.
پس از امریکا، بریتانیا، سهم قابل توجهی در دریافت جوایز نوبل دارد. هر چند که میتوان گفت، تعداد نوبلهایی که متولدین بریتانیا در شاخههای مختلف دریافت کردند، یکسوم امریکاییهاست اما این تعداد بریتانیا را در رتبه دوم دریافتکنندگان نوبل قرار داده است. آن طور که آمار نشان میدهد، آلمان با دریافت 61 و فرانسه با 51 نوبل در شاخههای مختلف به ترتیب در رتبههای سوم و چهارم فهرست دریافتکنندگان نوبل قرار دارند.
طبق تازهترین آمار به دست آمده، سوئد و ژاپن نیز از سال 1901 تاکنون تنها موفق به دریافت 29 و 24 نوبل در رشتههای علمی-ادبی شدهاند. هر چند که تعداد نوبلهای اهدا شده به ژاپن در مقایسه با امریکا و بریتانیا بسیار اندک است اما در بسیاری از گزارشها آمده که آسیا از دهه 80 تاکنون با نرخ بالایی درحال پیشرفت است. بیشتر این جوایز نوبل به ژاپن رسیده و اکنون نیز این جوایز با افزایش چشمگیری به چین و هند تعلق میگیرد.
هلند و کانادا با دریافت 18جایزه نوبل در رتبه هفتم فهرست دریافتکنندگان این جایزه از سال 1901 تاکنون شدهاند که این تعداد در ایتالیا و روسیه 17جایزه اعلام شده است. سوییس و اتریش نیز از آغاز اهدای این جایزه تاکنون موفق به دریافت به ترتیب 16و 14 نوبل شدهاند.
در بسیاری از گزارشها، میزان توزیع نوبل با توجه به شاخصهای دیگری نیز بررسی شده است. در مورد برندگان جوایز نوبل در سال 2016 گفته شده بود که تمام برندگان نوبل شیمی، پزشکی و فیزیک مرد هستند و سن اکثر آنها بالای 72سال است. در واقع سن برندگان این جایزه در رشتههای علمی از دهه 50 میلادی به اینسو همواره رو به افزایش بوده است.