نافرمانی احزاب و بن‌بست سیاسی در رم
گروه جهان
دو ماه پس از انتخابات سراسری در ایتالیا احزاب این کشور هنوز هم نتوانسته‌اند بر سر تشکیل دولت به توافق برسند. حال رییس‌جمهوری این کشور تشکیل یک دولت بی‌طرف را مطرح کرده است. اما درخوست او با پاسخ منفی دو جریان قدرتمند سیاسی یعنی جنبش پنج ستاره و حزب لیگ مواجه شده است. به گزارش دویچه‌وله، سرجیو ماتارلا رییس‌جمهوری ایتالیا، واپسین دور گفت‌وگوها بر سر تشکیل دولت را نیز شکست‌خورده اعلام کرده است. گویا احزاب مختلف به رییس‌جمهوری فهمانده‌اند که حاضر به ائتلاف با یکدیگر نیستند. این در حالی است که ماتارلا از ابتدا تشکیل دولت اقلیت را منتفی اعلام کرده بود. حال رییس‌جمهوری ایتالیا در نظر دارد «دولتی بی‌طرف» را تا پایان سال جاری میلادی (۲۰۱۸) به کار گیرد تا این دولت دست‌کم بتواند بودجه سال آینده را تصویب کند. به گفته او یک دولت بی‌طرف مسوولیت دارد تا بودجه سال ۲۰۱۹ را با هدف پرهیز از رکود در پی اجرای برنامه معرفی مالیات‌های تازه بر فروش اجناس بنویسد. ماتارلا تمامی احزاب را فراخوانده تا از این راه‌حل موقت حمایت کنند، وگرنه او مجبور به برگزاری انتخابات مجدد خواهد بود. تاکنون هیچ نامی برای اعضای دولت بی‌طرف ذکر نشده اما رییس‌جمهوری ایتالیا تاکید کرده اعضای کابینه این دولت اجازه نخواهند داشت در انتخابات سال آینده شرکت کنند.
امتناع از همکاری
سه اردوگاه سیاسی در ایتالیا به شکلی آشتی‌ناپذیر در برابر یکدیگر قرار گرفته‌اند به‌طوری که نه تنها هیچ‌یک از آنها اکثریت لازم برای تشکیل دولت را ندارند بلکه گویا اراده‌یی هم برای توافق و همکاری با هم ندارند. آرای حزب دموکراتیک ایتالیا، متشکل از سوسیال دموکرات‌های این کشور که تاکنون حزب حاکم بوده، حتی به ۱۹ درصد هم نرسیده است. این حزب از ابتدا هم نمی‌خواست با هیچ‌یک از برندگان انتخابات همکاری کند.
حزب پوپولیست جنبش پنج ستاره با بیش از ۳۲درصد آرا پیروز اصلی انتخابات ماه مارس بود، نتیجه‌یی که حزب را به نیرومندترین جریان سیاسی ایتالیا تبدیل کرده است. ائتلاف احزاب راست‌میانه که در کنار ماتئو سالوینی رهبر جریان راست‌گرای پوپولیستی لیگ، حزب «فورزا ایتالیا» (ایتالیا به پیش) به رهبری سیلویو برلوسکنی نخست‌وزیر اسبق ایتالیا و نیز حزب «برادران ایتالیا» در آن هستند، در انتخابات پارلمانی به حدود ۳۷ درصد آرا دست یافت. جنبش پنج ستاره همکاری خود با ائتلاف راست‌میانه را مشروط به کنار گذاشتن برلوسکنی کرده که با اتهام کلاهبرداری مالیاتی روبه‌رو است. این ائتلاف اما در برابر خواسته جنبش پنج ستاره مقاومت کرده و حاضر به پذیرش آن نشده است. در این میان سوسیال دموکرات‌ها و جنبش پنج ستاره نیز گفت‌وگوهایی برای تشکیل احتمالی دولت داشته‌اند. این هم اما نافرجام مانده است. گفته شده، لوئیجی دی‌مایو رهبر «جنبش پنج ستاره» و ماتئو رنتزی نخست‌وزیر سابق ایتالیا، هفته گذشته در جدالی لفظی توانایی یکدیگر در تشکیل دولت را زیرسوال برده‌اند.
تداوم زورآزمایی
به‌دلیل وجود چنین وضعیتی، «دولت بی‌طرف» ترجیح و البته آخرین امکان ماتارلا رییس‌جمهوری ایتالیا بوده است. به اعتقاد ناظران، رییس‌جمهوری ایتالیا با چنین پیشنهادی علاوه بر تلاش برای جلوگیری از برگزاری انتخابات مجدد و تکرار وضعیت موجود، تلاش دارد تا از پیروزی احتمالی پوپولیست‌ها در انتخابات مجدد جلوگیری کند، تهدیدی که چندان بعید نیز به نظر نمی‌رسد. گذشته از آن، دولت ایتالیا باید دست‌کم لایحه مهم بودجه سال ۲۰۱۹ و در صورت امکان قانون جدید انتخابات را تصویب کند. افزون براین، در ماه ژوئن اجلاس مهمی در بروکسل در رابطه با بحران پناهجویی و اصلاحات در حوزه یورو تشکیل خواهد شد که برای شرکت فعال در آن تشکیل دولت ضروری است. اما «لیگ» و جنبش پنج ستاره اعلام کرده‌اند که از دولت بی‌طرف مورد نظر رییس‌جمهوری حمایت نخواهند کرد. آنها در مقابل خواستار برگزاری انتخابات مجدد هشتم ژوئیه آینده هستند. یورونیوز با اشاره به بن‌بست سیاسی در ایتالیا نوشته: «ضعف اقتصادی دولت‌های پیشین میانه‌رو بهانه خوبی برای احزاب پوپولیست بوده تا با شعارهای عوام‌پسند جای بیشتری برای خود در میان افکار عمومی باز کنند. اقتصاد ایتالیا در حال حاضر بیمار است و حتی با اندک رشدی هم که دارد نتوانسته معضل بزرگ بازار کار را برطرف کند. نرخ بیکاری در ایتالیا هم‌اکنون 10.8درصد است، در حالی که میانگین کنونی نرخ بیکاری در اتحادیه اروپا از 7.3درصد تجاوز نمی‌کند. با استفاده از همین شرایط است که پوپولیست‌ها به راحتی توانسته‌اند با شعارهای عوام‌پسندانه فرآیند تشکیل دولت در ایتالیا را مختل کنند.»
بلومبرگ نیز سه‌شنبه با هشدار نسبت به قدرت‌گیری بیشتر پوپولیست‌ها در صورت برگزاری انتخابات مجدد در این کشور می‌نویسد: «انتخابات زودهنگام می‌تواند چشم‌انداز خطر سیاسی را تغییر دهد چرا که ظهور یک دولت ضدسیستم متشکل از جنبش پنج ستاره و حزب لیگ اصلا دور از انتظار نیست.» لوییجی دی‌مایو رهبر جنبش پنج ستاره سه‌شنبه با علام اینکه در روزهای آینده آمادگی دارد تا با حزب لیگ برای تشکیل دولت گفت‌وگو کند، گفته است: «اگر کسی آماده است تا در راه خیر و صلاح کشور گام بردارد ما هم آماده‌ایم.» دی‌مایو احتمال ائتلاف با حزب راست‌گرای پوپولیست «لیگ» را رد نکرده و گفته این امر امکان‌پذیر است اگر که حزب لیگ از همکاری با حزب برلوسکنی دست بردارد. در صورت تصمیم رییس‌جمهوری مبنی‌بر برگزاری انتخابات جدید سیاسی، هجدهمین پارلمان ایتالیا که کمی بیش از دو ماه عمر دارد، منحل خواهد شد که در تاریخ این کشور بی‌سابقه است.
