ورود اروپا به کارزار تحریم
گروه جهان|
کمیسیون اروپا برنامه مبارزه با تحریم‌های امریکا علیه ایران را برای محافظت از شرکت‌هایی که در ایران تجارت می‌کنند، اجرایی کرد. کمیسیون اروپا در بیانیه‌یی اعلام کرده این فرآیند برای فعال کردن مقررات انسداد تحریم‌های امریکا علیه ایران آغاز به کار می‌کند. بنابراین قانون شرکت‌های اروپایی ملزم به پیروی از قوانین تحریمی امریکا نیستند. اروپا در سال ۱۹۹۶ هم از مقررات بازدارنده برای حفاظت از شرکت‌های اروپایی علیه تحریم‌های کوبا استفاده کرد.
ژان کلود یونکر رییس کمیسیون اروپا پنج‌شنبه گفته بود؛ این وظیفه اتحادیه اروپاست که از کسب و کارهای اروپایی محافظت کند، به‌ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط. امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه نیز گفته امکان تجارت شرکت‌های کوچک‌تر با ایران باید از طرف اتحادیه اروپا فراهم شود. ماکرون گفته است: «شرکت‌های بین‌المللی که منافع متنوعی در کشورهای مختلف دارند، تصمیم‌هایشان را برمبنای منافع‌شان می‌گیرند و باید همچنان این آزادی عمل را داشته باشند. اما مهم است که شرکت‌ها، مخصوصا شرکت‌های متوسط که احتمالا کمتر با بازارهای دیگر مثل امریکا ارتباط دارند، بتوانند تصمیم‌هایشان را آزادانه بگیرند.»
حال در بیانیه جمعه کمیسیون اروپا به حمایت قاطع سران اتحادیه اروپا از پیشنهادهای ژان کلود یونکر و فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اشاره شده است. تصمیم روز جمعه رهبران اتحادیه اروپا در چهار بند آمده است: کمیسیون در بند نخست، آغاز روند رسمی فعال‌سازی قانون انسداد را اعلام کرده و نوشته: «قانون انسداد پیروی شرکت‌های اتحادیه اروپا را از تحریم‌های فرامرزی امریکا ممنوع کرده و شرکت‌ها را مجاز می‌شمارد تا زیان‌های ناشی از این تحریم‌ها را از عامل آن دریافت کنند. براساس این قانون، آرای ناشی از داوری‌های خارج از اتحادیه اروپا که براساس تحریم‌های امریکا صادر شده باشند، ملغی می‌شوند.»
به گزارش ایرنا، کمیسیون اروپا در بند دوم خود آغاز روند رسمی برداشتن موانع تامین مالی فعالیت‌های داخل ایران از سوی بانک سرمایه‌گذاری اروپا را اعلام کرده است. در بیانیه جمعه آمده: «این امر به بانک سرمایه‌گذاری اروپا اجازه می‌دهد تا از سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا در ایران حمایت کند. این امر به خصوص می‌تواند برای شرکت‌های کوچک و متوسط مفید باشد. شورا و پارلمان اروپا دو ماه فرصت خواهند داشت تا مخالفت خود را با این تمهیدات اعلام کنند و در صورتی‌که این دو نهاد عدم مخالفت خود را زودتر اعلام کنند، این فرجه کوتاه‌تر خواهد شد.»
بند سوم بیانیه کمیسیون اروپا اعلام کرده به منظور اعتمادسازی، به همکاری‌های بخشی جاری با ایران از جمله بخش انرژی و شرکت‌های کوچک و متوسط ادامه داده و آنها را تحکیم می‌کند. در نخستین گام، میگوئل آریاس کانیته مسوول اقدام اقلیمی و انرژی اتحادیه اروپا به تهران می‌رود. حمایت‌های مالی از طریق همکاری‌های توسعه‌یی یا ابزارهای مشارکتی نیز بسیج خواهند شد.
کمیسیون اروپا در بند چهارم کشورهای عضو را تشویق کرده تا امکان پرداخت‌های یک‌باره بانکی به بانک مرکزی ایران را بررسی کنند. این رویکرد می‌تواند به مسوولان ایرانی کمک کند تا درآمدهای مربوط به نفت به خصوص در حوزه تحریم‌های امریکا که می‌تواند موسسات اروپایی فعال در مبادلات نفتی با ایران را هدف قرار دهد، دریافت کنند.
ترامپ سه‌شنبه دو هفته پیش با تکرار اتهام‌هایی علیه ایران اعلام کرد که امریکا در برجام نخواهد ماند و تحریم‌های یک‌جانبه تعلیق شده کشورش را علیه ایران بازخواهد گرداند. این تصمیم با مخالفت بسیاری از کشورها از جمله طرف‌های برجام مواجه شده است. رهبران فرانسه، بریتانیا و آلمان هفته جاری در جلسات متعدد بر حفظ برجام و حفاظت از شرکت‌های خود در برابر تحریم‌های امریکا تاکید کردند و سران اتحادیه اروپا نیز چهارشنبه شب در صوفیه بلغارستان اعلام کردند که به حمایت از فعالیت شرکت‌های تجاری‌شان با ایران ادامه می‌دهند.
شرط اروپا برای گفت‌وگو با امریکا
در همین حال خبرگزاری فرانسه گزارش داده رهبران اتحادیه اروپا جمعه متعهد شده‌اند؛ در صورتی که واشنگتن کشورهای آنها را به‌طور دایم از تعرفه فولاد و آلومینیوم معاف نکند، هیچ مذاکره تجاری با امریکا انجام ندهند. در این گزارش آمده، اتحادیه اروپا پیشنهادهایی را نیز برای ترغیب امریکا به وضع نکردن تعرفه صادرات فلزات اروپا مطرح کرده است. قرار است از ژوئن تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم به امریکا به ترتیب 25 و 10درصد افزایش یابد. اروپایی‌ها قصد دارند در صورتی که صادرات فلزات آنها مشمول معافیت نشود، دست به اقدامات تلافی‌جویانه بزنند.
اروپایی‌ها با وجود اختلافات شدید هنوز امیدوارند، بتوانند روابط با امریکا در بخش انرژی به‌ویژه در حوزه گاز مایع طبیعی را تقویت کنند. با این حال پتر آلتمایر وزیر اقتصاد آلمان جمعه با متهم کردن امریکا به تلاش برای جلوگیری از اجرای طرح خط لوله صدور گاز روسیه به کشورش برای حفظ منافع واشنگتن و تقویت صادرات گاز شیل خود به این کشور هشدار داده است.
به گزارش رویترز، آلتمایر که متحد نزدیک آنگلا مرکل صدراعظم آلمان به شمار می‌رود، پیش از دیدار جمعه صدراعظم با ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه گفت: «اروپا به شدت به تلاش‌های ایالات متحده برای مقدم قرار دادن منافع اقتصادی خود بر شریکانش، واکنش نشان خواهد داد و اگر قرار باشد که واشنگتن منافع خود را بر دوستان و شریکانش ترجیح دهد، باید انتظار داشته باشد که اروپا نیز منافع خود را تعریف کرده و به خاطر آنها بجنگد.»
بیم و امید چین و ژاپن
جمعه علاوه بر متحدان امریکا، رقبای ایالات متحده نیز بار دیگر نسبت به سیاست‌های خصمانه اقتصادی ترامپ هشدار دادند. به گزارش شینهوا، چین ضمن ابراز امیدواری به حل اختلافات اقتصادی و تجاری با امریکا تاکید کرده که خود را برای هر سناریویی آماده کرده است.
بسیاری از ناظران براین باورند که در صورت تشدید نبردهای تجاری چین و امریکا کفه ترازو به نفع پکن که از مازاد تجاری بالایی در برابر امریکا به ارزش 370میلیارد دلار برخوردار است، تغییر خواهد کرد. وزارت بازرگانی چین اعلام کرده خواست و امیدواری پکن این است که طرفین، مذاکراتی را که به نیمه راه رسیده به پیش ببرند. چین همچنین جمعه گزارش رویترز مبنی‌بر ارائه بسته‌یی از اقدامات شامل خرید کالاهای امریکایی به ارزش 200میلیارد دلار با هدف کاهش کسری تجاری با امریکا را رد کرد.
رویترز نوشته بود؛ هیات چینی که به ایالات متحده سفر کرده با هدف کاهش کسری تجاری امریکا با چین به میزان 200میلیارد دلار، مجموعه‌یی از اقدامات را پیشنهاد کرده است.
منابع آگاه اعلام کردند که دولت ژاپن نیز در حال بررسی وضع ۴۰۹میلیون دلار تعرفه واردات روی کالاهای امریکایی است. به گزارش شبکه ان‌اچ‌کی ژاپن، توکیو مراحل نهایی مطلع کردن سازمان تجارت جهانی برای مقابله به مثل با ایالات متحده در برابر تعرفه‌های واردات را طی می‌کند. گفته شده، ژاپن ۴۰۹میلیون دلار تعرفه واردات را برای کالاهای امریکایی برای مقابله به مثل با تعرفه‌های اعمال شده از سوی دولت ترامپ در ماه مارس را در نظر گرفته است. ژاپن موفق نشد از دولت امریکا معافیت تعرفه‌یی دریافت کند.
پکن و بروکسل لوس شده‌اند!
اختلافات امریکا با متحدان و رقبای ایالات متحده در شرایطی بالا گرفته که هیچ چشم‌انداز روشنی برای حل و فصل این اختلافات دیده نمی‌شود. دونالد ترامپ در تازه‌ترین اقدام پنج‌شنبه با انتقاد از آلمان و برخی دیگر از اعضای ناتو تاکید کرده است که باید با این کشورها برخورد شود. رییس‌جمهوری امریکا در یک نشست خبری در حاشیه جلسه کابینه با حضور ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو ضمن انتقاد از مشارکت مالی نابرابر اعضای ناتو برای هزینه‌های نظامی گفته است: «آلمان به قدری که باید مشارکت نکرده و سودجوی بسیار بزرگی است.» ینس استولتنبرگ در واکنش به این سخنان تاکید کرده درخواست افزایش هر چه بیشتر مشارکت مالی اعضا در ناتو بر این کشورها اثر منفی می‌گذارد، زیرا هم‌اکنون هزینه‌های دفاعی آنها در حال افزایش است.
دونالد ترامپ همچنین با ابراز تردید درباره موفقیت مذاکرات تجاری با چین و تکرار انتقاد از اروپا گفته است: «دلیل تردید من این است که چین خیلی لوس شده است. اتحادیه اروپا هم خیلی لوس شده است. سایر کشورها هم خیلی لوس شده‌اند، زیرا امریکا 100درصد چیزی را که می‌خواهند به آنها می‌دهد. اما نباید اجازه دهیم که چنین چیزی دوباره اتفاق بیفتد. فروش خودروهایمان در اتحادیه اروپا برایمان سخت شده اما اتحادیه اروپا خودروهایش را بدون هیچ مانعی به امریکا سرازیر کرده است. اتحادیه اروپا مالیات بسیار کمی می‌پردازد. آنها مالیات زیادی می‌بندند اما نمی‌خواهند مالیات بدهند. ما سال گذشته در معامله با اتحادیه اروپا 151میلیارد دلار ضرر کردیم. چین هم ما را فریب داده است. چنان ثروتی از دست ما رفته که تا پیش از آن هیچ کشوری چنین اتفاقی برایش نیفتاده است.» ترامپ این سخنان را در حالی ایراد کرد که یک هیات چینی هم اکنون برای مذاکرات تجاری با امریکا در واشنگتن به سر می‌برد.
ترامپ همچنین به سخنان اخیر دونالد تاسک رییس شورای اتحادیه اروپا درباره برجام واکنش نشان داده و گفت: «رفتار اتحادیه اروپا تا پیش از این در زمینه تجاری برای امریکا و برای کارگران امریکا وحشتناک بوده است. سال گذشته ما با یک تراز تجاری منفی ۱۵۱میلیون دلاری با اروپا مواجه شدیم. من ژان کلود [یونکر رییس کمیسیون اروپا] را خیلی خوب می‌شناسم. دونالد [تاسک] را هم خیلی خوب می‌شناسم و هر دوشان را دوست دارم، اما آنها خیلی سرسخت هستند و در گذشته هیچ کس [از طرف امریکا] با آنها مذاکره نکرده است. حقیقت این است که جز چین و چند کشور دیگر، اتحادیه اروپا با ما بدترین رفتار ممکن را داشته است.»
دونالد تاسک رییس شورای اروپا اواخر هفته گذشته در حاشیه نشست سران اتحادیه اروپا و غرب بالکان در صوفیه با اشاره به تصمیم‌های اخیر دولت امریکا از جمله خروج از برجام و تهدید به وضع تعرفه‌های تجاری گفته بود که پیش‌بینی‌ناپذیر بودن دونالد ترامپ خوب است، اما این روش تنها ضد مخالفان و دشمنان کاربرد دارد و نباید برای دوستان امریکا به کار گرفته شود.
تاسک در واکنشی شدید به سیاست‌های ترامپ گفت: «در زمینه ایران و رویکردی که این کشور به اروپا و دنیای غرب دارد نه توقع زیادی داریم و نه دچار توهم شده‌ایم. اما هنگامی که پای واشنگتن در میان باشد خیلی بیش از این چیزها از دوستان‌مان در امریکا انتظار داریم.»
دونالد تاسک همچنین به طعنه گفته که اروپا با چنین دوستانی (ترامپ) نیاز به دشمن ندارد. رییس شورای اروپا پنج‌شنبه نیز در صوفیه با اعلام اینکه اتحادیه اروپا فرآیند مقابله با تحریم‌های امریکا علیه ایران را از جمعه آغاز می‌کند، گفته است: «ما به اتفاق دیگر اعضای اتحادیه اروپا به توافق رسیدیم، مادام که ایران به‌طور کامل به توافق هسته‌یی پایبند بماند، در آن باقی بمانیم.»
