نگاه نگران بروکسل به رم
گروه جهان طلا تسلیمی
پس از حدود دو ماه بن‌بست سیاسی در ایتالیا، دو حزب پوپولیستی جنبش پنج ستاره و راست افراطی لیگ درنهایت پس از توافق بر سر تشکیل دولت، یک تکنوکرات بی‌تجربه در سیاست را برای تصدی سمت نخست‌وزیری درنظر گرفتند. جوزپه کونته که وکیل و استاد دانشگاه است و هیچ تجربه مشهودی در صحنه سیاسی ندارد، اکنون به‌عنوان نامزد دولت ائتلافی ایتالیا به سرجیو ماتارلا معرفی شده است. اگر ماتارلا با نخست‌وزیری کونته 53 ساله موافقت کند، آنگاه دولتی در ایتالیا روی کار خواهد آمد که به جنگ با اتحادیه اروپا در همه زمینه‌ها از سیاست‌های اقتصادی گرفته تا مهاجرت و امور خارجه وعده داده است. اما باتوجه به بی‌تجربگی سیاسی و ارتباط اندک جوزپه به جنبش پنج ستاره یا لیگ، شک و تردیدهایی درباره نفوذ و تاثیرگذاری او به‌عنوان نخست‌وزیر وجود دارد که می‌تواند به پیچیدگی روابط بین سومین اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا با بروکسل بیفزاید.
به گزارش فایننشال‌تایمز، انتخاب جوزپه کونته به‌عنوان نامزد نخست‌وزیری دولت ائتلافی ایتالیا نشان می‌دهد که دستیابی به توافق بر سر جنبه‌های مهم پروژه دولتی برای دو حزب پوپولیستی دشوار و اینکه ارتباط لوئیجی دی‌مایو رهبر حزب پنج ستاره و ماتئو سالوینی همتای او از لیگ تا چه اندازه ضعیف بوده است. پیرو اگنازی یک استاد علوم سیاسی در ایتالیا گفت: «کونته شخصی ناشناخته است؛ یک انتخاب رده پایین؛ فردی همانند 10هزار، 100هزار ایتالیایی دیگر. او تنها در عمل به اراده رهبران دو حزب نقش یک میانجی را ایفا می‌کند.»
دی‌مایو عصر دوشنبه پس از دیدار با ماتارلا سعی کرد اندکی از نگرانی‌ها در رابطه با روی کار آمدن نخست‌وزیری تکنوکرات و بی‌قدرت بکاهد: «جوزپه کونته نخست‌وزیر سیاسی یک دولت سیاسی است که از سوی دو قدرت سیاسی برگزیده شده که چهره‌های مطرح سیاسی دارند. به‌ویژه اینکه از حمایت دو قدرت سیاسی برخوردار است که منتخب مردم هستند.»
انتخاب کونته در نتیجه بن‌بست بین دی‌مایو و سالوینی صورت گرفت. جنبش پنج ستاره در انتخابات آرای بیشتری کسب کرده بود و از این‌رو، سالوینی انتخاب نخست‌وزیر را برعهده دی‌مایو گذاشت، اما در عین حال مخالفت خود را با این مساله که شخص دی‌مایو نخست‌وزیری را برعهده بگیرد، اعلام کرد. اما مذاکرات و امتیازدهی‌های پیچیده هفته گذشته تنها به انتخاب کونته محدود نمی‌شود؛ دو حزب دیگر سمت‌ها در کابینه دولت را نیز تعیین کرده‌اند و انتظار می‌رود سالوینی ریاست وزارت کشور را برعهده بگیرد تا بر برنامه مقابله با مهاجرت نظارت کامل داشته باشد. دی‌مایو نیز احتمالا ریاست وزارتخانه‌های کار و توسعه اقتصادی را برعهده خواهد گرفت تا پرداخت حداقل دستمزد به فقرا را مدیریت کند؛ برنامه‌یی که امضای سیاسی جنبش پنج ستاره محسوب می‌شود. جیامپیرو ماسولو دیپلمات کهنه‌کار و رییس کارخانه کشتی‌سازی دولتی محتمل‌ترین گزینه برای ریاست وزارت خارجه است. اما به نظر می‌رسد رقابت بر سر ریاست وزارت دارایی که باتوجه به آسیب‌پذیری اقتصاد ایتالیا حساس‌ترین سمت در کابینه دولت محسوب می‌شود، همچنان ادامه دارد؛ جیانکارلو جیورگتی دست راست سالوینی و پائولو ساوونا کارشناس اقتصادی مخالف اتحادیه اروپا نامزدهای احتمالی برای این سمت هستند.
یکی از موارد کنایه‌آمیز در معرفی کونته برای تصدی سمت نخست‌وزیری این است که به گزارش رسانه‌های ایتالیایی، او در فلورانس با ماریا النا بوچی یکی از مشاوران ارشد ماتئو رنتزی نخست‌وزیر پیشین در دولت چپ‌میانه در ارتباط بوده و این درحالی است که رنتزی عمدتا هدف انتقادهای هر دو حزب پوپولیستی دولت ائتلافی بوده است. به گزارش یورونیوز، از کونته در زمان کمپین‌های انتخاباتی جنبش پنج ستاره به‌عنوان یکی از وزرای احتمالی کابینه دولت نام برده شده بود؛ اما معرفی او برای جایگاه نخست‌وزیری، شگفتی و نگرانی زیادی را در محافل اروپایی برانگیخت. این نگرانی به‌ویژه در زمینه اقتصادی شدیدتر است به‌طوری که گمانه‌زنی‌ها درباره نامزدی او برای نخست‌وزیری در معاملات روز دوشنبه با افت شاخص بورس ایتالیا همراه شد و بر بازار اوراق قرضه این کشور و نرخ برابری ارز یورو تاثیر منفی گذاشت.
الیسا پینتائورو دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشگاه سیه‌نا ایتالیا گفت: «طبق قانون ایتالیا رییس‌جمهوری می‌تواند گزینه نخست‌وزیری را نپذیرد؛ حتی براساس ماده ۸۸ قانون اساسی ایتالیا می‌تواند هر دو مجلس یا یکی از آنها را منحل کند. اما واقعیت این است که او گزینه دیگری ندارد و تنها برای تغییر چند چهره در کابینه دولت متمرکز خواهد شد.» فرانچسکو برنی دانشجوی اقتصاد از دانشگاه فلورانس نیز در اشاره به نگرانی‌های ماتارلا در ارتباط با دولت جدید گفت: «نگرانی اصلی ماتارلا روابط آتی ایتالیا و اتحادیه اروپاست. او عمیقا از آنچه سالوینی و دی‌مایو در کمپین انتخاباتی خود و بعد از آن درخصوص اتحادیه اروپا گفته‌اند، بیم دارد.
هر چند کار سختی است، اما رییس‌جمهوری دست‌کم تلاش می‌کند از دو حزب درباره روابط آتی ایتالیا و اتحادیه اروپا تضمین بگیرد.» اکنون باید منتظر ماند و دید آیا رییس‌جمهوری ایتالیا با نخست‌وزیر پیشنهادی ائتلاف پوپولیستی-جناح راستی موافقت خواهد کرد یا خیر. بسیاری از کارشناسان و نخبگان ایتالیایی امیدوار بودند باتوجه به نزدیکی آرای احزاب مختلف و البته بی‌تجربگی دو حزب لیگ و جنبش پنج ستاره، کار تشکیل دولت به بن‌بست بینجامد تا انتخاباتی دوباره انجام شود؛ اما این احتمال اکنون منتفی به نظر می‌رسد و مردم ایتالیا باید خود را برای دولتی به مراتب پوپولیستی‌تر از سیلویو برلوسکنی آماده کنند.
به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، توافق بین دو حزب نگرانی‌هایی را در میان سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی در پی داشته که عامل اصلی آن برنامه‌های دولت ائتلافی برای افزایش هزینه‌ها و درگیری احتمالی با اتحادیه اروپا بر سر قوانین بودجه است. یکی دیگر از موارد نگران‌کننده احتمال برگزاری همه‌پرسی درباره عضویت در اتحادیه اروپاست که هر دو حزب در کمپین‌های انتخاباتی از آن سخن گفته بودند. اگرچه چنین اقدامی در توافقنامه اخیر دولت ائتلافی مطرح نشده، اما تحلیلگران معتقدند که احتمال برگزاری همه‌پرسی همچنان وجود دارد.
