جنگ سرمایه‌گذاران با اردوغان
گروه جهان
سقوط ارزش لیر در معاملات اروپایی در نخستین ساعات چهارشنبه باعث شد که ارزش پول ترکیه در برابر دلار در بازار استانبول افت بی‌سابقه‌یی را تجربه کند و به 5 لیر در برابر هر دلار امریکا برسد، شرایطی که باعث شده تا سرمایه‌گذاران از مقام‌های ارشد اقتصادی ترکیه بخواهند که در برابر سیاست‌های پولی و مالی رجب طیب اردوغان ایستادگی کند.
به گزارش فایننشال‌تایمز، ارزش لیر ترکیه چهارشنبه برای دومین روز پی‌درپی در بازارهای آسیایی و اروپایی سقوط کرده است. سقوط ارزش لیر ترکیه پس از آن روی داد که آژانس رتبه‌بندی اعتباری فیچ سه‌شنبه نسبت به دخالت‌های سیاسی دولت ترکیه در سیاست‌های پولی ترکیه هشدار داد. حال سرمایه‌گذاران خواستار این هستند که بانک مرکزی برای تثبیت نرخ ارز و جلوگیری از تورم سالانه که در آوریل 10.85درصد بوده، نرخ بهره را به‌طور اضطراری افزایش دهد، آن هم در شرایطی که اردوغان همچنان مخالف افزایش نرخ بهره بوده و نرخ بهره بالا را «پدر و مادر شیطان» می‌خواند. تحکم کلام اردوغان و تاکیدش بر جلوگیری از افزایش نرخ بهره باعث شده که تردیدهای بسیاری درباره توانایی بانک مرکزی ترکیه برای مقابله با نرخ تورم دو رقمی ایجاد شود.
پیوتر مایتس استراتژیست ارز بازارهای نوظهور در رابوبانک لندن در این باره می‌گوید: «این بسیار حیاتی است که بانک مرکزی ترکیه در چند ساعت آینده در نشست اضطراری که قرار است با موضوع آخرین تحولات بازار برگزار می‌شود تصمیماتی دشوار، لازم و قاطعانه اتخاذ کند. سیاستمداران ترکیه دیگر نمی‌توانند بیش از این سقوط ناگهانی ارزش پول ملی را نادیده بگیرند. موضوع فقط ثابت نگهداشتن نرخ تورم نیست، مهم‌تر از آن حفظ ثبات بازارهای مالی و ممانعت از سقوط بیشتر ارزش پول ملی ترکیه است.»
برخی کارشناسان عملکرد ضعیف لیر را به شرایط جامعه جهانی، افزایش ارزش دلار و سود اوراق خزانه دولتی امریکا نسبت می‌دهند. اینان دمیر تحلیلگر مسائل اقتصادی ترکیه می‌گوید: «بخشی از سقوط ارزش لیر به دلیل سیاست‌های امریکاست اما اظهارات اردوغان هم نشان داد که بانک مرکزی توان کنترل بازار را ندارد. »
رجب طیب اردوغان هفته گذشته اعلام کرده بود که قصد دارد، سیاست‌های کنترلی بیشتری در حوزه پولی و اقتصاد اعمال کند. این اظهارات موجب رشد نرخ برابری دلار شده است. بانک مرکزی ترکیه چندی پیش به منظور توقف کاهش نرخ برابری دلار، نرخ بهره بانکی را تا 13.5درصد افزایش داد. اما وزیر اقتصاد تاکید کرده این سیاست‌ها مقطعی است و پس از انتخابات تغییر خواهد کرد. دولت ترکیه نرخ رشد اقتصادی برای سال ۲۰۱۷ میلادی را ۷,۴درصد اعلام کرده که بالاترین نرخ رشد اقتصادی گروه ۲۰ کشور صنعتی است. با این حال نرخ بیکاری در ترکیه افزایش و سطح درآمدها کاهش یافته است.
تیم اش استراتژیست بازارهای نوظهور در مرکز مدیریت دارایی بلوبای که مدت‌هاست تحولات اقتصادی ترکیه را رصد می‌کند، چهارشنبه با اشاره به مخالفت اردوغان برای افزایش نرخ بهره پیشنهاد کرده که مقام‌های ارشد اقتصادی برای جلوگیری از دامنه‌دار شدن این بحران باید تهدید به استعفا کنند. تیم اش در توییتر خود نوشته است: «مهمت شیمشک معاون نخست‌وزیر ترکیه، ناجی اقبال وزیر دارایی و مراد چتینکایا رییس بانک مرکزی این کشور باید مصحلت ترکیه را در نظر گرفته و به اردوغان بگویند که درباره نرخ بهره در اشتباه است. هنوز زمان برای برقراری ثبات در بازارهای مالی هست به شرطی که نرخ بهره هر چه سریع‌تر افزایش یابد. »
تحلیلگران هشدار می‌دهند که کاهش ارزش لیر شرکت‌های ترکیه‌یی که بدهی‌های عمده ارزی دارند را تحت فشار شدیدی قرار خواهد داد. بدهی‌های خارجی کوتاه‌مدت که بیشتر به صورت ارزی خارجی نگه داشته می‌شود در ماه مارس 181میلیارد دلار بود که معادل 20درصد از تولید ناخالص داخلی ترکیه است.
موسسه رتبه‌بندی اعتباری استاندارد اند پور نیز سه‌شنبه نسبت به افزایش نگرانی‌ها از کاهش ارزش لیر هشدار داده بود. رویترز به نقل از فرانک جیل کارشناس اقتصادی نوشته است: «نگرانی اصلی این است که وضعیت تعادل پرداخت‌ها بدتر شود و بحران مالی و بانکی به‌طور غیرقابل کنترلی مجال بروز بیابد.
فشارهای بازار مالی بر دولت رجب طیب اردوغان در شرایطی تشدید شده که رییس‌جمهوری ترکیه در آستانه یک انتخابات سرنوشت‌ساز قرار دارد. انتخابات ترکیه قرار است 24 ژوئن برگزار شود.
یجیت بولوت یکی از مشاوران اقتصادی اردوغان سه‌شنبه طی یادداشتی در روزنامه استار مدعی شده که برخی افراد و رسانه‌های گروهی تلاش داشته‌اند تا یک جو روانی متشنج ایجاد کرده و به این ترتیب بازارها را به هم بریزند. بولوت از مسوولان و مقام‌های ترکیه خواسته است که به هیچ عنوان تحت تاثیر این جوسازی‌ها قرار نگیرند.
انتخابات سراسری ترکیه در شرایطی 24 ژوئن برگزار می‌شود که نتایج نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که ائتلاف حزب حاکم «عدالت و توسعه» و «حرکت ملی» نمی‌تواند حتی نیمی از آرا را به دست بیاورد. آخرین نتایج نظرسنجی‌ها میزان آرای اردوغان را حدود ۴۲درصد برآورد کرده است که دوبرابر اصلی‌ترین رقیب او محرم اینجه از حزب جمهوری‌خواه خلق است. صلاح‌الدین دمیرتاش نامزد حزب دموکراتیک خلق‌ها که همچنان باید از درون زندان با دیگر نامزدها رقابت کند، نزدیک به ۱۲ درصد برآورد شده است. دمیرتاش که خبرهای تایید نشده‌یی مبنی بر احتمال آزادی او طی روزهای آینده منتشر شده، در تازه‌ترین گفت‌وگو گفته است: «هیچ یک از احزاب ترکیه بدون حزب دموکراتیک خلق‌ها امکان تشکیل دولت نخواهند داشت.» خبرگزاری فرانسه نوشته، استراتژی اینجه در انتخابات این است که بتواند به عنوان قدرتمندترین کاندیدای اپوزیسیون در مقابل اردوغان قرار گیرد و امیدوار است که انتخابات به دور دوم کشیده شود و بدین شکل در انتخابات دور دوم در هشتم جولای دیگر گروه‌های اپوزیسیون در کنار وی قرار گیرند.
