علاج واقعه پیش از وقوع

 بهاره محبی   

دبیر گروه جهان

میل شدید دونالد ترامپ به استفاده از زور به جای دیپلماسی در تعاملاتش، سرانجام نمایندگان امریکایی را برآن داشت تا با تصویب یک متمم از بروز فاجعه‌یی دیگر چون جنگ افغانستان یا عراق در سیاست خارجی ایالات متحده جلوگیری کنند. مجلس نمایندگان با تصویب یک متمم وزارت دفاع امریکا را از اقدام نظامی علیه ایران بدون اخذ مجوز کنگره بازداشته است. یکی از نمایندگان گفته که با این مصوبه، کنگره بار دیگر مجوز استفاده از اهرم نظامی را که سال‌ها بود از کنترلش خارج شده بود دوباره به دست گرفته است.

از زمانی که دونالد ترامپ زیر میز برجام زده و به‌رغم مخالفت‌های گسترده جامعه جهانی از توافق هسته‌یی ایران خارج شده است، هشدارهای زیادی درباره احتمال جنگ‌افروزی جدید در منطقه شنیده می‌شد. دیپلمات‌ها و کارشناسان بسیاری از اروپا گرفته تا آسیا هشدار می‌دادند که با توجه به شکست کاخ‌سفید در وادار کردن تهران به خروج از برجام و حالا هم همراه کردن متحدان اروپایی، روسیه و چین برای لغو توافقنامه، این احتمال وجود دارد که دونالد ترامپ دست به یک ماجراجویی دیگر زده و جنگ تازه‌یی را در منطقه آغاز کند؛ به‌ویژه اینکه تمام محاسبات او برای همراهی متحدان اروپایی در نابودی برجام به خطا رفته و رهبران آلمان، فرانسه و بریتانیا پس از خروج یک‌جانبه امریکا از توافق نه تنها برلزوم پایبندی به آن تاکید کرده‌اند بلکه به‌دنبال راه‌هایی هستند تا ضمن مقابله با تحریم‌های یک‌جانبه امریکا، منافع ایران را تامین و تهران را به ماندن در این توافق ترغیب کنند. اقداماتی که خشم دولت غیرقابل پیش‌بینی امریکا را برانگیخته و نگرانی‌ها را در واشنگتن نسبت به اقدامات غیرمتعارف و هیجان‌زده کاخ‌سفید بیشتر کرده است. مساله دیگری که می‌تواند اعضای مجلس نمایندگان امریکا را نگران کرده باشد، برخی گزارش‌ها از تلاش پنهان اسراییل، عربستان سعودی و امارات برای کشاندن پای واشنگتن به جنگ با ایران است؛ آن هم با حضور مهره‌های جنگ‌طلبی چون مایک پمپئو و جان بولتون در کاخ‌سفید. به نظر می‌رسد زنگ خطر زمانی برای نمایندگان امریکایی به صدا درآمد که در کنار هشدارهای گاه‌وبیگاه چین و روسیه و اروپا نسبت به درگیری‌های جدید در خاورمیانه، نشریه نیویورک‌تایمز در سلسله گزارش‌هایی از نقش پول‌های دو رقیب منطقه‌یی ایران، یعنی امارات و عربستان، در پیروزی ترامپ نوشت؛ پول‌هایی که به اعتقاد مخالفان ترامپ می‎توان ردش را در موضع‌گیری‌های امروز دولت امریکا در قبال تهران دید. به این نگرانی باید خشم دولت ترامپ از شکست سیاست‌های واشنگتن-ریاض در تحولات اخیر منطقه را افزود؛ از انتخابات اخیر لبنان و پیروزی حزب‌الله گرفته تا تحولات سوریه و پیشروی نیروهای بشار اسد با حمایت ایران و روسیه‌ و انتخابات عراق که نتیجه‌اش پیروزی ائتلاف‌های نزدیک به تهران بود. اخیرا نشریه نیوزویک به نقل از برخی صاحب‌نظران با تشبیه سیاست‌های ترامپ در قبال ایران به جعبه پاندورا و انتقاد از نقش بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل و محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی، در خروج ایالات متحده از برجام نوشته بود که ترامپ، امریکا را در مسیر جنگ با ایران قرار داده است، جنگی که در صورت وقوع می‌تواند منطقه را به آتش بکشد. اما یک عامل دیگر هم می‌تواند عزم نمایندگان مجلس امریکا را برای کنترل دولت ترامپ جزم کرده باشد: افزایش فشارهای داخلی به حلقه نزدیکان رییس‌جمهور و تشدید اختلافات داخلی میان دولت از یک‌سو و پلیس فدرال امریکا (اف‌بی‌آی) و وزارت دادگستری از سوی دیگر. کابوس تحقیقات رابرت مولر بازرس ویژه تحقیقات درباره دخالت روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری 2016 روز‌به‌روز برای ترامپ و نزدیکانش جدی‌تر می‌شود. امروز پای بسیاری از اعضای پیشین و فعلی دولت او به این پرونده باز شده است. رابرت مولر تاکید کرده که این تحقیقات می‌تواند اول سپتامبر و بعد از گفت‌وگوی تیم حقوقی او با شخص ترامپ تمام شود. این در حالی است که مشاوران حقوقی رییس‌جمهور به‌دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ مخالف این دیدار هستند. منتقدان و رسانه‌هایی چون شبکه سی‌ان‌ان براین باورند که تاکتیک دونالد ترامپ برای کاستن از اهمیت رسوایی‌های پی‌درپی اخلاقی و سیاسی‌اش جنجال‌آفرینی است. بنابراین هر چه دایره تحقیقات رابرت مولر گسترده‌تر شده و احتمال دست داشتن شخص ترامپ در این رسوایی ـ از جمله کمک گرفتن از روسیه برای پیروزی در انتخابات ـ بیشتر می‌شود، آقای رییس‌جمهور برای منحرف کردن افکار عمومی از این مساله به جنجال‌های بزرگ‌تری نیاز پیدا خواهد کرد، چیزی مثل یک جنگ.