حساسیت رو‌به‌فزونی نشست آتی اوپک
گروه انرژی
خالد الفالح وزیر انرژی عربستان سعودی یک بار دیگر خود را برای مذاکرات سخت در خصوص آینده استراتژی نفتی اوپک آماده می‌کند. در 2 روز اخیر و پس از آنکه رویترز در گزارشی از مذاکرات ابتدایی میان چند کشور عرب حوزه خلیج‌فارس برای پایان دادن به طرح کاهش تولید نفت خام نوشت، خالد الفالح وزیر انرژی عربستان بیکار ننشسته و در تلاش بوده است، نشان بدهد بازار «متعادل» است. در همین حال، این‌بار بلومبرگ گزارشی را به نقل از منابع آگاه در خصوص برنامه تولیدکنندگان نفتی در زمینه افزایش تولید نفت خام منتشر کرد. تفاوت گزارش دیروز بلومبرگ با گزارش روز چهارشنبه رویترز تنها در یک اسم بود. اما این اسم وزنه بسیار سنگینی دارد: «روسیه». دیروز بلومبرگ در گزارش خود به نقل از یک منبع آگاه نوشت که «اوپک و روسیه» در حال مذاکره برای انجام «نخستین برنامه افزایش تولید نفت خام از سال 2016 تاکنون» هستند. در این گزارش بر خلاف گزارش رویترز به اعداد احتمالی افزایش نیز اشاره و نوشته شده بود که رقم افزایش از 300هزار بشکه در روز که توسط عربستان سعودی تامین شود، آغاز شده و ممکن است با همراهی تولیدات نفتی روسیه به 800 هزار بشکه در روز برسد. چنین رقمی در واقع 83درصد از مقداری است که اوپک و روسیه از ژانویه سال 2018 تاکنون و با هدف متعادل کردن بازار از عرضه کاسته بودند. به این ترتیب با نزدیک‌تر شدن به نشست اوپک(22 ژوئن مصادف با اول تیر) به حساسیت این نشست افزوده می‌شود. از سوی دیگر در چنین فضایی، پای سیاستمداران امریکایی نیز به واسطه افزایش بی‌سابقه قیمت نفت خام که در واقع قیمت سوخت در این کشور را صعودی کرده است، به ماجرا باز شده و رهبر دموکرات‌های سنای امریکا از ترامپ خواسته است، اوپک را برای کاهش دادن قیمت‌ها تحت فشار قرار دهد. در این شرایط باید گفت ایران در موقعیتی سخت و دشوار قرار دارد، چرا که از یک طرف اخیرا نشان داده است، موافق سطوح بالای قیمت‌ها نیست و از طرف دیگر هر گونه افزایش تولید از سمت اوپک برای کاستن از سطح قیمت‌ها را خطری برای سهم خود در بازار می‌بیند که همین حالا نیز به واسطه صحبت از تحریم‌های امریکا متزلزل شده است. مشروح گزارش را در ادامه می‌خوانید.
روز شنبه رویترز نوشت که سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام، اوپک ممکن است با توجه به نگرانی بابت کاهش تحمیلی عرضه نفت خام از سوی ایران و ونزوئلا و همچنین در راستای ابراز نگرانی ایالات متحده بابت سطح بالای قیمت‌های نفت خام، سطح عرضه نفت خام را افزایش دهد. رویترز این خبر را از سوی 4 کشور عرب حوزه خلیج‌فارس اوپک یعنی عربستان سعودی، امارات، قطر و کویت مطرح می‌کرد که روی هم بالغ بر 50درصد نفت خام اوپک را تولید می‌کنند.
متعاقب انتشار این خبر الفالح در ابتدا با نور بکری مدیر اداره انرژی چین و از مقامات رده بالای این کشور دیدار کرد. این دیدار در واقع و از این جهت که چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت خام در جهان است، سمبولیک و از این جهت که تاکنون در تصمیم‌گیری‌های نفتی، مصرف‌کنندگان نقش چندانی نداشتند، بی‌سابقه محسوب می‌شود. او در جریان این دیدار تلاش کرده است، نشان بدهد چراغ سبز الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه و سهیل المرزوعی وزیر انرژی امارات را در خصوص توفق طرح کاهش تولید نفت خام گرفته است.
الفالح اما پس از انجام این دیدار در روز جمعه برای شرکت در یک رویداد اقتصادی عازم سن‌پترزبورگ شد. پیش از این عنوان شده بود که الفالح و همتای روسی‌اش الکساندر نواک در حاشیه این رویداد دیداری خواهند داشت.
در همین فضا بلومبرگ گزارشی را منتشر کرده و نشان داد که موضوع احتمال پایان دادن به طرح کاهش تولید در نشست 22 ژوئن اوپک، چیزی فراتر از حرف و سخن است. گزارش بلومبرگ برای نخستین‌بار در چند روز اخیر از اراده روسیه نیز در این زمینه پرده برداشت. بلومبرگ در این گزارش هدف مدافعان پایان دادن به طرح کاهش تولید نفت خام را کاستن از خشم مصرف‌کنندگان در قبال قیمت‌های بالای نفت خام توصیف کرد.
البته باید گفت ردپای چنین خشمی در بازار قابل مشاهده بوده است. رویترز عصر چهارشنبه نوشت که دموکرات‌ها در سنای امریکا از ترامپ خواستند که اوپک را برای کاهش قیمت‌ها تحت فشار قرار دهد. سناتورهای امریکایی به این نکته اشاره کردند که در صورت بالا ماندن قیمت‌های حامل‌های انرژی منافع حاصل از کاهش مالیات‌ها از بین خواهد رفت.
رهبر اقلیت سنای امریکا، چارلز شومر در نشست مطبوعاتی که در ایستگاه اکزان در محل مجلس ایالات متحده، کپیتال هیل برگزار شد، از ترامپ به خاطر کم‌کاری در پایین آوردن قیمت حامل‌های انرژی انتقاد کرد و گفت که از ژانویه سال 2017 که ترامپ پست ریاست‌جمهوری امریکا را به عهده گرفته، بنزین 25درصد افزایش قیمت داشته است.
شومر تصمیم ترامپ برای خروج از توافق بین‌المللی با ایران را عاملی در بالا رفتن قیمت گاز دانست. همچنین در مورد سازمان کشورهای تولیدکننده نفت، اوپک گفت: «زمان آن فرا رسیده که ترامپ در برابر اوپک بایستد.» وی ادامه داد: «ترامپ با عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سایر کشورهای نفتخیر هم‌پیالگی می‌کند وگرنه چه دلیلی دارد که او از آنها نخواهد قیمت‌ها را پایین بیاورد؟» رهبر دموکرات‌های سنا اضافه کرد که «ترامپ باید از رفقای نفتی خود ببرد».
شومر و دیگر دموکرات‌های سنا در نامه‌یی از ترامپ خواسته‌اند که وزیر انرژی، ریک پری را به‌منظور پیگیری قیمت نفت به نشست 22 ژوئن اوپک در وین بفرستد. نشست خبری بلندپایه‌ترین دموکرات در سنای امریکا پیش از آغاز فصل پرمصرف سوخت یعنی تابستان برگزار شد. این فصل با تعطیلات روز یادبود امریکا آغاز می‌شود.
به گزارش رویترز، سناتور لیزا مرکوسکی رییس جمهوری‌خواه کمیته انرژی سنا در این مورد گفت: «قبول دارم که سیاست کاهش تولید اوپک قیمت‌ها را افزایش داده است و این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد اما در عجبم که همکار من در سنا چطور از افزایش تولید نفت خام در کشورهایی مثل ایران و عربستان را بیشتر استقبال می‌کند تا تولید داخلی امریکا.» همزمان با فشار دموکرات‌های سنا، پیش‌نویس طرحی در وزارت حمل و نقل امریکا در دست تهیه است که از ملغی شدن الزامات محدودکننده آلاینده‌ها بین سال‌های 2020 تا 2026 حمایت می‌کند.
اما شاید کاستن از خشم مصرف‌کنندگان نفت خام، تنها انگیزه برای پایان بخشیدن به طرح کاهش تولید نباشد. اوپک و غیر اوپک 10 دسامبر 2016 تصمیم گرفتند در واکنش به کاهش شدید قیمت‌های نفت خام روزانه و در کنار هم یک‌میلیون و 800هزار بشکه از عرضه بکاهند. تا پیش از اینکه پای تحریم نفتی ایران و ونزوئلا به میان بیاید، اوپک و به ویژه عربستان سعودی تمایلی برای پایان دادن به این طرح از خود نشان نمی‌دادند. حالا اما ماجرا شکل دیگری به خود گرفته است.
شرکت ملی نفت ایران روز چهارشنبه بیانیه‌یی را منتشر و عنوان کرد که در سال جاری شمسی به‌طور متوسط روزانه 2میلیون و 450هزار بشکه نفت خام صادر کرده است. پیش‌تر علی کاردر مدیرعامل این شرکت گفته بود که ایران در ماه آوریل به رکورد صادرات 2میلیون و 600هزار بشکه در روز دست یافته بود که حتی پیش از تحریم‌ها نیز سابقه نداشته است.
بلومبرگ در گزارشی که در خصوص تصمیم اوپک برای نشست تیرماه خود منتشر کرده تلویحا از 3 سناریو صحبت کرده است. سناریو نخست افزایش 300هزار بشکه‌یی در تولید نفت خام است که از سوی عربستان تامین می‌شود.
ایران پیش‌تر گفته است که تحریم‌های نفتی امریکا روی فروش سنتی نفت خام این کشور تاثیر ندارد و از طرفی می‌تواند، کاهشی در حدود روزانه 300هزار بشکه‌یی را با جایگزینی نفت خام در پالایشگاه‌های خود جبران کند. مقامات امریکا اما در چند روز اخیر از «سخت‌ترین تحریم‌ها در تاریخ» برای ایران صحبت کرده‌اند که آینده صادرات نفت خام ایران را با ابهام روبه‌رو کرده است.
این ابهام در سناریوهای مطرح شده برای اوپک در ماه ژوئن نیز قابل ردیابی است، چرا که فاصله بین سناریو نخست با سناریو سوم روزانه 500هزار بشکه نفت خام است که مقدار بسیار قابل توجهی به شمار می‌رود. منبع آگاه بلومبرگ عددی مشخص را برای سناریو میانی مطرح نکرده و صرفا گفته است که سناریو سوم پیشنهاد می‌کند که روزانه 800هزار بشکه نفت خام به عرضه جهانی اضافه شود. در این سناریو روسیه نیز در کنار عربستان به افزایش تولید نفت خام خواهد پرداخت.
سهم عربستان سعودی و روسیه از طرح کاهش تولید نفت خام از اول ژانویه تاکنون در نمودار قابل مشاهده است.
