اعتبار اروپا با برجام تضمین میشود
برجام از جهات مختلف برای اروپا اهمیت دارد و مهمتر از منافع اقتصادی حاصل از این توافق، مسائل امنیتی و اعتبار اتحادیه اروپاست که سران بروکسل را برای حفظ برجام به تکاپو واداشته است.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهشهای خبری ایرنا، با وجود تهدیدات مکرر «دونالد ترامپ» رییسجمهوری امریکا علیه تعاملگرایان و همکاری جویان با ایران، مقامات اتحادیه اروپا همچنان بر نجات برجام اصرار میورزند و در پی ایجاد کانالهایی برای تداوم پیشبرد برجاماند؛ موضوعی که از نشستهای داخلی اتحادیه گرفته تا اجلاس کنونی «گروه هفت» خود را نشان میدهد. به عنوان نمونه، اختلاف نظر کشورهای صنعتی با ترامپ بر سر موضوعاتی چون برجام، تعرفه، مسائل آب و هوایی و غیره در نخستین روز برگزاری این اجلاس به قدری بالا گرفت که تحلیلگران دستیابی به بیانیه مشترک را در روزهای آتی دور از ذهن میدانند.
برجام یکی از مهمترین مسائل مورد اختلاف اروپا و امریکا در یکسال و نیم حکمرانی ترامپ بوده است و با وجود خروج امریکا از این توافق، کشورهای اروپایی تا حد توان برای نجات آن میکوشند.
سفر اخیر «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی به اروپا و دیدار وی با رهبران آلمان، فرانسه و ایتالیا هم کارساز واقع نشد و آنها برجام را بهترین گزینه ممکن دانستند که نباید اجرای آن متوقف شود.
رهبران اتحادیه اروپا در عمر سه ساله برجام بیشترین بهره را از روابط با ایران بردهاند و تهران در این مدت میزبان صدها هیات سیاسی و اقتصادی از سوی کشورهای مختلف جهان به خصوص قاره سبز بوده است؛ رفت و آمدهایی که با توافقات مهم همراه بوده و بخشی از این توافقات در مرحله عملیاتی قرار دارند. این در حالی است که ایالات متحده به جز در بخش هواپیمایی (بویینگ) سودی از برجام نبرده است و اینک بویینگ نیز زیر فشارهای کاخ سفید چارهیی جز نقض توافق ندارد.
اروپا به دنبال راهکارهایی برای خنثیسازی مجازاتهای امریکا علیه شرکتها و کمپانیهای خود برآمده است و سران بروکسل به زیانهای اقتصادی ناشی از همگامی با ترامپ آگاهند. بر پایه آمارهای انتشار یافته از سوی «یورو استات» به عنوان سایت آماری اتحادیه اروپا، حجم مبادلات تجاری این اتحادیه با تهران در سال 2017 به بیش از 21میلیارد یورو رسید که نسبت به سال قبل رشدی 53 درصدی را نشان میداد. این رقم در سال قبل از آن نیز (2016) با رشد 78 درصدی به حدود 14 میلیارد یورو رسیده بود.
بزرگترین سرمایهگذاریهای پسابرجامی از سوی بازیگران اتحادیه اروپا در ایران انجام گرفته و آنها در حوزههای انرژی، حمل ونقل ریلی، زمینی و هوایی و... توافقات قابل ملاحظه را با ایران امضا کردهاند. مقامات اروپایی نمیتوانند بیاعتنا به منافع شرکتهای خود عمل کنند. بنابراین باید راههای تقابل با تحریمهای آتی امریکا را شناسایی و تدابیر لازم را اتخاذ کنند.
مهمتر از وابستگی اقتصادی اروپا به بازارهای ایران، جایگاه تعیینکننده تهران در مناسبات منطقهیی و جهانی است که نزد سران اتحادیه اروپا اهمیت دارد. در صورت پشت پا زدن اروپا به برجام، تهران به سوی شرق به ویژه روسیه و چین کشیده خواهد شد؛ موضوعی که هرگز مقبول اروپا نیست. اروپاییها در مذاکرات 13ساله هستهیی حضور داشتهاند و اینک که نتیجه زحمات خود را با برجام مشاهده میکنند، حاضر به تبعیت از سیاستهای کاخ سفید نخواهند بود.
از طرفی برجام با اعتبار اروپا گره خورده است. برخلاف ترامپ که به هنجارها، قواعد و اصول حاکم بر روابط بینالملل بیاعتنا است، اروپاییها همواره در چارچوب قوانین بینالمللی عمل میکنند.
در نگاه آنها، تصمیم و گزارشات سازمانهای معتبر جهانی همچون سازمان ملل، شورای امنیت و آژانس بینالمللی انرژی اتمی از درجه اهمیت بالایی برخوردارند.
حال که ترامپ با یکه تازیهای خود، ساز بیاعتنایی به سازمانهای بینالمللی و نادیده انگاری نظرات دیگر بازیگران جهانی را مینوازد، همراهی اروپا با سیاستهای کاخ سفید از اعتبار بروکسل نیز خواهد کاست.
در شرایط کنونی برجام به محکی برای سنجش میزان استقلال اروپا از امریکا تبدیل شده و کشورهای مختلف جهان در تنظیم روابط خود به این تحولات نظر دارند. به همین میزان که تقابل با مطالبات گزاف ترامپ بر ثبات تصمیمسازیها و اعتبار اتحادیه اروپا میافزاید، تسلیم شدن بیقید و شرط در برابر خواستههای کاخ سفید نیز وجهه اتحادیه 28 عضوی اروپا را مخدوش میسازد.
افزون بر آن، همراهی اروپا با سیاستهای آشوب ساز ترامپ و در نهایت شکست برجام، برای غرب بیهزینه نیست و پیامدهای آن بیش از امریکا متوجه اروپا خواهد بود؛ اروپایی که در سالهای گذشته بستر خشونتها و اقدامات تروریستی بوده و همچنین سیل میلیونی مهاجران و پناهندگان، اداره قاره سبز را با مشکلات متعددی مواجه کرده است. بنابراین ایستادگی اروپا در مقابل امریکا، سنجیدهترین راهی است که مقامات بروکسل در پیش رو دارند.