معادله ساماندهی بازارچه‌های مرزی و مشکلات معیشتی

گروه بنگاه‌ها  

 موضوع سازماندهی اقتصادی و معیشتی مناطق مرزنشین کشورمان طی روزها و هفته‌های اخیر و بعد از قوانین تازه وزارت کشور در خصوص کولبران ابعاد تازه‌یی پیدا کرده است؛ موضوعی که ضروری است مسوولان اجرایی و تقنینی کشور به صورت جدی به آن توجه کنند. واقعیت آن است که در مناطق مرزنشین شرقی کشور زمینه‌یی برای ایجاد اشتغال از جمله کارخانه، کشاورزی و دامپروری وجود ندارد، به همین جهت اجرای قوانین اخیر کولبران برای مرزنشینانی که از این طریق چرخ معیشت خود و خانواده‌شان را می‌چرخانند دردسرهای زیادی ایجاد کرده و عملا زندگی آنها را دچار اشکال کرده است.

 بعد از مطرح شدن بحث بومگردی در مناطق مرزی و تبعات اقتصادی توسعه گردشگری و بومگردی در این مناطق؛ روز گذشته مدیرکل امور مرزی وزارت کشور از ساماندهی بازارچه‌های مرزی و توسعه مشاغل خانگی و کسب و کار کوچک و متوسط به عنوان یک راهکار جایگزین برای بهبود شاخص‌های معیشتی این مناطق خبر داد. راهکاری که به اعتقاد شهریاری در صورت توجه به آن می‌تواند بسیاری از نیازهای معیشتی مردم این مناطق را پاسخ دهد و به مرزنشینان برای بهره‌مندی از کسب و کار پایدار یاری رساند.

شهریار حیدری از ابلاغ آیین‌نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه‌های غیررسمی موقت مرزی خبر داد و گفت: در این آیین‌نامه‌ها هم‌ شأن مردم مرزنشین رعایت شده و هم به معیشت مردم در این مناطق توجه شده است.  مدیرکل امور مرزی وزارت کشور دیروز در نشست خبری در محل وزارت کشور اعلام کرد: آیین‌نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه‌های غیررسمی موقت مرزی (کولبری) و آیین‌نامه ورود کالا توسط ملوانان شناورهای دریایی با ظرفیت کمتر از 500 تن (ته لنجی) که توسط هیات وزیران به تصویب رسیده امروز از سوی عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور به استانداران ابلاغ شده است.

حیدری در جمع خبرنگاران گفت: از سال‌های گذشته کالاها که به پشت مرزهای رسمی کشور منتقل می‌شد توسط تعدادی از کولبران به داخل کشور منتقل می‌شد و هیچ دستگاه نظارتی هم دخالت و نظارتی روی این فرآیند نداشت، در سال‌های اخیر این روند انتقال کالا شکل دیگری به خود گرفته است که با تصویب و اصلاحیه‌های این آیین‌نامه‌ها، یک چارچوب مشخص نیز به خود گرفته تا ساماندهی و مدیریت شود.

او گفت: از طرفی بحث اقتصاد مقاومتی که همیشه مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است و همچنین امسال به عنوان حمایت از تولید داخلی نامگذاری شده است و از طرف دیگر معیشت مردم در مناطق مرزی مورد توجه دولت قرار دارد. از این‌رو، این دو آیین‌نامه برای ساماندهی فعالیت کولبران و بازارچه‌های مرزی تصویب شد.

مدیرکل امور مرزی وزارت کشور گفت: این دو آیین‌نامه جدید ظرفیت‌های خوبی برای مناطق مرزنشین ایجاد کرده به‌طوری که هم نظارت دستگاه‌های مربوطه را ایجاد کرده و هم به شأن مردم مرزنشین و معیشت مردم در این مناطق توجه شده است.

مدیرکل امور مرزی وزارت کشور سود بازرگانی که در آیین‌نامه‌های جدید برای مرزنشینان در نظر گرفته شده است را از مزیت‌های این آیین‌نامه خواند و توضیح داد: در آیین‌نامه قبلی سود بازرگانی در نظر گرفته شده کفایت نمی‌کرد؛ اما در آیین‌نامه‌های جدید و در قالب سامانه‌یی تحت نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت این سود مشخص شده است و همچنین تعیین شده که چه افرادی شامل این فعالیت هستند.

حیدری افزود: بر اساس این آیین‌نامه مشخص شد که چه کسانی مرزنشین هستند و چه کسانی مشمول امتیازات و فعالیت‌های تجاری مرزنشینی می‌شوند و چه کسانی هم از شمول این تجارت خارج می‌شوند، در حقیقت برای این تجارت یک راستی‌آزمایی انجام شد و جمعیت تعریف شده احصا شد و در سامانه‌یی که برای این کار تعریف شده است این افراد معرفی شده‌اند و کارت فعالیت مرزنشینان در سامانه منظور شده است.  مدیرکل امور مرزی وزارت کشور گفت: بر همین اساس کارت‌های فعالیت که صادر می‌شود و به مرزنشینان تعلق می‌گیرد، تخفیف در قالب سود بازرگانی است.

حیدری با بیان اینکه در مناطق دریایی نیز مشکلاتی وجود داشت، گفت: کسی که می‌خواهد کالا وارد کند باید انگیزه‌یی داشته باشد، صاحبان شناورها و همچنین ملوانان نیز باید انگیزه داشته و از ورود کالا بهره‌مند شوند؛ لذا در قالب آیین‌نامه جدید شناورهایی که در داخل آب‌های کشور تردد می‌کنند از گازوییل با نرخ داخلی می‌توانند استفاده کنند، این شناورها در گذشته از گازوییل با قیمت آزاد استفاده می‌کردند، اما اکنون بر اساس قیمت داخلی

20 تا 25 درصد سود به نفع صاحبان شناورها می‌شود. از طرفی سود خوبی در حدود 20درصد در ورود کالا برای ملوانان در نظر گرفته شده که تخفیف سود بازرگانی برای آنها لحاظ شده است.  او با اشاره به اینکه در آیین‌نامه‌های جدید صرفا بحث امتیازات در نظر گرفته نشده است، افزود: اقدامات اقتصادی در مرزها توسط دستگاه‌های ذی‌ربط انجام خواهد شد.

حیدری با اشاره به لزوم عملیاتی شدن 5منطقه آزاد اقتصادی در سه استان مرزی کشور تصریح کرد: بر اساس این آیین‌نامه تاکید شده است که هر چه زودتر مناطق ویژه اقتصادی در استان‌ها و مناطق مرزی عملیاتی شود که می‌توان تحقق این موارد را از مزیت‌های این آیین‌نامه‌های جدید دانست.

 ایجاد اشتغال پایدار در مناطق مرزی

مدیرکل امور مرزی وزارت کشور در پاسخ به سوالی در خصوص بیمه کولبران و تعیین تکلیف این موضوع در آیین‌نامه‌های جدید گفت: کولبری فعالیتی موقت است و یک فعالیت پایدار محسوب نمی‌شود و در حقیقت یک شغل ناپایدار است و امتیازات در نظر گرفته شده نیز برای مردم مرزنشین موقت است؛ لذا بحث بیمه برای آنها منتفی است؛ اما اگر با ظرفیت‌های ایجاد شده در آیین‌نامه جدید بحث ایجاد اشتغال توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت محقق شود امکان در نظر گرفتن بیمه نیز برای مرزنشینان محقق می‌شود.

او ابراز امیدواری کرد؛ ظرف سال‌های آینده با طی شدن مسیر پیش‌بینی شده چیزی به عنوان کولبری وجود نداشته باشد و اشتغال پایدار در مناطق مرزی ایجاد شود.  حیدری ادامه داد: در گذشته آماری از مناطق مرزنشین احصا شده بود که با تخفیف سود بازرگانی در نظر گرفته شده همخوانی نداشت؛ اما در آیین‌نامه جدید ۴۵۰درصد تخفیف سود بازرگانی در خشکی و دریا در نظر گرفته شده که با جمعیت نیز همخوانی دارد. مدیرکل امور مرزی وزارت کشور با توضیح اینکه برای مرزنشینانی که شرایط بهره‌مندی از امتیازات آیین‌نامه‌های ابلاغی می‌شوند، افزود: مرزنشینانی شامل این آیین‌نامه هستند که اولا؛ شغل خاصی نداشته باشند و ثانیا؛ به مدت سه سال ساکن مناطق مرزنشین باشند و ثالثا؛ درآمد پایینی داشته باشند، که همه این افراد در قالب یک سامانه احصا شده و همچنین برای فهرست کالاهایی که قابل ورود به کشور هستند نیز در کارگروه مشترکی میان دستگاه‌های ذی‌ربط تصمیم‌گیری انجام شده است. او تاکید کرد: در آیین‌نامه‌های ابلاغی تاکید شده که تمام کالاهایی که از مرز وارد می‌شود و در شهر نزدیک مرز در مغازه‌ها و اصناف مختلف در قالب بازارچه‌های مرزی توزیع و فروخته می‌شوند، باید از این آیین‌نامه پیروی کنند.

حیدری گفت: خرید تجمیعی توسط تجار هدف این آیین‌نامه نیست و تاکید این آیین‌نامه بر این است که این کالا‌ها به هیچ عنوان به صورت تجمیعی از شهرهای مرزی خارج نشود؛ بلکه مردم و گردشگران به این شهرها سفر کرده و در بازارچه‌های مرزی خرید کنند تا به این ترتیب شهرهای مرزی رونق بگیرند. حیدری اظهار داشت: کالاهایی که صرفا در حوزه‌های مرزی وارد می‌شوند و سایر شهروندان از سایر استان‌ها به بازارچه‌های شهرهای مرزی می‌آیند به صورت موردی و نه تجمیعی نسبت به تهیه اقلام خود با تخفیف باید اقدام کنند.

مدیرکل امور مرزی وزارت کشور با تاکید بر اینکه بهترین مرزبانان خود مردمان مرزنشین هستند، افزود: ما در این آیین‌نامه‌ها تلاش خواهیم کرد امتیازات این فعالیت اقتصادی به مردم مرزنشین منطقه برگردد و سود ناشی از این کار در چرخه اقتصادی مردمان مرزنشین توزیع شود.

او افزود: در کنار تصویب این آیین‌نامه مرزها و معابر غیررسمی که قبلا قاچاق در آنها صورت می‌گرفته توسط نیروهای نظامی و انتظامی و مرزبانان مسدود خواهد شد و هر نوع ورودی غیر از بازارچه‌های تعیین شده غیرقانونی است و با آن مقابله خواهد شد.

  راهی برای قاچاقچیان کالا باقی نمانده

حیدری تاکید کرد: این آیین‌نامه‌ها اصلاح روندهای نادرست گذشته است، آیین‌نامه‌های جدید از نقاط قوت خوبی برخوردار است و راه توجیهی برای افرادی که قاچاق می‌کنند، باقی نگذاشته است. در این آیین‌نامه‌ها معابر تعریف شده و ۱۵ بازارچه در مناطق مرزی ایجاد و به صورت رسمی اعلام شده است؛ لذا هر گونه فعالیت خارج از این بازارچه‌ها فعالیتی غیررسمی و غیرقانونی است.

مدیرکل امور مرزی وزارت کشور ادامه داد: مرزبانان این کشور مسوول امنیت کشور هستند و هنگامی که در ساعات شب فردی از معابر غیررسمی در حال عبور است برای مرزبانان قابل تشخیص نیست که این فرد کولبر است یا قاچاقچی و معاند.

حیدری با اشاره به اهمیت حفظ امنیت آرامش در مرزهای کشور گفت: بی‌تردید گاهی کشته‌ و زخمی‌ شدن در معابر غیر رسمی کشور اتفاق می‌افتد، اما مردم نیز از مرزبانان انتظار دارند که برای حفظ امنیت این کشور با چنین اقداماتی و ورودهای غیرقانونی به کشور مقابله کنند.