توسعه کشور از مسیر پیش‌دبستانی می‌گذرد
نبود یکپارچگی آموزشی که از مهدهای کودک در کشور آغاز می‌شود یک چالش قابل بررسی است. مهدهای کودک مجوز خود را از سازمان بهزیستی می‌گیرند و از سال ۹۵ سیاست‌گذاری‌های آموزشی‌اش به‌عهده آموزش و پرورش و معاونت ابتدایی است. از سوی دیگر مهدهای کودک به صورت ساختاری مجوز خود را از مرکز غیردولتی آموزش و پرورش می‌گیرند اما زیرنظر معاونت ابتدایی فعالیت می‌کنند و هر دوی این مقاطع مهدکودک و پیش‌دبستانی در کشور ما اجباری نیست. باز به نوعی سرباز زدن بسیاری از این مراکز از مفاد آموزشی که برایشان تعریف شده باعث می‌شود دانش‌آموزان پایه اول در کشور ما از مدرسه به مدرسه، از منطقه به منطقه و از استان به استان در سطوح متفاوت آمادگی آموختن الفبا را آغاز می‌کنند. برخی دانش‌آموزان خواندن و نوشتن را پیش از مدرسه یاد می‌گیرند و برخی که در مناطق دو زبانه هستند پیش از رسیدن به کلاس اول و اجباری شدن تحصیل، شاید حرف زدن به زبان فارسی را نیز نیاموخته باشند.
در حال حاضر ۷۰درصد نرخ پوشش پیش‌دبستانی در کشور داریم که پیش از دولت یازدهم این نرخ ۳۸درصد بود. رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش درباره مقطع پیش‌دبستانی و اینکه این مقطع یک سال زیرمجموعه مراکز غیردولتی قرار گرفت و خسارت‌هایی خورد و آمار پوشش پیش‌دبستانی در کشور پایین آمد، گفت: خوشبختانه در حال حاضر پیش‌دبستانی در ذیل معاونت ابتدایی قرار دارد اما نگرانی شما قابل درک است. من یک مثال در باب اهمیت پیش‌دبستانی و نقشی که در توسعه کشورها ایفا می‌کند، می‌زنم. اگر به آمارهای جهانی که مراجعه کنیم، می‌بینیم آمار پوشش پیش‌دبستانی چه میزان در توسعه‌یافتگی نقش ایفا می‌کند. در واقع وقتی به نرخ پوشش دبستان در کشورهای توسعه یافته و نیمه توسعه‌یافته و توسعه نیافته می‌رسیم، این آمار معنا‌دار نیست و عموما نرخ بالاست. اما در پیش‌دبستانی کشورهایی که در رتبه‌بندی بالای توسعه قرار دارند نرخ پوشش پیش‌دبستانی آنها بالای ۹۰درصد و حتی ۱۰۰درصد است. ما در حال حاضر ۷۰درصد نرخ پوشش پیش‌دبستانی در کشور داریم که پیش از دولت یازدهم این نرخ ۳۸درصد بود. الان در مناطق محروم و دو زبانه به خاطر حمایت دولت گاه این نرخ پوشش به بالای ۹۰درصد می‌رسد. او با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری دولت‌ها در امر آموزش از آموزش ابتدایی تا آموزش عالی در کشورهای توسعه‌یافته جهت معکوس دارد به این معنا که سرمایه‌گذاری دولتی در پایه‌های پایین‌تر بیشتر از آموزش عالی است، به مهر گفت: ممکن است بهترین دانشگاه‌های دنیا پولی باشند اما در کشوری مانند فرانسه که طرح اجباری شدن آموزش از سه سالگی آغاز شده و دو سال اول را رایگان کرده‌اند، می‌بینیم به‌طور کلی حمایت و سرمایه‌گذاری در سنین پایین برای امر آموزش بیشتر است. اگر ما به دنبال توسعه می‌گردیم اینها نشانه‌های روشنی بر این امر است.
حکیم‌زاده همچنین اظهار کرد: در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری آمده است که از مهدکودک تا دانشگاه اهمیت دارد و درواقع ایشان به مهدهای کودک نیز اشاره و تاکید کرده‌اند. همچنین در سند تحول بنیادین نخستین راهکار در پیشرفت آموزش را تحقق پیش دبستانی ذکر کرده‌اند و اینکه باید دولتی باشد. در واقع دو دسته پیش‌دبستانی دولتی و با مشارکت مردم و غیر دولتی ذکر شده است. نکته اینجاست که در حال حاضر ۱۲درصد جمعیت دانش‌آموزی ما در مقاطع بعد از پیش‌دبستانی در غیردولتی تحصیل می‌کنند پس اگر قرار باشد پیش‌دبستانی تعمیم پیدا کند آیا می‌تواند 100درصد غیردولتی باشد؟ این یک تناقض آموزشی می‌شود.
معاون آموزش ابتدایی افزود: الان بالای ۷۰درصدی که به پوشش پیش‌دبستانی رسیده‌ایم با حمایت دولت بوده است اما نگرانی ما این است که با تمام این تلاش‌ها درگیر حواشی شویم. اگر حمایت دولتی را‌برداریم و به بخش خصوصی واگذار شود همان‌طور که در سال ۹۰ این اتفاق افتاد و شاهد یک سقوط در جذب نوآموزان بودیم، خصوصا برای مناطق محروم و دو زبانه حتما آمار خود را از دست می‌دهیم. در مناطق عشایری و محروم که بخش خصوصی پیش دبستانی نمی‌زند. بخش‌های حاشیه‌یی شهرها باید مرکز توجه ما باشد چراکه هم جمعیت دانش‌آموزی بالایی دارد و هم فقر فرهنگی و اقتصادی آنجا مشاهده می‌شود.
او ادامه داد: یکی از درخشان‌ترین بخش در کارنامه آموزشی دولت این است که در استان‌هایی مثل ایلام و خوزستان ما این نرخ پوشش را به بالای ۹۰درصد رسانده‌ایم. تنها شاخصی در امر آموزش که در سیستان‌وبلوچستان از شاخص کشوری بالاتر است، نرخ پوشش پیش‌دبستانی است که ۸۰درصد است. یا در خراسان‌شمالی این نرخ از ۸درصد به ۸۰درصد رسیده است.
به اجباری شدن این مقطع اعتقاد داریم
حکیم‌زاده در پاسخ به این سوال که چرا پیش‌دبستانی اجباری نمی‌شود، گفت: ما به اجباری شدن این مقطع اعتقاد داریم. اگر این دوره مهم تربیت و شکل‌گیری شخصیت را که با رشد شناختی بچه‌های این زمانه همراه هست از دست بدهیم و برایش برنامه نداشته باشیم، خسارت بزرگی برای جامعه است. اما ما محدودیت منابع را داریم. مطلوب ما اجباری شدن است اما در این صورت باید رایگان نیز بشود. اما به خاطر محدودیت‌ها دولت مایل است از مشارکت مردم استفاده کند تا منابع را در جاهایی هزینه کند که محروم یا دوزبانه هستند. بله ما دانش‌آموزانی داریم که وقتی کلاس اول می‌روند زبان فارسی به گوششان نخورده و در موقعیت نابرابر با بقیه تحصیل را آغاز می‌کنند. او در ادامه به تشریح برخی فواید پیش دبستانی پرداخت و بیان کرد: جالب است بدانید در استان‌های دو زبانه و مناطق محروم که پیش‌دبستانی آمارش بالا رفته، ۱۱درصد کاهش تکرار پایه را داشته‌ایم یا در پژوهش دیگری نشان داده شده میانگین نمرات پایان متوسطه کسانی که پیش‌دبستانی را گذرانده‌اند به شکل معناداری بالاتر از دیگران است.
