گردشگری کمک به اقتصاد پایدار در جوامع روستایی

ناهید عابدی | کارشناس اقتصاد گردشگری |

همانطور که می‌دانیم بشر همواره به دنبال توسعه بوده و طی قرن‌ها همگام با توسعه تکنولوژی، زندگی روستایی جای خود را به شهرنشینی داده است. با این حال همچنان بافت روستایی خصوصا در کشورهای درحال توسعه به چشم می‌خورد؛ وجود بخش روستانشین امری اجتناب‌ناپذیر است و تبدیل روستا به شهر نیازمند ملزوماتی است که قطعا برای این رویداد مدت‌ها زمان نیاز است.

به هر حال می‌توان با اقداماتی به توسعه بافت روستایی کمک کرد. یکی از اقدامات موثر در این امر صنعت گردشگری است، گردشگری با پتانسیل‌های بالا در ایران می‌تواند نقشی موثر در جهت بهبود زندگی روستاییان ایفا کند.

با افزایش ورود توریست به مناطق روستایی شاهد اثرات چند جانبه آن بر زندگی روستایی خواهیم بود. علاوه بر رونق در کسب وکار و افزایش درآمد ساکنان روستا و ایجاد اشتغال در بلندمدت خواهیم دید، شاخص رفاه در مناطق روستایی دارای جاذبه گردشگری رو به بهبود است.

تحقیقات حاکی از آن است که سطح زندگی افرادی که شغل وابسته به گردشگری دارند نسبت به افرادی که شغل وابسته به گردشگری ندارند و مناطقی که جاذبه گردشگری بیشتری نسبت به مناطق کم جاذبه دارند، تفاوت معناداری وجود دارد.

موضوع اقتصاد گردشگری در جوامع روستایی باید در دو بعد بلندمدت و کوتاه‌مدت مورد بررسی قرار گیرد. در بعد کوتاه‌مدت مطابق با تحقیقات صورت گرفته در این حوزه عدم مدیریت پایدار در مناطق پر جاذبه، بهره‌برداری بیش از حد از محیط و منابع موجود و توزیع ناعادلانه منافع حاصل از گردشگری باعث ایجاد تضاد و کاهش رفاه قشر روستایی در کوتاه‌مدت شده است.

اما در بلندمدت به شرط ایجاد مدیریتی استراتژیک و برنامه‌ریزی شده در جهت اراله خدمات به توریست و توزیع عادلانه منافع حاصل از آن علاوه بر اینکه شاهد افزایش رفاه و بهبود اقتصادی جوامع روستانشین خواهیم بود، می‌توانیم ادعا کنیم این امر در شاخص رفاه کل کشور اثر مثبت داشته و باعث افزایش نرخ امید به زندگی شود.

تحقق این امر مستلزم شناخت وضعیت موجود جوامع روستایی، بررسی شاخص‌های عینی و ذهنی ساکنان روستا، سطح کیفی زندگی در روستا، میزان جمعیت، نوع اشتغال، پتانسیل‌های موجود و... است.

با بررسی موارد ذکر شده طی برنامه‌یی استراتژیک می‌توان به تحقق این امر کمک کرد. علاوه بر مدیریت و اجرا، نیاز به مرجع ناظر به ‌شدت حس می‌شود. پروژه نباید بدون نظارت رها شود، نظارت به حفظ منابع و مستمر بودن آنها کمک خواهد کرد بنابراین از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است.