پایان نخستین مجلس با توپ‌های لیاخوف و محمدعلی‌شاه

۱۳۹۷/۰۴/۰۲ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۲۴۰۹۴
پایان نخستین مجلس با توپ‌های لیاخوف و محمدعلی‌شاه

دوم تیر 1287، پس از حمله نظامی به ساختمان مجلس شورای ملی، عمر مجلس نخست مشروطیت که هفدهم مهر 1285 آغاز به کار کرده بود، پایان یافت. محمدعلی‌شاه قاجار، از همان آغاز کار، مصمم به برانداختن مشروطیت بود، اما بهانه‌یی در دست نداشت. اما در جریان سوءقصدی که به او شد، بهانه لازم را به دست آورد و آن را به گردن آزادی‌خواهان انداخت تا اینکه سرانجام پس از ماه‌ها کشمکش میان مجلس و دربار و عدم دسترسی به نتیجه مطلوب، در روز سه‌شنبه دوم تیرماه 1287 برابر با 23 جمادی اول 1326 ق، هنوز آفتاب طلوع نکرده بود که قشون محمدعلی‌شاه به سوی مجلس روانه شدند و راه‌هایی را که به مجلس منتهی می‌شد، بستند. مجاهدان که در میدان بهارستان بودند در سنگرهای خود به حال آماده‌باش درآمدند. چون خبر به گوش بهبهانی و طباطبایی از رهبران روحانی مشروطه رسید، با بی‌پروایی از خانه بیرون آمدند و خود را به مجلس رساندند تا شاید از وقوع حادثه جلوگیری کنند. ناگهان مجلس شورای ملی که هنوز مدت زیادی از تشکیل آن نمی‌گذشت به دستور محمدعلی‌شاه مستبد و توسط کلنل لیاخوف، افسر روسی به توپ بسته شد. در پی این حمله، نعش خونین آزادی‌خواهان، صحن بهارستان را پر کرد و صدای ناله و فریاد از هر سو به گوش می‌رسید.

مجاهدان نیز، تفنگ در دست گرفته و از خود و مجلس دفاع می‌کردند. جنگ در حدود چهار ساعت به طول انجامید و سرانجام به نفع شاه پایان یافت. در این ماجرا، محمدعلی شاه که مورد حمایت دولت روس بود به اعدام و تبعید و زندانی کردن نمایندگان مجلس پرداخت. شاه دستور داد که آقا سیدعبداللّه بهبهانی را به کرمانشاه تبعید کرده، آیت‌الله سیدمحمد طباطبایی را در شمیران خانه‌نشین کنند، عده‌یی از آزادی‌خواهان را زنجیر به گردن انداخته و کشان‌کشان به باغشاه بردند. از میان این جمع، تنها ملک‌المتکلمین و میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل از مشروطه‌طلبان مشهور و مخالف استبداد قاجاری را به حضور شاه آوردند. وی پس از این‌که مدتی به آن دو دشنام داد، دستور قتل هر دوی آنها را صادر کرد. در این واقعه بیش از 300 نفر از مجاهدان، آزادی‌خواهان و مشروطه‌ طلبان کشته و 500 نفر دیگر زخمی و تعداد زیادی بازداشت شدند. همچنین انجمن‌‌ها تعطیل، روزنامه‌‌ها توقیف و مشروطیت دو ساله ایران به پایان رسید. بدین‌ترتیب مجلس، منحل و دوره استبداد صغیر آغاز شد.