قیام سربازان یک پادگان علیه رضاخان

۱۳۹۷/۰۴/۰۳ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۲۴۱۷۵
قیام سربازان یک پادگان علیه رضاخان

سوم تیرماه 1305 سربازان پادگان «مراوه ‌تپه» در ترکمن صحرا علیه رضاخان قیام کردند. رهبری این قیام را «سالار جنگ‌» برعهده داشت‌. این قیام سه هفته بعد از سوی رضاخان سرکوب شد.

شورش پادگان مراوه ‌تپه روز دوم تیرماه ۱۳۰۵ همزمان با شورش پادگان سلماس در مراوه ‌تپه رخ داد. شورشیان سپس عازم بجنورد و قوچان شدند. این قیام به زودی پس از اعزام نیرو و محاصره شورشیان فرو نشست. عده‌یی از شورشیان دستگیر و عده‌یی نیز به کشور شوروی پناهنده شدند.

پادگان مراوه ‌تپه یک گردان مختلط بود و زیر نظر لشکر شرق که فرماندهی آن را لهاک‌خان باوند برعهده داشت، بود. نفرات این پادگان به علت عدم توجه اولیای امور و نگرفتن حقوق و زندگی در شرایط نامساعد و عدم توجه به خواسته‌هاشان ناراضی بودند. در دوم تیرماه ۱۳۰۵ لهاک‌خان افسران و درجه‌داران پادگان را جمع کرده و پس از ایراد سخنرانی نیت خود را برای شورش و حمله به پادگان‌های قوچان و مشهد با آنها در میان نهاد. تمام افراد موجود در پادگان آمادگی خود را برای همراهی اعلام کردند. لهاک‌خان که قبلا در روسیه با افکار سوسیالیستی آشنا شده بود، مرامنامه‌یی به نام پاداش منتشر کرده و وعده تقسیم املاک را به مردم داد. بعضی مورخان علت قیام را اعدام دو پسرعموی لهاک‌خان (فرزندان امیرموید سوادکوهی) در تهران و برخی دیگر علت را جاه‌طلبی لهاک‌خان و سرخوردگی‌اش پس از توقف 15ماهه در پادگان دورافتاده مراوه ‌تپه می‌دانند.

لهاک‌خان پس از تصرف بجنورد به سمت قوچان حرکت کرد. در این اثنا طغیان او به مرکز گزارش شد و دو واحد نظامی و چند طیاره برای سرکوبی او عازم خراسان شدند.لهاک‌خان و افرادش چون خود را در محاصره دیدند از طریق مرز باجگیران وارد خاک شوروی شده و تسلیم ارتش سرخ شدند. عده‌یی نیز خود را تسلیم قوای دولتی کردند.

کمی پس از فرونشاندن شورش، رضاخان که برای رسیدگی به تخلفات سرتیپ جان محمدخان به مشهد رفته بود، پس از خلع درجه و تغییر نامبرده وارد بجنورد شد و فورا دستور داد یک دادگاه نظامی فوق‌العاده برای رسیدگی و تنبیه مسببان تشکیل شود. ریاست دادگاه به سرتیپ امان‌الله میرزا محول شد و وی نیز ۸۰ نفر از پادگان مراوه‌ تپه و بجنورد را محکوم به اعدام کرد. وقتی صورت جلسه دادگاه را برای تصویب نزد رضاخان بردند، تقاضای تقلیل مجازات کرد و سرانجام با اعدام 10نفر موافقت شد و حکم همان روز در بجنورد به مرحله اجرا درآمد.