روزنه‌های امید برای نشاط اجتماعی
ریحانه جاویدی|
هیچ منع قانونی برای حضور زنان در استادیوم‌ها وجود ندارد. این جمله‌یی است که در سال‌های اخیر بارها از زبان مسوولان شنیده شده، اما هنوز هم شرایط برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها فراهم نیست، اگرچه قانون این حق را از زنان سلب نکرده اما در سال‌های اخیر همواره درهای استادیوم به دلایل مختلفی که گاه مستندات قوی هم ندارد، به روی زنان ایرانی بسته ماند و تاکنون تلاش‌ها و مذاکرات مسوولان نتوانسته قفل آن را باز کند. چنین وضعیتی در حالی است که نگاهی به فهرست سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که زنان ایرانی از زنان افسرده دنیا هستند و از طرف دیگر پژوهش‌های جامعه‌شناسان داخلی هم حکایت از آن دارد که میزان نشاط اجتماعی در ایران پایین است. این همان موضوعی است که هفته پیش علی ربیعی، وزیر کار، رفاه و تامین اجتماعی هم به آن اشاره کرد. با این حال زنان ایرانی سال‌هاست برای تماشای مسابقات ورزشی مورد علاقه‌شان در ورزشگاه‌ها، به عنوان یکی از راه‌های افزایش نشاط اجتماعی تلاش می‌کنند و در این بین برخی مسوولان هم همراه با مردم در این تلاش پیش می‌روند و آن طور که شهیندخت مولاوردی دستیار ویژه رییس‌جمهور در امور حقوق شهروندی شیوه‌نامه‌هایی از سوی وزارت کشور برای حضور زنان در استادیوم‌ها تهیه شده اما هنوز هم راه به اندازه کافی برای حضور آنها هموار نیست. اما با شروع بازی‌های جام جهانی 2018، بار دیگر باز شدن درهای استادیوم به روی زنان به عنوان یک مطالبه عمومی به فهرست اخبار روز بازگشته است. برای نخستین‌بار زنان ایرانی در کنار خانواده‌هایشان توانستند بازی تیم ملی ایران مقابل تیم ملی اسپانیا را در استادیوم صد هزار نفری آزادی ببینند که این اقدام یک گام رو به جلو برای مهیا کردن بستر حضور این قشر از جامعه در ورزشگاه و رسیدن به حق قانونی‌شان است. برخی مسوولان معتقدند حضور خانواده‌ها در استادیوم‌های ورزشی می‌تواند نشاط اجتماعی را افزایش دهد. روز گذشته رییس سازمان امور اجتماعی کشور در حاشیه صد و دومین جلسه شورای اجتماعی کشور با اشاره به حضور خانواده‌ها در استادیوم آزادی برای بازی ایران و اسپانیا، بار دیگر خبر از تلاش برای باز کردن گره این ماجرا داد. تقی رستم‌وندی گفت: «با افت و خیزهایی در زمینه فراهم‌سازی حضور خانواده‌ها در ورزشگاه‌ها برای تماشای مسابقات مواجه خواهیم بود ولی به نظر می‌رسد موانع به تدریج در حال کاهش است.» او افزود: «در خصوص حضور خانواده‌ها در ورزشگاه‌ها برای تماشای مسابقات بحث‌های زیادی می‌شود و زمینه‌ها، بسترها و شرایط آن نیز سنجیده شده است. به هر حال حضور خانواده‌ها در ورزشگاه‌ها دارای اقتضائاتی است که باید فراهم شود و تا زمانی که این مقتضیات فراهم نشود همواره چالش‌هایی پیش روی این موضوع خواهد بود.
وی ادامه داد: «متاسفانه زیرساخت‌های لازم جهت حضور خانوادگی در ورزشگاه‌ها به درستی فراهم نشده و در این زمینه دچار مشکلاتی هستیم اما وزارت ورزش و جوانان متولی این قضیه شده و با هماهنگی دستگاه‌های انتظامی و امنیتی تلاش می‌کند که این مشکل حل شود. به هر حال با افت و خیزهایی در این زمینه مواجه خواهیم بود ولی به نظر می‌رسد، موانع
به تدریج در حال کاهش است.»
حضور زنان در ورزشگاه‌ها، اولویت برنامه‌ریزی در کشور
از طرف دیگر شهیندخت مولاوردی دستیار ویژه رییس‌جمهور در امور حقوق شهروندی که در دولت یازدهم هم در سمت معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، تلاش‌های بسیاری برای حضور زنان در استادیوم‌ها داشت، معتقد است توسعه برنامه‌هایی مانند حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی باید یکی از اولویت‌های برنامه‌ریزی در کشور باشد.
او افزود: «در صدودومین جلسه شورای اجتماعی کشور به این موضوع نیز اشاره شد تا هماهنگی‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گیرد و شاهد وضعیتی که در روزهای قبل به وجود آمد، نباشیم.»
وی با بیان اینکه امیدواریم خانواده‌ها بتوانند در ورزشگاه حضور پیدا کنند، گفت: «حضور خانواده‌ها در فضای ورزشگاه خیلی از فرضیات را باطل کرد، توسعه چنین برنامه‌هایی باید یکی از اولویت‌های برنامه‌ریزی در کشور باشد.»
دستیار ویژه رییس‌جمهور در امور حقوق شهروندی اضافه کرد: «حضور مستمر خانواده‌ها یا زنان در ورزشگاه‌ها باید با برنامه‌ریزی باشد و در این راستا وزرات کشور شیوه‌نامه‌هایی را آماده کرده است که برای اجرایی شدن نیاز به مقدمات و زمینه‌هایی دارد.»
برابری حقوق
اظهارات رستم‌وندی و مولاوردی در حالی است که پیش از این فاطمه سعیدی عضو کمیته حقوق شهروندی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، عدم اجازه به زنان ایرانی برای حضور در ورزشگاه‌ها را قانونی ندانسته و درباره آن به خانه‌ملت گفت: «همواره در قوانین کشور ما از برابری حقوق زن و مرد گفته شده است و ممنوعیت ورود بانوان ایرانی به ورزشگاه‌ها برخلاف منشور حقوق شهروندی است.»
نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی افزود: «نمایندگان فراکسیون زنان نسبت به عدم حضور زنان در ورزشگاه‌ها اعتراض دارند و این در حالی است که بانوان سایر کشورهای رقیب ایران می‌توانند به راحتی و بدون رعایت حتی حجاب اسلامی در استادیوم یکصد هزارنفری آزادی حضور پیدا کنند.»
وی علت ممنوعیت حضور زنان را بهانه‌های واهی دانست و گفت: «اگر این ممنوعیت برای رعایت شأن بانوان و امنیت بانوان در نظر گرفته شده است، باید فضای ورزشگاه‌ها را اصلاح کرد نه اینکه بانوان را از حضور در استادیوم‌ها منع کرد. نباید به خاطر رفتار ناهنجار و فحاشی چند تماشاگر، بانوان را حذف کرد بلکه این افراد را باید از حضور در ورزشگاه‌ها محروم کرد.»
سعیدی با اشاره به تجربه موفق حضور بانوان در استادیوم 12هزار نفری آزادی در رقابت والیبال گفت: «یقین دارم مردان ایرانی با حضور بانوان در استادیوم آزادی شؤونات را رعایت خواهند کرد و هیچ مشکل هنجارشکن و شرعی ایجاد نخواهد شد. ممنوعیت حضور بانوان در ورزشگاه‌ها توهین و جسارت به مردان و بانوان ایرانی است و اینکه زنان به دلیل رفتار نامناسب آقایان، خانم‌ها از رفتن به استادیوم محروم شوند، قابل قبول نیست و در این زمینه مردان ایرانی نیز باید اعتراض خود را بیان کنند.»
سعیدی حضور بانوان در ورزشگاه‌ها را یکی از مطالبات کوچک جامعه زنان ایرانی دانست و تصریح کرد: مطالبات جامعه زنان ایرانی بیشتر از این خواهد بود و نخواهیم گذاشت حقی از زنان ایرانی ضایع شود. اگر فضای ورزشگاه مناسب نیست این فضا باید اصلاح شود و زنان نباید برای اشتباه دیگران توبیخ شوند.
عضو فراکسیون زنان مجلس دیوارکشی و حصارکشی را نیز بسیار ناپسند عنوان و تصریح کرد: این اقدام نیز نوعی توهین به جامعه مردان ایرانی به شمار می‌آید و این آزادی باید وجود داشته باشد که خانواده‌های ایرانی بتوانند در کنار همدیگر یک مسابقه فوتبال را تماشا کنند.
