پیش‌بینی اسپانسرها در آفساید
مرجان محمدی|
در گذشته وقتی حرف از فوتبال زده می‌شد بسیاری از فوتبال دوستان ناخودآگاه به فکر پله و مارادونا می‌افتادند، اسطوره‌های فراموش نشدنی فوتبال که با وجود سالیان سال هنوز هم اسطوره هستند و در یادها باقی مانده‌اند.
بسیاری از فوتبال دوستان هنوز دریبل‌های پله را به یاد می‌آورند و فرارهای انفجاری مارادونا را مثال می‌زنند، اما فوتبال هم مانند تمام حرفه‌های دیگر رشد کرد بسیاری از کشورها به این ورزش همگانی پرداختند و سعی کردند که از این ورزش اعتباری به کشور خود ببخشند، فوتبال گسترش پیدا کرد و بازیکنانی چون رودی فولر، کرایف، باجو، زوبی زارتا و... به منصه ظهور رسیدند، بازیکنانی که یکی پس از دیگری جام جهانی را پشت سرگذاشتند، گاهی گریستند از فرط شادی و قهرمانی و گاهی گریستند به دلیل حذف از جام جهانی. اما جام جهانی 2018 هم آبستن بسیاری از حوادث و شگفتی شده است. خداحافظی بزرگان فوتبال در جام 2018 باعث شده است تا جام جهانی 21 بسیار متفاوت‌تر از جام‌های قبلی باشد. خداحافظی زود هنگام آلمان، آرژانتین و پرتغال و اسپانیا از جام 2018 هرچند به مذاق بسیاری از فوتبال دوستان خوش نیامده است اما بیانگر این است که فوتبال دیگر برزیل و آلمان و آرژانتین نیست بلکه بسیاری از کشورها سعی در قدرت نمایی در این عرصه ورزشی پرطرفدار دارند. با حذف ایتالیا و هلند راه پیدا نکردن به جام جهانی 2018 نخستین شگفتی این جام قبل از وقوع آن رقم خورد. تیم‌هایی پرطرفدار که بسیاری از نبود آنها در جام جهانی 2018 این بازی‌ها را تحریم کردند و به دور از هیاهوی فوتبال به کار‌های روزمره خود پرداختند، اما بودند کسانی که با وجود نبود تیم محبوب خود به امید قهرمانی تیم‌های آلمان یا آرژانتین یا پرتغال پای تلویزیون نشستند و بازی این تیم‌ها را دنبال کردند اما شگفتی پشت شگفتی به‌وقوع پیوست ابتدا ژرمن‌ها با آن نظم مثال‌زدنی و فوتبال سرد و خشک خود از جام جهانی 2018 خداحافظی کردند، بعد هم این آرژانتینی‌ها و پرتغالی‌ها بودند که با داشتن ستاره‌های میلیاردی و باخت در برابر حریفان خود روسیه را به مقصد کشور خود ترک کردند تا مشخص شود که این نامها نیست که فوتبال بازی می‌کند، رونالد و ومسی هرقدر هم که بزرگ باشند، هرقدر هم که پول‌ساز باشند و هرقدر هم که اصرار برای ماندن آنها در جام جهانی 2018 وجود داشته باشد باید بعد از باخت تیم خود روسیه را ترک کنند. این در حالی است که شگفتی در جام 21 با حذف اسپانیا پازل شگفتی جام جهانی در حال تکمیل شدن است، اگر بزرگانی چون برزیل و انگلیس هم از دور رقابت‌ها حذف شوند این شگفتی به آخرین حد خود می‌رسد، این در حالی است که حتی فناوری‌های به کار گرفته شده هم نمی‌تواند به کمک تیم‌های بزرگ بیادو مانع حذف آنها از جام 21 شود.
هر چند که حق برخی از تیم‌های نه چندان قدرتمند در سایه نام تیم‌های پایمال شد اما با بازگشت تیم‌های بزرگ به خانه مشخص شد که همیشه سکه شانس به نفع این تیم‌ها پایین نمی‌آید و تیم‌های بزرگ هم می‌توانند در مرحله مقدمانی و دور اول حذف شوند. اما جام جهانی 2018 بسیار متفاوت‌تر در حال پیگیری است جامی که پیش بینی می‌شد با رویارویی رونالد و و مسی تقابل استثنایی را در تاریخ فوتبال رقم بزند، اما این تقابل محقق نشد چراکه در یک روز هر دو تیم به حریفان خود باختند و جام 21 را ترک کردند.
از سوی دیگر با حذف تیم‌های بزرگ بسیاری از فوتبال دوستان انگیزه دیدن فوتبال را از دست دادند، اما در این بین بازندگان واقعی اسپانسرهایی بودند که با رقم‌های میلیاردی وارد این عرصه شدند و خواستار بازگشت سرمایه خود هستند، بازگشتی که به نظر می‌رسد با حذف تیم‌های قدرتمند و پرطرفدار از جام 2018 به سختی محقق شود. اما چگونگی ورود اسپانسر به بازی‌های فوتبال از کجا نشات گرفت ؟وقتی ملوانان و کارگران انگلیسی به دنبال توپ فوتبال می‌دویدند، آیا به این فکر می‌کردند که که سال‌ها بعد این ورزش میلیاردها دلار را در دنیا جابه‌جا کند. این ملوانان و کارگران زحمتکش در طول سال‌هایی که فوتبال بازی می‌کردند، شاید یک پوند هم درآمد نداشتند، اما کم‌کم راه ورود پول به فوتبال هموار شد و نخستین اسکناس‌ها وارد چرخه مالی باشگاه شدند. نخستین راهی که به نظر مدیران باشگاه‌ها رسید بلیت فروشی بود. طی سال‌ها، درآمد باشگاه از محل فروش بلیت بازی‌ها تامین می‌شد. مردمی که تا چندی قبل به صورت تفریحی بازی‌ها را تماشا می‌کردند، حالا باید برای دیدن بازی تیم مورد علا قه‌‌شان پول می‌دادند و بلیت می‌خریدند. هر چند از بلیت فروشی چیزی عاید بازیکنان نمی‌شد اما این حداقل درآمدها، بخشی از معضلات مالی باشگاه‌ها را برطرف می‌کردند. این رویه تا دهه 1920 میلادی ادامه داشت. در سال ۱۹۲۰ دومین حامی مالی (اسپانسر) بعد از فروش بلیت وارد فوتبال شد.
در سال ۱۹۲۳ «لیلی واتینر» تولید‌کننده لباس و تجهیزات ورزشی حق و امتیاز اسپانسری بازی‌های FA کاپ یا لیگ برتر انگلیس را خرید. طی این سال‌ها بازیکنان نیز وارد عرصه درآمدزایی شدند. آنها قراردادهایی را برای تبلیغ اقلام مختلف منعقد کردند. تا اوایل دهه ۶۰ میلادی فوتبالیست‌ها برای امرارمعاش مجبور بودند کار کنند اما فینال جام جهانی ۱۹۶۶ آغاز یک حرکت جدی برای بحث اسپانسری در فوتبال بود. این مسابقه‌ها برای نخستین بار در تاریخ برای سراسر دنیا پخش شد. سوپراستاری به نام جورج بست در آن روز بازی می‌کرد. ۴۰۰ میلیون نفر برای نخستین بار پخش تلویزیونی فوتبال را تماشا کردند. در سال ۱۹۶۴ که C. B. B برای نخستین بار یک بازی فوتبال را پخش کرد تاثیر عجیبی روی فوتبال گذاشت. پخش تلویزیونی مسابقه‌ها باعث کاهش تماشاچی و افزایش دستمزد بازیکنان شد.
در سال ۱۹۷۰ پدیده‌یی به نام مسابقه با نام اسپانسر ظهور کرد. به سال ۱۹۷۸ لیورپول نخستین باشگاهی بود که نام اسپانسر را روی پیراهن تیم‌اش درج کرد. بعدها تبلیغ روی شورت ورزشی هم متداول شد. چند سال بعد حامی مالی تیم ملی انگلیس تبلیغ را بر روی ساک ورزشی و در ورزشگاه ملی انگلیس چاپ کرد و ۵ میلیون پوند به فدراسیون فوتبال انگلیس پرداخت کرد. در اوایل دهه ۹۰ میلادی شبکه ماهواره‌یی BSKYB (مخصوص گزارش‌های فوتبال) با حضور چهره‌های مطرح فوتبال، تبلیغ تلویزیونی را پخش کرد. از این پس شرکت‌های تبلیغاتی برای بستن قرارداد با بازیکنان روی دست هم بلند شدند. در سال ۱۹۹۰ در پی وقایع لیگ بیسبال، آرسنال، نخستین باشگاه فوتبالی لقب گرفت که نام باشگاه را در اختیار تبلیغات قرار داد. از این پس بود که پوشیدن پیراهن باشگاه مد شد.
اسپانسرها در مستطیل سبز
اما جام جهانی می‌تواند آوردگاه بزرگ بنگاه‌های اقتصادی برای درآمدزایی باشد آنجا که مدیران بزرگ این اسپانسرها به صورت نامحسوس روی قضاوت داوران وسط بازی تاثیر می‌گذارند و معتقدند که پولسازان بزرگ فوتبال نباید از جام جهانی حذف شوند، مساله‌یی که در جام 2018 بسیاری از کارشناسان و فوتبال دوستان به آن اشاره کردند و حتی برخی از تیم‌های کم ستاره با وجود استحقاق برد در میدان بازی، بازی را به تیم پرستاره باختند تا مشخص شود که به خاطر درآمدزایی و فشار اسپانسرها حتی در بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبالی جهان نیز می‌توان شاهد ناداوری بود.
هرچند پیش‌بینی اسپانسرها روی ستارگان میلیاردی آرژانتین، آلمان، پرتغال، اسپانیا، برزیل تاحدودی درست از آب در نیامده است ولی هنوز این امید وجود دارد که نیمار ستاره بی‌چون و چرای برزیل بتواند جذابیت جام جهانی را برای اسپانسرها تاحدودی حفظ کند، شاید برزیل و انگلستان و فرانسه و کرواسی بتوانند اعتبار از دست رفته جام 21 را با وجود حذف یاران مسی و رونالدو و کروس وپیکه دوباره اعتبار بخشند و در این بین اسپانسرها هم به درآمد و سود رویایی که برای خود ترسیم کرده‌اند برسند.
