احتمال راه‌اندازی بازار ثانویه ارزی از امروز
گروه بورس|
مدتی است که افزایش روزانه نرخ دلار و سکه بدون هیچ توجیه اقتصادی همه بازارهای مالی کشور را به نوعی تحت تاثیر خود قرار داده و متاسفانه ثبات قیمتی را در سایر بخش‌های اقتصادی تا حدودی کم رنگ کرده است. بر این اساس طی هفته گذشته مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد در راستای مدیریت بازار ارز دستور معامله اظهارنامه صادراتی‌ها را در بورس داد که متاسفانه اکنون پس از 4روز تعویق در اجرای این دستور مشاهده می‌شود که این سیاست ارزی تا این لحظه با سنگ‌اندازی‌هایی از جانب سایر نهاد‌ها مواجه بوده است. در همین حال منابع آگاه و مدیر نظارت بر بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس در گفت‌وگو با «تعادل» از آمادگی کامل سازمان بورس در صورت همکاری بانک مرکزی و وزارت صمت در راستای راه‌اندازی بازار گواهی ارزی طی هفته جاری خبر داده‌اند. این درحالی است که در تازه‌ترین اظهارنظر‌ها نیز وزیر اقتصاد از راه‌اندازی بازار ثاویه ارزی طی چند ساعت آینده خبر داده است که با این حال پیش‌بینی می‌شود امروز چهارشنبه آخرین روز کاری معاملات شاهد تحقق این موضوع باشیم.
ظرفیت بالای بازار
در همین حال رییس سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است که ضریب شفافیت در بازار سهام بالاست و بورس براساس مکانیسم عرضه و تقاضا و سازوکاری تعریف شده، فعالیت می‌کند. به گزارش فارس، شاپور محمدی درخصوص معاملات گواهی ارزی عنوان کرد: بازار سرمایه برای عرضه و تقاضا از یک سیستم مچینگ برخوردار است که به طور طبیعی با تنظیم قواعدی ازجمله دامنه نوسان یا اینکه بازیگران بازار چه کسانی می‌توانند باشند، بستر معاملات را فراهم می‌کند. به طور طبیعی در بازار گواهی صادراتی ارزی دستگاه ذی‌صلاح به سازمان بورس اعلام می‌کند که چه کسانی می‌توانند، گواهی ارزی را خریداری کنند یا به فروش برسانند. به عبارتی دستگاه‌هایی که معین می‌کنند، خرید و فروش ارز بر عهده چه کسی است.
وی افزود: این موضوع فواید زیادی دارد چرا‌که مردم را از حواشی و مسائل مربوط به هر گونه خرید و فروش ارز راحت کرده و کمک می‌کند در یک چارچوب شفاف، اشخاصی که می‌توانند ارز را خرید و فروش کنند از این طریق اقدام کنند.
محمدی تصریح کرد: در فاز اول بنا بر این است که صادرکننده و وارد‌کننده در این بازار حضور داشته باشند. درباره اینکه گروه‌های دیگری را نیز می‌شود وارد این بازار کرد باید گفت، بازار سرمایه ظرفیت این موضوع را دارد اما به طور مشخص سیاست‌های ارزی بر عهده بانک مرکزی است.
وی ادامه داد: سیاست‌های تجاری نیز بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته و این درحالی است که وزارت اقتصاد و سازمان بورس هر گونه همکاری برای شفافیت بیشتر بازار سهام و ورود مردم با خیال آسوده‌تر در این بازار را با فراهم کردن بسترهای مورد نیاز انجام می‌دهد. در مورد قوانین و دستورالعمل‌های حاکم بر این بازار نیز در بخشی از موارد قواعد بازار سرمایه که در قانون بازار اوراق بهادار وجود دارد از سوی شورای عالی بورس و سازمان بورس معین و تبیین می‌شود و بخش دیگری از قواعد نیز از سوی بانک مرکزی در حوزه ارزی معین می‌شود.
رییس سازمان بورس با اشاره به اینکه معاملات گواهی یا حواله‌های ارزی پیش از این نیز در دستور کار شورای عالی بورس بوده است، ابراز کرد: این موضوع بیش از دو سال قبل در شورای عالی بورس بود و با حضور رییس کل بانک مرکزی تصویب شد. اما حواله‌ها یا به تعبیری گواهی‌های صادراتی به معنای تمام بازار ارز نیست و بخش محدودی از این بازار را در برمی‌گیرد. به طور طبیعی معاملات گواهی صادراتی ارزی هر چه که منصفانه‌تر و منطقی‌تر انجام شود، مقصود نظر تمام سیاست‌گذاران خواهد بود تا صادرکننده و وارد‌کننده بتوانند در این بازار وارد شوند. البته به طور طبیعی در مواقعی که سازمان بورس قواعدی را تنظیم می‌کند در راستای شفافیت بیشتر و کمک به تعادل عرضه و تقاضا و انعطاف قیمتی است و امید می‌رود این موضوع یک سازوکار مناسب باشد. وی در پاسخ به اینکه طی سال گذشته 6 میلیارد دلار برای واردات کالاهای مصرفی تخصیص یافت بر این اساس کل ارزی که از این طریق قرار است به گروه سوم کالایی براساس سامانه نیما تخصیص یابد چقدر است، بیان کرد: درحال حاضر برآوردی از کل رقم قابل تخصیص در این زمینه وجود ندارد اما پیش‌بینی می‌شود حدود 6 میلیارد دلار از طریق بازار گواهی صادراتی ارز با توجه به اعلامی که در بخشنامه شده، بتوان به گروه سوم اختصاص داد. این درحالی است که کالاهای مصرفی را هم شامل خواهد شد.
رعایت ملاحظات بانک مرکزی
شاپور محمدی گفت: اینکه چه گروه‌هایی از عرضه ارز خود در سامانه نیما مستثنا شده‌اند را با نظر بانک مرکزی می‌توانیم تنظیم کنیم به طوری که بخشی از آن در سامانه نیما ثبت و مابه‌التفاوت آن در بورس قرار گیرد یا می‌تواند همه آن ارز به عنوان گواهی ارزی در بورس مورد معامله قرار گیرد. هر تصمیمی که بانک مرکزی بگیرد، قابلیت اجرا خواهد داشت. وی درباره اینکه قیمت گواهی ارزی روی تابلو معاملات در چه تلرانسی نوسان خواهد کرد نیز اظهار کرد: متناسب با سیاست‌های ارزی اگر ملاحظاتی را بانک مرکزی روی آن داشته باشد، سازوکار بازار تنظیم خواهد شد. در مورد پرمیوم و دامنه نوسان نیز باید بدانید همگی این موارد در بازار سرمایه قابل انعطاف است.
محمدی بیان کرد: درحال حاضر برای تهیه دستورالعمل اجرایی آن با تعامل میان بانک مرکزی، سازمان توسعه و تجارت و صمت جلسات روزانه داریم و به سرعت می‌توانیم آن را عملیاتی کنیم بنابراین در سمت بازار سرمایه زیرساخت‌ها آماده است. همچنین برای سازمان بورس ظرف یک هفته این موضوع عملیاتی است. اینکه نماد گواهی ارزی تعریف یا کد معاملاتی صادر شود برای سازمان بورس به سرعت میسر خواهد بود. البته بخشی از اقدام‌ها باید با هماهنگی دستگاه‌ها انجام داد و تلاش می‌شود در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود.
رییس سازمان بورس درخصوص اینکه آیا سازمان بورس امکان مدیریت قیمت یا تقاضا را خواهد داشت یا خیر اذعان کرد: قواعد این بازار شامل زمان شروع و خاتمه معاملات از قبل اعلام می‌شود. یعنی ریز ساختارهای بازار براساس زمان شروع معاملات، زمان حراج اولیه یا آکشن، دامنه نوسان و اینکه چه کسانی در بازار و با چه حجمی مجاز هستند بیایند، می‌توانند معاملات و قیمت‌ها را تغییر دهند. به طور طبیعی عرضه و تقاضا را باید سیستم تجارت کشور تنظیم کند. اینکه صمت به شخصی می‌گوید، می‌تواند به میزان مشخصی از ارز وارد‌کننده باشد یا سقف و حجم خروج ارز به چه میزانی است ازجمله این اقدام‌هاست.
سازمان، ناظر شفافیت
وی تاکید کرد: سازوکار سازمان بورس یک سازوکار انعطاف‌پذیر است و به عنوان ناظر برای شفافیت بازار و عملکرد منصفانه آن عمل خواهیم کرد. البته دامنه نوسان در همه موارد بازار سرمایه همواره وجود دارد و ممکن است دامنه نوسانی ساختارمند و تحت نظارت داشته باشیم این درحالی است که مدیریت براساس مکانیسم‌های بازار خواهد بود.
وی با اشاره به اصلاح دستورالعمل نحوه انجام معاملات و حل توقف طولانی‌مدت نمادهای معاملاتی گفت: این یک مساله تاریخی بود و در مقاطع مختلف نمادهای معاملاتی متعدد بعضا در دوره‌های یک ساله و دو ساله یا بیشتر متوقف می‌شدند. در مقاطعی 67 نماد از مجموع 560 نماد متوقف داشتیم. دلیل این موضوع وجود برخی دستورالعملها و بعضا عدم رعایت اطلاعات بود. از 67 نماد متوقف در یک مقطع تاریخی که تقریبا بیشترین دوره بود به 20و 15و در نهایت 10نماد معاملاتی متوقف رسیدیم. برخی از نمادهای متوقف باقیمانده نیز مساله قضایی دارند و ارتباطی به بازار سرمایه ندارند. از این حیث می‌توان گفت، تعداد نمادهای متوقف طولانی‌مدت بازار سهام به کمتر از 10نماد معاملاتی رسیده است. این موضوع به خاطر اصلاح دستورالعملها و حاکمیت قواعدی بود که امروز با استانداردهای دنیا همخوانی دارند.
محمدی تاکید کرد: گزارش‌های تفسیری مدیریت که جایگزین پیش‌بینی سود هر سهم پس از کسر مالیات شده، باعث می‌شود تا بازار از لنگراندازی روی یک عدد خلاص شود. آن عدد هم لزوما درست نبود و خیلی وقت‌ها مردم با آن عدد به طور خواسته یا ناخواسته فریب داده می‌شدند. جالب اینکه مثلث‌های احتیاط وقتی که برای برخی نمادهای معاملاتی مشمول تعلیق گذاشته شد از همان ابتدا با واکنش‌های جالبی از سوی ناشران و سهامداران مواجه می‌شد. این مثلث‌ها باعث شد که در همان روزهای اول اطلاعات بسیاری به بازار ارائه شود. این مثلث نشان می‌دهد، می‌توان با مردم صادقانه حرف زد و به آنها گفته شود این شرکت اطلاعات شفافی ندارد یا با احتیاط حرکت کنند.
وی گفت: این نشانه به عنوان هشداری برای سهامدار است تا نوسان قیمت را دوباره رصد و از طرفی ناشر و هیات‌مدیره‌ها را مقید می‌کند که برای شفافیت بیشتر اقدام کنند. جالب اینکه بسیاری از ناشران بودند که عنوان می‌کردند، حاضریم اطلاعات بدهیم اما مثلث احتیاطی سهم را حذف کنید. الان دوره توقف نماد معاملاتی با کاهش بسیاری روبه‌رو است و این مساله تاریخی برای همیشه حل شده همینطور شفافیت نیز در بازار افزایش یافته است.
