زخم‌ها و مرهم‌های رانندگان کامیون
گروه راه و شهرسازی| زهره علامی|
در نخستین روزهای خرداد ماه سال جاری، اعتراض رانندگان کامیون نسبت به عدم افزایش کرایه حمل و نقل کالا آغاز شد و با گذشت چند روز دامنه این اعتراضات به سراسر کشور گسترده شد؛ البته ناگفته نماند که پایین بودن کرایه حمل بار تنها عامل نارضایتی رانندگان نبود و سهم بالای پرداختی به شرکت‌های حمل و نقل، افزایش هزینه بیمه و تامین اجتماعی، افزایش بهای سوخت و قیمت لوازم یدکی از دیگر مشکلاتی بود که رانندگان در ماه‌های اخیر با آن روبه‌رو بودند.
کامیونداران در اعتراضات خود خواهان افزایش نرخ کرایه تا بیش از 40 درصد بودند و در اجتماعات اعتراضی خود اعلام کردند که به کرایه‌یی کمتر از ۳۵ درصد رضایت نخواهند داد، آنها خواهان رسیدگی دولت به افزایش حدود دوبرابری حق بیمه خود بودند و با قاطعیت اعلام می‌کردند که افزایش بی‌رویه قیمت لوازم یدکی بر اثر نوسانات نرخ ارز، نفس آنها را برای ادامه کار گرفته است.
در همان روزهای ابتدایی اعتراضات رانندگان کامیون، دولت در واکنش به این شرایط اعلام کرد که تعداد رانندگان معترض در تجمع‌های اخیر حدود یک تا 2 درصد از حجم رانندگان را به خود اختصاص می‌دهد و این تجمعات چندان جدی نیست اما با گسترده شدن و ادامه‌دار شدن نارضایتی‌ها دولت با تشکیل جلساتی سعی در رسیدگی به خواسته‌های رانندگان کرد.
در این میان مسوولان سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌یی نسبت به خواسته‌های رانندگان برای افزایش کرایه بها اعلام کردند که طی دو، سه سال اخیر انجمن صنفی رانندگان و انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل درخواستی برای افزایش کرایه ارائه نداده‌اند و اگر درخواستی انجام می‌شد، مورد بررسی قرار می‌گرفت و هم‌اکنون هم دستمزدها 20درصد افزایش می‌یابد.
مسوولان این سازمان درباره سایر خواسته‌های رانندگان کامیون بار مسوولیت را از دوش خود برداشته و بر دوش سایر بخش‌ها نهاده و گفتند که بسیاری از آنچه مورد اعتراض رانندگان کامیون و تانکر قرار گرفته، از جمله گرانی قطعات لوازم یدکی، نبود قطعات اصل و وجود قطعات چینی و... فرابخشی است و این مسائل به سازمان راهداری مرتبط نیست اما این سازمان خواسته‌های آنها را به دستگاه‌های مربوطه منعکس می‌کند. در این شرایط یعنی وعده افزایش کرایه از سوی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌یی، اظهارات ربیعی درباره رسیدگی به وضعیت بیمه رانندگان و همچنین تعاملات سازمان راهداری با وزارت صنعت، معدن و تجارت برای کنترل قیمت لوازم یدکی، کامیونداران ناراضی را تا حدودی آرام کرد و وضعیت بغرنج کمبود بنزین و گازوییل در شهرهای مقصد به ویژه اصفهان، شیراز، هرمزگان و بوشهر و همچنین کمبود مواد اولیه کارخانه‌ها را تا حدودی کاهش داد و هم‌اکنون اگرچه وضعیت حمل و نقل کالا درکشور به شرایط ماه‌های قبل بازنگشته اما روزهای سخت خردادماه را هم سپری کرده است. حال با گذشت حدود یک ماه از کاهش حجم اعتراض‌ها و اعتراض‌های رانندگان کامیون برخی شنیده‌ها حاکی از احتمال آغاز دوباره اعتراض‌ها در روزهای نخست مردادماه در واکنش به عدم اجرایی شدن وعده‌های دولت به خواسته‌های رانندگان است. بر همین اساس «تعادل» گزارشی را در بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش نارضایتی‌های رانندگان کامیون تدوین کرده است.
عقب‌ماندگی دستمزد از قیمت‌ها
علیرضا پاسبان فعال بخش حمل و نقل جاده‌یی درباره وضعیت کنونی رانندگان کامیون به «تعادل» می‌گوید: اعتراض رانندگان مربوط به رانندگان بخش حمل و نقل داخلی بود، درواقع رانندگان حمل و نقل خارجی اعتراضی به دستمزدها نداشتند.
پاسبان می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین نارضایتی‌ها، اجحاف گاراژداران درحق رانندگان بود، آنها حق کمیسیون بالایی را از رانندگان دریافت کرده و می‌کنند.
او ادامه می‌دهد: یکی دیگر از نارضایتی‌های رانندگان کامیون و تانکر مربوط به افزایش نرخ تورم بود. این رانندگان که درگذشته هر جفت لاستیک را 300هزار تومان می‌خریدند، هم‌اکنون برای همان جفت لاستیک باید 7 میلیون تومان بپردازند.
به گفته این فعال بخش حمل و نقل جاده‌ای، افزایش قیمت لاستیک و لوازم یدکی در شرایطی است که کرایه‌ها 4، 5 سال اخیر رشد نداشته است و راننده برای جابه‌جایی کالا از تهران تا بندرعباس تنها 2، 2.5 میلیون تومان دستمزد دریافت می‌کند و این دستمزد جوابگوی افزایش هزینه‌ها را نمی‌دهد.
پاسبان می‌افزاید: قیمت هر لیتر گازوییل 300 تا 350 تومان است که از تهران تا بندرعباس، 500 لیتر گازوییل مورد نیاز است که برهمین اساس حدود 200 هزارتومان از دستمزد هم برای سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. او اظهار می‌کند: باتوجه به اینکه دستمزد رانندگان با هزینه‌های آنها همخوانی نداشت و تلاشی هم برای افزایش دستمزد انجام نمی‌گرفت، رانندگان دست به اعتراض زدند. این فعال بخش حمل و نقل جاده‌یی با اشاره به وضعیت نامناسب کامیون‌های فرسوده می‌افزاید: کامیون‌ها به دو بخش تقسیم می‌شوند: فرسوده و نو. هزینه‌های جانبی و نگهداری و خرج کامیون‌های فرسوده بالاست و درباره کامیون‌های نو هم اغلب رانندگان مجبور به پرداخت اقساط میلیونی طولانی مدت هستند. پاسبان بیان می‌کند: افزایش 20درصدی دستمزدها مشکلی از رانندگان کامیون را باتوجه به افزایش چشمگیر قیمت‌ها در 4، 5 سال گذشته رفع نمی‌کند و حداقل دستمزدها باید 40درصد رشد کند.
او می‌افزاید: باتوجه به اینکه به خواسته‌های معقول رانندگان حمل و نقل بخش داخلی پاسخ داده نشده است این زخم دوباره در زمان دیگری سرباز می‌کند.
عدم کاهش حق کمیسیون گاراژدارها
این فعال بخش حمل و نقل جاده‌یی ادامه می‌دهد: اعتراض‌ها نسبت به خردادماه کاهش یافته و تقریبا تمام شده است اما به خواسته‌های رانندگان کامیون به درستی پاسخ داده نشده است.
پاسبان اظهارمی‌کند: باوجود افزایش 20درصدی دستمزدها، حق کمیسیون گاراژدارها هم افزایش یافته است و همین موضوع موجب شده که این رشد تفاوت چندانی در دستمزدها نداشته باشد. او می‌گوید: یکی از رانندگان که از تهران به بندرعباس بار جابه‌جا کرده است می‌گفت که در ماه‌های قبل کرایه 2 میلیون تومان بود و درحال حاضر به 3 میلیون رسیده است اما مشکل اینجاست که حق حساب دریافتی گاراژدارها هم رشد کرده و برای نخوابیدن کامیون و گرفتن دوباره بار مجبور شده‌ام که یک میلیون تومان از 3 میلیون تومان دستمزد را به گاراژدار پرداخت کنم.
این فعال بخش حمل و نقل جاده‌یی اضافه می‌کند: اغلب رانندگان معتقدند که باوجود افزایش دستمزد ادامه فعالیت و جابه‌جایی کالا به صرفه نیست و پارک خودرو در پارکینگ ضرر کمتری نسبت به استفاده و استهلاک کامیون دارد.
پاسبان می‌افزاید: درحال حاضر کاهش کامیون‌های فعال در کشور به معنای اعتراض نیست بلکه استفاده از کامیون با ضرر اقتصادی همراه است و راننده ترجیح می‌دهد که کمتر بار جابه‌جا کند زیرا با مشکلاتی از جمله چپ شدن، استهلاک لاستیک، پرداخت هزینه سوخت و... دست و پنجه نرم نمی‌کند.
او با اشاره به حق بیمه که دیگر نارضایتی رانندگان کامیون است، بیان می‌کند: نوع بیمه رانندگان کامیون خویش فرماست و براساس قانون تامین اجتماعی با توجه به حداقل دستمزد، حق بیمه راننده مشخص می‌شود و تاکنون دولت در پرداخت حق 50درصدی خود عملکرد خوبی نداشته است و همین موضوع موجب نارضایتی رانندگان کامیون شده است.
عدم پرداخت ارز دولتی به رانندگان
این فعال بخش حمل و نقل جاده‌یی در ادامه به مشکلات رانندگان بخش حمل و نقل خارجی یا ترانزیت اشاره می‌کند و می‌گوید: اگرچه ثبات نرخ ارز در فعالیت رانندگان کامیون ترانزیت نقش مهمی بازی می‌کند اما رانندگان این بخش طی ماه‌های گذشته با نوسانات شدیدی روبه‌رو شدند. پاسبان ادامه می‌دهد: اگرچه براساس مصوبه دولت باید ارز دولتی دراختیار رانندگان ترانزیت قرار گیرد اما با گذشت بیش ازیک ماه هنوز این مصوبه اجرایی نشده است و رانندگان کامیون با مشکلات عدیده‌یی در تامین ارز روبه‌رو هستند. او اضافه می‌کند: یکی از موضوعات معمول در بخش صادرات کالا این است که صادرکنندگان کالا تمایل دارند که از کارت بازرگانی خود برای صادرات بهره نبرند و از کارت همکاران استفاده می‌کنند.
به گفته این فعال بخش حمل و نقل جاده‌یی باتوجه به قوانین جدید دولتی، دارنده کارت بازرگانی پس از انجام صادرات باید ارز به اندازه فاکتورکالا به فروش برساند و چون دارنده کارت بازرگانی قادر به انجام این کار نیست و صاحب کالا هم با این موضوع موافق نیست صادرات کالاپس از نوسانات نرخ ارز کاهش شدیدی داشته است و به 10درصد از میزان قبلی بازگشته است.
پاسبان درباره تاثیر افزایش قیمت لوازم یدکی بر نارضایتی رانندگان می‌گوید: باتوجه به اینکه لوازم یدکی با ارز وارد کشور می‌شود مسلما افزایش داشته است و رانندگان مجبور به خرید لوازم یدکی با ارز آزاد هستند که این موضوع فشار زیادی را به رانندگان وارد می‌کند.
چاره‌ای جز تسلیم نداریم
عباس سیانکی عضو هیات‌مدیره انجمن شرکت‌های حمل و نقل داخلی کالا و از باسابقه‌ترین فعالان بخش حمل و نقل جاده‌یی کالا تمایلی برای گفت‌وگو درباره اجرای وعده‌های دولت به رانندگان کامیون ندارد درباره وضعیت کنونی رانندگان به «تعادل» می‌گوید: وضعیت رانندگان بخش حمل و نقل داخلی چندان مناسب نیست اما رانندگان چاره‌یی جز تسلیم ندارند.
سیانکی ادامه می‌دهد: درصورت پاسخگویی یا عدم پاسخگویی خواسته‌های ارائه شده رانندگان کامیون، متاسفانه آنها برای امرار معاش مجبور به پذیرش شرایط موجود هستند.
دستمزدها 35 تا 40درصد افزایش یابد
مسعود دانشمند کارشناس ارشد بخش حمل و نقل درباره خواسته‌های رانندگان کامیون از دولت به «تعادل» می‌گوید: باتوجه به افزایش قیمت‌ها در ماه‌های اخیر باید دستمزد رانندگان کامیون و تانکر 35 تا 40درصد افزایش یابد.
دانشمند ادامه می‌دهد: نرخ کرایه پرداختی به رانندگان طی 4 تا 5 سال گذشته افزایشی نداشته است، این درحالی است که دراین مدت نرخ تورم 35 تا 40درصد افزایش داشته ِاست.
او ادامه می‌دهد: رانندگان کامیون باید هم هزینه لوازم یدکی را که با نوسانات نرخ ارز به‌شدت افزایش یافته را پرداخت کنند، هم پول سوخت را که رشد کرده بپردازند و هم اینکه باید هزینه‌های زندگی را تامین کنند.
به گفته این کارشناس ارشد بخش حمل و نقل، این هزینه‌ها طی 4 تا 5 سال اخیر 35 تا 40درصد رشد داشته است و برهمین اساس دستمزد راننده کامیون برای تامین مخارج زندگی هم باید رشد کند.
دانشمند با اشاره به افزایش 20درصدی دستمزد رانندگان کامیون اظهار می‌کند: این افزایش، کفاف خرج یک راننده کامیون ازجمله تامین زندگی خانواده، خرید لوازم یدکی، خرید سوخت و... را نمی‌دهد و دولت باید به دنبال افزایش 35 تا 40درصدی دستمزدها باشد.
تشکیل کمیته مشترک
او بیان می‌کند: ادامه اعتراض‌ها و اعتراض‌ها برای رسیدگی به مشکلات، راهکار مناسبی نیست بلکه پیشنهاد می‌شود که دولت افزایش متوسط قیمت کالاهای اساسی، لوازم یدکی، لاستیک و سوخت را طی 4، 5 سال اخیر محاسبه کند و براساس آن اقدام به افزایش دستمزد رانندگان کامیون کند و این افزایش دستمزد را به رانندگان اعلام کند.
این کارشناس ارشد حوزه حمل و نقل تصریح می‌کند: برای حل این مشکل و رسیدگی به اعتراض رانندگان کامیون و تانکر باید کمیته‌یی متشکل از نماینده رانندگان، نماینده صاحبان کالا و همچنین نماینده دولت تشکیل شود و درباره میزان افزایش دستمزد رانندگان به بحث و تبادل‌نظر بپردازند.
دانشمند اضافه می‌کند: نتیجه این گفت‌وگو باید مورد قبول دولت، صاحبان کالا و رانندگان قرار گیرد و این افزایش دستمزد اجرایی شود.
ادامه بی‌مهری‌ها به رانندگان کامیون
یکی از رانندگان کامیون بخش حمل و نقل داخلی که تمایلی برای درج نامش در روزنامه ندارد، درباره وضعیت کنونی رانندگان کامیون به «تعادل» می‌گوید: تنها دو خواسته رانندگان کامیون از سوی دولت پاسخ داده شده است که یکی افزایش 20 درصدی دستمزدها و دیگری عدم افزایش حق بیمه رانندگان است.
او ادامه می‌دهد: از ابتدای سال جاری گفته می‌شد که حق بیمه پرداختی رانندگان در هرماه باید دوبرابر شود به عنوان نمونه قرار شد که حق بیمه من از 200 هزار تومان به 400 هزار تومان افزایش یابد و همین افزایش دوبرابری حق بیمه یکی از دلایل نارضایتی رانندگان کامیون بود که پس از انجام اعتراض‌ها دولت وعده داد که این افزایش حق بیمه اجرایی نشود و مانند گذشته رانندگان همان مبلغ قبلی را پرداخت کنند.
این راننده باسابقه درباره چگونگی افزایش دستمزدها اظهار می‌کند: دستمزد بارهای داخل سالن‌های باربری افزایش 20 تا 30درصدی داشته اما دستمزد بارهای آزاد افزایشی نداشته است.
او می‌گوید: قیمت‌های لوازم یدکی هم با وجود تعامل و رایزنی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌یی با وزارت صنعت، معدن و تجارت کاهش نیافت و هرروز شاهد رشد قیمت لاستیک و لوازم یدکی هستیم.
به گفته این راننده با توجه به اینکه پاسخگویی به اعتراضات رانندگان به وضعیت دستمزد، بیمه، بازنشستگی، افزایش بی‌حد و حصرلوازم یدکی و همچنین افزایش دستمزد با بی‌مهری مسوولان روبه‌رو شده است رانندگان کامیون برنامه‌ریزی کرده‌اند که از اول مردادماه سال جاری اعتراضات خود را آغاز کنند.
او ادامه می‌دهد: بخشی از رانندگان موافق و بسیاری از آنها مخالف شروع دوباره اعتراضات هستند، زیرا برای پرداخت اقساط و هزینه‌های زندگی مجبور به فعالیت هستند و انجام اعتراض مانع مهمی برای امرار معاش آنهاست در واقع رانندگان مخالف هم برای مشکلات معیشتی تمایلی به اعتراض ندارند وگرنه اغلب رانندگان از وضعیت موجود ناراضی هستند.
نظارت بر دریافت حق کمیسیون
این راننده کامیون درباره دیگر اقداماتی که برای پاسخگویی به خواسته‌های رانندگان انجام شده است، اظهار می‌کند: باربری‌ها دیگر مانند گذشته نمی‌توانند حق کمیسیون‌های بالا دریافت کنند و نظارت‌های سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌یی در این زمینه اثرگذار بوده است. او اضافه می‌کند: سازمان راهداری پس از برگزاری اعتراض‌های رانندگان کامیون به خوبی بر وضعیت دریافت حق کمیسیون باربری‌ها نظارت می‌کند البته با توجه به افزایش دستمزدها حق کمیسیون هم افزایش داشته است. این راننده کامیون ادامه می‌دهد: البته دولت دو خواسته از میان خواسته‌های رانندگان را اجرایی کرده است که عبارتند از: نظارت برباربری‌ها برای کاهش حق کمیسیون و دیگری ثبات حق بیمه رانندگان کامیون.
او می‌گوید: اما سایر خواسته‌های رانندگان از جمله سختی کار، تعیین تعرفه، افزایش 40 درصدی حقوق و... انجام نشده است.
این راننده باسابقه اضافه می‌کند: تنها تعرفه‌های حمل و جابه‌جایی کالا به بندرعباس و بنادر مشخص است و برای سایر مناطق راننده، صاحب کالا و شرکت باربری باید توافق کنند البته در سالن باربری اصفهان هم فقط بارهای ذوب آهن تعرفه مشخصی دارند. او تصریح می‌کند: مشخص نبودن تعرفه‌های حمل کالا مشکلات بسیاری را برای رانندگان کامیون ایجاد کرده است و موجب رضایت دادن راننده‌ها به دستمزد کم برای جلوگیری ازخواب کامیون می‌شود.
