نجات برجام دست شرکای غیراروپایی

گروه ایران|

یک روز پس از سفر حسن روحانی ‌رییس‌جمهوری اسلامی ایران به سوییس و اتریش که اکثر ناظران بین‌المللی آن را سفری برای نجات برجام می‌دانستند، نمایندگان پارلمان اروپا با تصویب طرحی به بانک سرمایه‌گذاری اروپا (EIB) که یک بانک غیرانتفاعی مستقر در لوکزامبورگ است، اجازه دادند به روابط مالی با ایران ادامه دهد. با این خبر که بازتاب بسیار گسترده‌یی داشت در ابتدا تصور می‌شد اروپا توانسته است راهی برای حفظ ایران در برجام و ادامه همکاری‌ها پیدا کند اما زمانی که اخبار مربوط به تماس‌های تلفنی رییس‌جمهوری ایران با رییس‌جمهور فرانسه و صدراعظم آلمان منتشر شد تازه همگان متوجه شدند که خبر درز کرده نشان می‌دهد، بسته تضمین عملی اتحادیه اروپا به ایران در خصوص برجام نقص‌های عمده‌یی دارد و طرف ایرانی اصلا راضی نیست.

روز چهارشنبه پارلمان اروپا با ۵۷۳رای موفق در برابر ۹۳رای مخالف، رای داد که بانک سرمایه‌گذاری اروپا - EIB - با ایران داد و ستد کند. در همین حال رویترز پس از این مصوبه گزارش داد که مدیران بانک سرمایه‌گذاری اروپا نگران توقف سرمایه‌گذاری شرکت‌های امریکایی در این بانک در صورت همکاری با ایران هستند. با این حال این مصوبه در واقع بخشی از بسته تضمین عملی اتحادیه اروپا به ایران است.

از سوی دیگر رویترز هم دیروز همزمان با نشست وزیران 5 کشور بریتانیا، ‌فرانسه، آلمان، روسیه و چین در وین با طرف ایرانی محمدجواد ظریف گزارش داد که در بسته اروپایی خرید مقداری نفت از ایران تصویب شده است. بنا بر گزارش این خبرگزاری، ایران از اتحادیه اروپا و چین و روسیه می‌خواهد تا با وجود تحریم‌های امریکا تضمین عملی بدهند که درآمدهای نفتی ایران قطع نمی‌شود و سرمایه‌گذاری در ایران هم صورت می‌گیرد.

در همین ارتباط یک مقام ارشد اتحادیه اروپا به رویترز گفته است که هدف نجات دادن برجام است. ما پیشرفت‌هایی داشته‌ایم از جمله در خصوص امنیت فروش نفت ایران اما با این حال بعید است که انتظارات ایران برآورده شود. به گفته این مقام ارشد موضوع نشست این نیست که اتحادیه اروپا برای نجات برجام چه کار می‌تواند بکند، بلکه این هم است که چینی‌ها، روس‌ها، ‌هندی‌ها و دیگر کشورها چه مشارکتی می‌توانند داشته باشند.

این خبرگزاری در خصوص استراتژی اتحادیه اروپا اینچنین گزارش داده است که بانک رهنی سرمایه‌گذاری اروپا یا همان EIB اقدامات ویژه‌یی را برای حمایت بنگاه‌های اروپایی از تحریم‌های ثانویه امریکا انجام می‌دهد. همچنین پیشنهاد کمیسیون اروپا این است که دولت‌های اتحادیه اروپا برای اجتناب از جریمه‌های امریکا به‌طور مستقیم پول به بانک مرکزی ایران منتقل کنند.

در همین حال ایران خواهان آن است که اولا خط صادرات نفت ایران نه تنها قطع نشود بلکه متوقف هم نشود و ثانیا خط سوییفت هم که ترامپ هشدار داده که قطع شود، همچنان برقرار بماند. اما واکنش ایران در برابر بسته اروپایی چه بود؟ مهم‌ترین واکنش را رییس‌جمهوری در تماس تلفنی با ماکرون و مرکل داشت. روحانی در تماس با ماکرون اظهار داشت که بسته پیشنهادی اروپا درباره ادامه روند همکاری‌ها در برجام دربرگیرنده همه خواسته‌های ما نیست.روحانی در این مکالمه با اشاره به فعالیت‌های اقتصادی و روابط بانکی و مشکلات به وجود آمده برای برخی شرکت‌های اروپایی در پروژه‌های ایران، به واسطه خروج یک‌جانبه امریکا از برجام گفت: انتظار ما از اروپا ارائه یک برنامه عملیاتی روشن و دارای زمانبندی است تا بتواند نقشی جبران‌کننده در قبال خروج امریکا داشته باشد. پس از خروج امریکا از برجام مشکلاتی در زمینه اقتصادی، روابط بانکی و نفتی ایجاد شده و شرکت‌های سرمایه‌گذار در ایران برای ادامه فعالیتشان دچار تردید شدند. در همین حال روحانی در تماس با آنگلا مرکل هم همین مضامین را منتقل کرد.

وی با اشاره به ارائه بسته پیشنهادی سه کشور اروپایی در ارتباط با چگونگی عمل به تعهدات و همکاری‌هایشان در برجام، آن را مایوس‌کننده عنوان کرد و گفت: متاسفانه در بسته پیشنهادی ارائه شده راهکار عملیاتی و شیوه مشخصی برای ادامه همکاری‌ها وجود نداشت و یک‌سری تعهدات کلی در حد بیانیه‌های سابق اتحادیه اروپا عنوان شده بود.

 ظریف: بر ضرورت انتفاع ایران از برجام تاکید شد

اما موضع ظریف پس از این نشست جالب بود. محمدجواد ظریف پس از نشست با وزیران امور خارجه ۴+۱ و فدریکا موگرینی گفت: در نشست امروز (دیروز) همه اعضای باقیمانده در برجام بر ضرورت انتفاع ایران از برجام تاکید کردند.

به گزارش ایسنا وزیر امور خارجه کشورمان عصر روز جمعه در جمع خبرنگاران گفت: این نخستین نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه بعد از خروج امریکا از این توافق بین‌المللی بود. ظریف با بیان اینکه این نشست بسیار جدی و سازنده بود، گفت: در طول دو ماه گذشته بعد از خروج غیرقانونی امریکا تلاش‌های زیادی از سوی اعضای باقیمانده صورت گرفت تا ایران از منافع به خصوص اقتصادی برجام استفاده کند.

وی افزود: بیانیه‌یی که توسط خانم موگرینی قرائت شد، بیانیه مشترکی بود که از سوی همه اعضا در نخستین کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران منتشر شد. ظریف در ادامه تاکید کرد: ایران این حق را برای خود محفوظ دارد که در برابر تخلف رسمی امریکا در خروج از برجام اقدامات خود را انجام دهد. وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه در این جلسه تاکید شد بر اینکه مردم ایران باید منافع برجام را ببینند، خاطرنشان کرد: همه اعضای باقیمانده تعهداتشان را در حوزه‌های مختلف در سطح وزرای خارجه بیان کردند. از ادامه فروش نفت و روابط مالی، حمل و نقل و سرمایه‌گذاری تا سایر موضوعات که در بیانیه ذکر شده است.

ظریف تصریح کرد: پریروز در تهران بسته‌یی را دریافت کردیم که آقای روحانی گفتند کافی نیست. امروز در این جلسه توضیحات بیشتر شنیدیم و در مورد موضوعات نفتی و بانکی توضیح دادند.

 موگرینی: باید راهکارهای عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران اجرا شود

در همین حال فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر ضرورت راهکارهای عملی برای عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران تاکید کرد.

به گزارش ایرنا موگرینی دیروز پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام گفت که اعضای نشست مشترک بر ضرورت ادامه برجام و راهکارهای عملی عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران تاکید کردند. وی افزود: در نشست امروز (دیروز) درباره تداوم برجام و حل مشکلات ناشی از خروج امریکا صحبت شد و وزرای امور خارجه اروپایی به همراه چین، اجرای کامل برجام از سوی ایران را تایید کردند. موگرینی با اشاره به یازدهمین گزارش سازمان انرژی اتمی و پایبندی ایران بر تعهدات برجام افزود: شرکت‌کنندگان در نشست امروز با استقبال از گزارش پایبندی ایران به برجام و اجرای کامل این توافق از سوی ایران را مورد تایید قرار دادند.

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به استقبال اعضای شرکت‌کننده در نشست از اقدامات ایران در اراک نیز گفت: همچنین بر لغو تحریم‌ها به عنوان بخش مهمی از مفاد برجام تاکید شد. موگرینی با اشاره به تاکید 1+4 بر قانونی و در چارچوب برجام بودن اقدامات و فعالیت‌های ایران خاطرنشان کرد: اعضای کمیته مشترک برجام در این نشست درباره راهکارهای عملی عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران با حسن نیت و در فضای سازنده تاکید کردند. وی ادامه صادرات نفت و مواد پتروشیمی ایران، حمایت از فعالیت‌های تجاری به ویژه شرکت‌های کوچک، تشویق سرمایه‌گذاری بیشتر در ایران و حمایت از شرکت‌های فعال در ایران را از دیگر موارد مورد تاکید شرکت‌کنندگان در نشست مشترک اعلام کرد. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تعامل با جامعه جهانی و اتخاذ رویکرد مشابه با بیانیه مشترک را از دیگر موارد مورد تایید اعضای شرکت‌کننده در نشست وزرای خارجه کمیسیون مشترک برجام دانست.

اکنون ایران و جهان منتظر هستند که ببینند آیا نشست وزیران خارجه 5کشور با طرف ایرانی می‌تواند راهگشای بن‌بستی باشد که ترامپ با خروج امریکا از برجام و تحریم یک‌جانبه ایران برای اتحادیه اروپا و دو کشور چین و روسیه ایجاد کرده است؟