تهدیدهای سیاست مشت آهنین

بهاره محبی| آغاز عصر جدید سیاسی در ترکیه با اخراج 1800 کارمند نظامی و دولتی در این کشور همراه شد. آغازی که می‌تواند مهر تاییدی بر تمام هشدارها و ابراز نگرانی‌ کسانی باشد که بارها و بارها با ترسیم آینده‌یی تیره و تار از فردای پیروزی رجب طیب اردوغان در انتخابات پیش‌بینی کرده بودند که سلطان با یکدست شدن قدرت مخالفان را با فراغ بال قلع و قمع خواهد کرد و دموکراسی نیمه‌جان از کودتای نافرجام 2016 را به مسلخ خواهد برد؛ کودتایی که هنوز تردیدهای جدی درباره دست‌های پشت پرده آن وجود دارد و به باور منتقدان سرسخت اردوغان قرار بود، ابزاری باشد برای پاکسازی گسترده مخالفان که البته کارگر هم افتاد.  رجب اردوغان که با کسب 52درصد آرا پیروزی شکننده داشته، بر این باور است که تغییر نظام سیاسی برای رشد اقتصادی و تضمین امنیت ترکیه ضروری است. او گفته که با این تغییر تاریخی، کشورش رشدی سریع‌تر و قوی‌تر خواهد داشت. سلطان اما برای پیشبرد اهداف خود و ترسیم مسیر آینده راه دشواری در پیش دارد. تجربه انتخابات‌ سال‌های اخیر در کشورهای مختلف از امریکا گرفته تا آلمان و فرانسه و حتی انتخابات سال گذشته ایران نشان می‌دهد که پیروزی‌های شکننده انتخاباتی به یک معنی، نشان‌دهنده شکاف گسترده در جامعه و عدم همراهی حداقل نیمی از مردم و سیاستمداران با طرح‌ها و برنامه‌های پیشنهاد شده است. در چنین شرایطی چالش جدی دولت‌ها در وهله نخست، ایجاد وحدت و ترمیم شکاف اجتماعی است که در صورت بی‌توجهی یا عدم موفقیت می‌تواند به تهدیدی مهلک‌تر از هر فشار خارجی تبدیل شود.  رییس‌جمهوری ترکیه بارها از آینده روشن صحبت کرده اما کمتر از اتحاد گفته است. این در حالی است که او با توجه به مشکلات حاد اقتصادی و چالش‌هایی که در سیاست خارجی با کشورهای همسایه، امریکا، اتحادیه اروپا و روسیه (بر سر سوریه) دارد نیازمند اتحاد و حمایت داخلی است. این نیاز در شرایطی است که او تاکنون آشکارا ترجیح داده به جای مدیریت شرایط از مشت آهنین در برخورد با مخالفان خود استفاده کند. دقیقا همین رویکرد است که مخالفانش را بیش از پیش نگران کرده است، اینکه او از این پس با استفاده از تغییر نظام سیاسی ترکیه، سیاست‌هایی را که پیش‌تر مجبور بود از کانال پارلمان ترکیه به سرانجام برساند به عنوان رییس‌جمهور با دست باز پیاده کرده و با تلاش برای حذف مخالفان از مسیرهای قانونی قدرت خود تحکیم کند. سابقه زمامداری اردوغان در دو سال پس از کودتای نافرجام تحت شرایط وضعیت اضطراری، نشان داده که این نگرانی‌ها چندان هم بیراه نیستند.