5 وزیر دولت زیر تیغ استیضاح

گروه ایران|

با امضای تعدادی از نمایندگان، طرح استیضاح 5 نفر از وزرای دولت روحانی کلید خورده است. وزیر اقتصاد که از ماه‌ها پیش نمایندگان به‌دنبال استیضاحش هستند و حالا 4 وزیر دیگر که نام‌شان بین استیضاح شوندگان دیده می‌شود. احتمالا زنگنه نخستین وزیری خواهد بود که به صحن می‌آید، چراکه به گفته یکی از نمایندگان مجلس، اعضای کمیسیون انرژی از پاسخ‌های او قانع نشده‌اند. حال که وزیر نفت نتوانسته نمایندگان عضو کمیسیون تخصصی را قانع کند، طرح استیضاحش به صحن خواهد آمد. علی‌اصغر یوسف‌نژاد که عضو هیات‌رییسه مجلس است در این باره گفته: «استیضاح آقای زنگنه به کمیسیون نفت و انرژی ارجاع شده، کمیسیون موضوع را بررسی و به هیات رییسه نتیجه را اعلام کرده است. نمایندگان قانع نشده‌اند، تعداد امضاها به حد قانونی رسیده بنابراین، این استیضاح در مسیر طرح در صحن است.» آن‌طور که نمایندگان استیضاح‌کننده می‌گویند، دلیل پافشاری‌شان بر استیضاح زنگنه، داستان قدیمی قرارداد «کرسنت» است که حال «نحوه اجرای تعهدات شرکت توتال فرانسه در میدان 11 پارس‌جنوبی» هم به آن اضافه شده. از سوی دیگر مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی هم که از ماه‌های گذشته طرح استیضاح توسط مجلس یا تغییرش توسط رییس دولت بر سر زبان‌ها بوده، باید برای دومین‌بار به کمیسیون اقتصادی مجلس برود. او که طرح استیضاحش به کمیسیون اقتصادی رفته، یک بار با نمایندگان عضو این کمیسیون جلسه داشته؛ اما آ‌ن‌قدر سوالات زیاد بوده که ادامه کار به جلسه دیگری کشیده شده است. استیضاح‌کنندگان که تعدادشان به 90 نماینده می‌رسد، طرح را با 14 محور مطرح کرده‌اند که بندهای آن نشان می‌دهد تقریبا تمام بخش‌های تحت مدیریت وزارت اقتصاد را در بر می‌گیرد. از ایراد به «تدوین و اعمال سیاست‌های اقتصادی و مالی کشور و ناتوانی در اداره امور اقتصادی کشور» گرفته تا انتقاد به «مدیریت بازار سرمایه، گمرک، مالیات، بیمه و خزانه‌داری کشور» محور طرح استیضاح‌کنندگان است که به نظر توضیحات وزیر آنان را قانع نکرده است. این را یکی از نمایندگان اصولگرا مدعی شده است: «در جلسه کرباسیان پاسخ‌های قانع‌کننده‌یی به نمایندگان نداد و زمانی که متوجه شد بحث استیضاحش جدی است، کاملا به‌هم ریخت و عصبانی شد.» به ادعای حسینعلی حاجی‌دلیگانی معاونان وزیر اقتصاد در جلسه با اعضای کمیسیون اقتصادی گفته‌اند که کرباسیان کاره‌یی نیست و دست‌اندرکاران اصلی اقتصاد کشور نوبخت، نیلی و نهاوندیان هستند. هرچند حسینعلی امیری معاون پارلمانی رییس‌جمهور اعتقاد دارد «بحث استیضاح کرباسیان دلایل مختلفی دارد بخشی از آن مربوط به شرایط عمومی کشور است و جزو وظایف ذاتی وزیر امور اقتصادی و دارایی نیست.»

در این بین، هرگاه که صحبت از استیضاح می‌شود، نام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم به میان می‌آید. در حالی 50 نفر از نمایندگان طرح استیضاح علی ربیعی را امضا کردند، که او پیش از این در هفته آخر اسفند سال 96 هم طرح استیضاحش در صحن بررسی شده بود. ربیعی که دفعه پیش تنها به واسطه آرای ممتنع در جایگاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مانده بود، این‌بار هم باید پاسخگوی سوالاتی از جنس سوالات پیشین باشد. این را متن طرح استیضاح نشان می‌دهد که عملا تفاوت چندانی با دفعه پیش ندارد. باز هم ایراد نمایندگان به اوضاع مدیریت اقتصادی و درآمدزایی در شستاست که به اعتقاد آنان، سازمان تامین اجتماعی در سامان دادن به این وضعیت ناتوان است. همچنین وضعیت بیکاری و حمایت از کارگران دیگر محورهایی است که نمایندگان آن را در طرح استیضاح ربیعی گنجانده‌اند. اگر او نتواند اعضای کمیسیون اجتماعی را قانع کند باردیگر باید در صحن مجلس اکثریت 290 نماینده را قانع کند تا در جایگاهش بماند.

از سوی دیگر، عملکرد وزرای کشور و علوم هم به‌گونه‌یی بوده که برخی نمایندگان به دنبال پایان دادن به کار آنان در دولت هستند. رحمانی‌فضلی وزیر کشور که از آغازین روزهای وزارت، مورد انتقاد بسیاری از حامیان دولت بوده، این‌بار دامنه منتقدینش گسترده‌تر شده است. هر چند این برای نخستین‌بار نیست که طرح استیضاح وزیر کشور مطرح می‌شود، اما هر بار که طرح استیضاح رحمانی فضلی به صحن آمده، او توانسته از مهلکه بگریزد. آن‌طور که یکی از نمایندگان گفته، بی‌توجهی به توسعه سیاسی و اجتماعی کشور به‌ویژه احزاب و قانون جامع انتخابات، بی‌برنامگی وزارت کشور برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی و افزایش روزافزون آسیب‌ها، عدم کفایت در مدیریت بحران به‌عنوان نمونه زلزله کرمانشاه و برخورد سلیقه‌ای، رابطه‌ بازی و اقدام بدون ضابطه و عدم رعایت شایسته‌سالاری در انتصاب استانداران، فرمانداران و بخشداران، دلایل استیضاح‌کنندگان است. یوسف‌نژاد «بی‌تفاوتی در حل مشکلات، موضوعات و ناهنجاری‌ها که منجر به نارضایتی اجتماعی همچون پدیده شاندیز یا موسسه اعتباری ثامن‌الحجج شده است، عدم نظارت بر عملکرد استانداری‌ها در زمینه ایجاد اشتغال به‌ویژه‌ استان‌های مرزی و وضع نابسامان قاچاق کالا و عدم نظارت کافی» را از دیگر محورهای این استیضاح عنوان می‌کند. وزیر علوم هم که این روزها درگیر داستان حکم زندان برای تعدادی از دانشجویان است، به اعتقاد 20 نفر از نمایندگان توانایی لازم را برای مدیریت این وزارتخانه ندارد. طرح استیضاح غلامی به هیات‌رییسه داده شده و او باید برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان به کمیسیون آموزش برود. نمایندگان امضا‌کننده معتقدند غلامی در مدیریت وزارتخانه و دانشگاه‌ها ضعف دارد و توان رسیدگی به وضعیت مدیریت ناکارآمد در استان‌ها را ندارد. «افت شدید علمی در دانشگاها، عدم تحرک و پویایی شخص وزیر برای اداره وزارتخانه، به‌کارگیری نیروهای بازنشسته و بی‌انگیزه در وزارتخانه و عدم سازماندهی و بی‌برنامه بودن تشکل‌های صنفی دانشجویی» ازجمله محورهایی است که برای استیضاح غلامی مطرح شده است. طرح استیضاح 5 وزیر دولت دوازدهم در حالی است که چندی پیش نزدیک به 200 نماینده مجلس در نامه‌یی به روحانی از او خواستند کابینه اقتصادی خود را تغییر دهد؛ در غیر این‌صورت نمایندگان مجلس برخی وزرا را استیضاح خواهند کرد.