ادامه رشد اقتصادی بعید است

یک اقتصاددان می‌گوید اگر دولت می‌خواهد عموم مردم رشد اقتصادی را در زندگی خود احساس کنند باید رشد امسال و سال گذشته تداوم داشته باشد که البته با توجه به اینکه در دو سال گذشته این رشد ناشی از بخش نفت و عواید حاصل از آن بود، ادامه آن بعید است.

تیمور رحمانی در گفت‌وگو با ایسنا درباره رشد اقتصادی اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران گفت: البته هنوز رشد اقتصادی بانک مرکزی ایران اعلام نشده و ما منتظریم تا پس از اعلام درباره‌ جزئیات آن بررسی‌های لازم را انجام دهیم. به شخصه در زمانی که دانشجو بودم و چه زمانی که مدرس بودم از داده‌های بانک مرکزی استفاده می‌کردم و همواره معتقد بودم که بانک مرکزی تصویر قابل قبولی از اقتصاد ارائه می‌دهد.

وی چنین توضیح داد که اکنون باید ببینم، بانک مرکزی چه اعداد و ارقامی را درباره رشد اقتصادی ۱۳۹۶ اعلام کرده است ولی با این حال به این سوال که چرا مردم رشد اقتصادی را در زندگی خود احساس نمی‌کنند، می‌توان از چند دلیل پاسخ داد: ابتدا اینکه رشد اقتصادی می‌تواند اتفاق بیفتد ولی اشتغال‌زا نباشد. اگر بپرسید چرا؟ پاسخی خواهد بود که ما چند سال در رکود اقتصادی بودیم و تعدادی نیروی کار داشتیم که اخراج شدند و برخی دیگر هم بودند که به دلیل اشتغال در دستگاه‌های دولتی و شبه‌دولتی اخراج نشده ولی از ظرفیت نیروی کار آنها در دستگاه‌ها استفاده نمی‌شد و دوباره با تحقق یافتن رشد اقتصادی بسیاری از بنگاه‌ها و دستگاه‌ها به تعداد نیروی بیشتری نیاز ندارد و از همان نیروی کار می‌تواند استفاده کند.

عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه تهران ادامه داد: نکته دیگری که در بحث رشد اقتصادی قابل بررسی است، این است که ممکن است این رشد عوایدی برای اقشار ثروتمند جامعه داشته باشد ولی عواید آن به اقشار متوسط و رو به پایین جامعه نرسیده باشد.

 به نظر می‌رسد که عواید رشد بیشتر در دهک‌های میانه به بالا پخش شده و ما شاهد این هستیم که رشد اقتصادی توسط عامه مردم احساس نمی‌شود. این اقتصاددان همچنین ادامه داد: از سویی دیگر باید در نظر داشته باشیم که طی یک سال و نیم گذشته قیمت محصولات پایه مثل محصولات معدنی و پتروشیمی بهبود پیدا کرده و بخشی از این افزایش قیمت نصیب ایران شده است و به موجب آن بهبودی در درآمد و فروش بنگاه‌ها اتفاق افتاده که این موضوع وابسته به شرکت‌ها و موسسات دولتی و شبه‌دولتی است. این افزایش و بهبود عوایدی دارد که ممکن است به دهک‌های بالای جامعه رسیده و هنوز به دهک‌های پایین منتقل نشده باشد.

رحمانی اضافه کرد: موضوع دیگر به ویژه در بحث کسب‌وکارهای کوچک قابل بررسی است. کسب‌وکارهای کوچک مستقیما با زندگی مردم در ارتباطند ولی اکنون می‌بینیم که رشد اقتصادی قابل توجهی در آن بخش قابل ملاحظه نیست و به همین دلیل مردم رشد اقتصادی را آنگونه که باید احساس نمی‌کنند.

وی در ادامه سخنانش در پاسخ به این مساله که دولت چگونه می‌تواند اقداماتی انجام دهد که رشد اقتصادی در زندگی مردم قابل ملاحظه باشد، گفت: لازم است رشد اقتصادی تداوم پیدا کند. همان‌گونه که می‌دانید چند سال بود که رشد منفی بود و طبیعتا برای اینکه بتوانیم به وضعیت معیشتی که در گذشته داشتیم برگردیم، لازم است که رشد اقتصادی تداوم پیدا کند و بعد از تداوم شاهد آن باشیم که گروه‌های مختلف جامعه این رشد را در زندگی خود احساس کنند.

عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه تهران ادامه داد: طبیعتا دولت دو راه بیشتر برای بازتوزیع درآمدها در کشور ندارد، ابتدا مالیات‌ستانی و دیگری توزیع یارانه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در ماه‌های اخیر توزیع درآمد رو به وخامت گذاشته لذا دولت باید اقداماتی کند که بازتوزیع رو به بهبود رود. البته دولت در این زمینه با محدودیت روبه‌رو است چراکه هر گونه دخالت نسنجیده ممکن است به ایجاد اختلال در بازار منجر شود.

رحمانی توضیح داد: با این حال به نظر نمی‌رسد رشد اقتصاد در حد کنونی‌اش در سال‌های آتی ادامه پیدا کند چراکه رشد سال گذشته عمدتا ناشی از رشد بخش نفت بود که به بخش‌های دیگر سرریز شد و رشد اقتصادی امسال خود را نشان داد. با توجه به اینکه دیگر چنین رشد قابل ملاحظه‌یی در بخش نفت نداریم، انتظار تداوم آن را نداریم.