اصلاح نظام مالیاتی راهی برای هدایت نقدینگی

حسین صمصامی درباره توسعه پایه‌های مالیاتی به‌خصوص مالیات عایدی سرمایه می‌گوید: این‌کار قطعا باید انجام شود. مجلس طرح بدهد یا دولت لایحه بیاورد. رسانه‌ها فشار بیاورند. ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم باید اجرایی شود. تا اینها درست نشود هدایت نقدینگی صورت نخواهد گرفت. ابراز اقتصادی برای این کار نیاز است شرایطی باید فراهم شود که تولید را جذاب کند. اکنون اینگونه نیست و سود بیشتری در دلالی و واردات است. نرخ مالیات تولید باید کاهش یابد و از دلالی مالیات بیشتری اخذ شود. شفافیت مالیاتی ایجاد کنید این موارد قانون هم دارد فقط آدم کار درست می‌خواهد که اجرا کند.

عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه بهشتی، برخلاف برخی اقتصاددانان ارز تک نرخی را مثبت ارزیابی کرده که باید ادامه می‌یافت و مشکلات اجرایی آن اصلاح می‌شد. وی به فارس می‌گوید: مقابله با حجم افسارگسیخته نقدینگی راهکارهای عملیاتی و فنی دارد، منتهی فردی با اراده می‌خواهد که آن را انجام دهد. مسیر و نقشه راه مشخص است به فردی نقشه بدهید تا با آن میسر را پیدا کند، اما این فرد یا نقشه خوانی بلد نیست یا نمی‌خواهد براساس آن عمل کند؛ می‌خواهد کار خودش را بکند. اکنون نقدینگی براساس آمار بانک مرکزی به بیش از 1600 هزار میلیارد تومان رسیده است و روزبه روز در حال افزایش است 95 درصد این نقدینگی در دست 5 تا 6 درصد افراد حقیقی و حقوقی‌ها است.

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: پولی که در قالب سود سپرده توزیع می‌شود سالانه 250 هزار میلیارد تومان است و 95 درصد آن به همان گروه حداقلی می‌رسد. این سیستمی است که در جامعه خلق ثروت می‌کند و شکاف طبقاتی ایجاد می‌کند. هر ماه که می‌گذرد این شکاف طبقاتی بیشتر می‌شود. و این ناشی از جریان نقدینگی و عملکرد بانک است ولی این فقط یک نمونه است. افزایش ارز و سکه را کنار آن بگذارید. همان آدم‌هایی که سود سپرده می‌گیرند، یک بخشی از پول را در بازار ارز و سکه می‌چرخانند، یک دفعه در طول یک ماه پول‌شان دوبرابر می‌شود، برای مدت کوتاهی این اتفاق افتاد و یک سال و دو سال هم نیست.

صمصامی چنین توضیح می‌دهد: بنابراین شکاف طبقاتی را تشدید می‌کند اولا چرا اجازه می‌دهید یک فرد در کوتاه‌مدت این همه منافع به دست آورد می‌توانید مانند همه‌ جای دنیا به صورت مالیات آن را بگیرید. شما چرا نمی‌گیرید؟ چرا منافع باد آورده به بیت‌المال بازنمی‌گردد؟ حتی در شرایط خاص می‌توانید جریمه هم بکنید. حتی خود دولت به آن رانت دامن می‌زند و به جای آنکه جلویش را بگیرد، سکه می‌فروشد. هر تعداد هم بخواهد می‌فروشد. بعد یک نفر با کارت‌های شناسایی دیگران 30 هزار سکه می‌خرد یا فردی 240 هزار تا خریداری می‌کند. خب. چه کسی چنین اجازه‌یی داده و شرایط آن را فراهم آورده است؟ خود بانک مرکزی این امکان را فراهم کرد به جای آنکه منافع بادآورده را از بین ببرد و آن را به سمت اقتصاد مولد هدایت کند خودش زمینه‌سازی اینگونه منافع است.  وی ادامه داد: این سیاست غلط است. به جای آنکه جلوی افزایش ارز در بازار را بگیرد و مالیات رانتی که ایجاد شد را بگیرند، حتی بازار ثانویه ارز ایجاد می‌کند و نرخ غیر رسمی را در بازار تثبیت می‌کند، سپس با شوک جدید قیمت ارز بالاتر می‌رود منتهی دولت به آن رسمیت داده است. شرایط با این اعمال بی‌ثبات‌تر می‌شود و نظارت و حاکمیت خود را از بین می‌برد. به جای آنکه تخصیص ارز براساس اولویت واقعی و شرایط جنگ اقتصادی باشد، به همه ارز می‌دهد تازه آنها افراد خاصی هستند.  وی ادامه داد: نقدینگی و مسائل ارزی از هم جدا نیستند. هدایت نقدینگی به سمت تولید زمانی محقق می‌شود که تولید سود جذابی داشته باشد و فعالیت سفته‌بازی و دلالی غیرضرور برای اقتصاد بی‌رونق شود.

صمصمامی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان دلالی را بی‌رونق کرد؟ راهکار اجرایی چیست، بیان کرد: باید ‌سیاست‌هایی ارزی و مالیاتی اصلاح و درست شود. مالیات بر نفع سرمایه اخذ شود. ارز و سکه با رویکرد کنونی نفروشد که شرایط را برای افزایش نقدینگی تسهیل کند. مثلا در بازار آتی سکه بیش از سه میلیون تومان قیمت می‌خورد.

وی با بیان اینکه مخالف بازار ارز ثانویه است این توضیح را دارد که در بازار ثانویه ارز همه صادرکنندگان وارد نمی‌شوند. به غیر از ارز دولتی و بازار ثانویه برخی در بازار غیررسمی نیاز خود را مرتفع می‌کنند. قیمت ارز پس از یک دوره کوتاه‌مدت مجددا سه نرخی شده. تفاوت این است که به بازار ارز غیر رسمی با بازار ثانویه رسمیت داده‌اید. لذا اگر آمریکا اثری در بازار بگذارد، اثرش در بازار ثانویه می‌گذارد که از سوی دولت مهر تایید خورده است و مبنای نرخ ارز در بازار می‌شود.

صمصامی گفت: معتقدم چیزی به نام بازار ارز منسجم نداریم. یعنی بازاری که صادرکننده ارز را وارد و تقاضاکننده آن را دریافت می‌کند. نرخ ارز باید در بازاری که شرایط خاص دارد تعیین شود. این بازار ثانویه ایجاد شد جعلی است و واقعی نیست. وی در پاسخ به این سوال که آیا معتقد است نرخ بازار غیررسمی در بازار ثانویه به رسمیت می‌رسد، بیان کرد: دقیقا همین است. پایه نرخ 8 تا 9 هزار تومانی دلار برچه مبنایی ایجاد شد؟ همان بازار غیررسمی است. یعنی سفته‌باز و دلال برای اهداف خود خرید و فروش می‌کند و پایه قیمتی بازار ثانویه را تشکیل می‌دهد.