هراس از سایه نظامیان بر صندوق‌های رای
گروه جهان|
نزدیک به ١٠٦ میلیون شهروند پاکستانی در پی یک دوره مبارزات انتخاباتی پرتنش و خونین برای انتخاب اعضای مجلس ملی و چهار مجلس ایالتی، امروز به پای صندوق‌های رای می‌روند؛ آن‌هم در شرایطی که روند نزولی ارزش روپیه همچنان ادامه دارد و نظامیان به دخالت در رای‌گیری و حمایت از یک کاندیدای خاص متهم شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، این دومین بار از هنگام استقلال پاکستان تاکنون یعنی در 70 سال گذشته است که گذار سیاسی از یک دولت غیرنظامی به یک دولت دیگر غیرنظامی در این کشور از طریق مراجعه به آراء عمومی و به‌طور مسالمت‌آمیز صورت می‌گیرد. با این حال، انتخابات پیش‌رو نیز با تهدیدهای فراوان روبروست و به‌گفته احزاب سیاسی تضمینی در زمینه یک گذار شفاف و دموکراتیک وجود ندارد و بسیاری از احتمال دست بردن در آراء ابراز نگرانی می‌کنند. طیفی که بیشترین نگرانی را از دخالت نظامیان در انتخابات دارد، حزب «مسلم لیگ پاکستان» به رهبری نواز شریف است که ارتش را به تهدید، اعمال سانسور، بازداشت و ربودن نامزدها و دخالت در انتخابات متهم کرده است. هر یک از احزاب برای به دست آوردن اکثریت باید ۱۳۷ کرسی از ۲۷۲ کرسی مجلس ملی پاکستان را به دست آورند و ۷۰ کرسی دیگر که به زنان و اقلیت‌ها تعلق دارند، به تناسب آرا به هر حزب اعطا می‌شود.
تقابل نواز شریف و عمران‌خان
نواز شریف رهبر مُسلم لیگ که ١٩٩٩ در پی یک کودتای نظامی قدرت را از دست داده بود، در انتخابات ٢٠١٣ مجدداً به پیروزی دست یافت. شریف که سه دوره نخست‌وزیری نیمه‌کاره دارد چندی پیش از سوی دادگاه در ارتباط با مالکیت غیرقانونی چهار آپارتمان در لندن به ۱۰ سال زندان محکوم و راهی زندان شد. با انتشار اسناد پاناما در سال ۲۰۱۵ افشا شد که چند فرزند محمد نوازشریف با شرکت‌های ثبت شده ارتباط دارند و ادعا شد که از آن طریق املاکی در لندن خریده‌اند. خانواده شریف اما تاکید کرده‌اند این املاک از طریق مشروع به دست آمده است. نخست‌وزیر برکنارشده پاکستان ارتش را به توطئه‌چینی علیه خود متهم کرده و دلیل آن را انتقاد آشکار او از نظامیان و تلاش برای برقراری رابطه بهتر با هند اعلام کرده است. ارتش این اتهام را رد می‌کند. در حال حاضر حزب مسلم لیگ، شاخه نواز ۱۸۲ کرسی در مجلس ملی دارد.
در برابر او، عمران‌خان نیازی نامزد «حزب انصاف پاکستان» قرار دارد که مخالفانش او را به دورویی متهم کرده و می‌گویند تا چندی پیش در غرب به خوشگذرانی شهرت داشته و اینک متحد احزاب راست اسلامی و نزدیک به طالبان شده است. مخالفان عمران‌خان او را «طالبان‌خان» لقب داده‌اند.
عمران‌خان که حزب او را در رده جنبش‌های عوام‌گرا و ملی‌گرا به شمار می‌آورند، با شعارهای اصلاحات و شفافیت به میدان آمده است. گرچه ارتش اتهام حمایت از او را رد کرده اما کمیسیون دفاع از حقوق بشر پاکستان، که یک نهاد عمومی و مستقل است، با اشاره تلویحی به حمایت نظامیان از عمران‌خان نسبت به تلاش‌های گسترده، آشکار، خشونت‌آمیز و شرم‌آور برای دستکاری در نتایج انتخابات شدیداً ابراز نگرانی کرده است. کریستوف ژفرُلو پژوهشگر ارشد در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه، هم معتقد است هدف نظامیان جلوگیری از پیروزی حزب نواز شریف و به‌طور کلی شکل گرفتن یک قدرت سیاسی مقتدر و مستقل است. او می‌گوید: «تردیدی نیست که در انتخابات امسال، ارتش نقش برجسته‌تری از انتخابات سال‌های ٢٠٠٨ و ٢٠١٣ دارد. این انتخابات تحت کنترل و هدایت ستاد ارتش قرار دارد و اراده نظامیان بر این قرار گرفته که از بازگشت مسلم لیگ پاکستان به قدرت جلوگیری کنند. این حزب نه تنها در مرکز پاکستان، بلکه در پنجاب، مهم‌ترین ایالت این کشور، قدرت را در اختیار دارد. از نظر ارتش تحکیم جایگاه یک حزب و یک خانواده سیاسی، بسیار تهدیدکننده است. ارتش مایل نیست یک خانواده غیرنظامی که به‌ویژه همواره خواستار برقراری صلح با هند بوده به اقتدار و استقلال کامل در برابر نظامیان دست یابد چرا که تمایل به آرام کردن روابط با هند با نگرش نظامیان در تضاد است. » در چنین شرایطی، حسین حقانی دیپلمات پیشین پاکستانی، معتقد است نتیجه انتخابات پارلمانی پیش‌رو هر چه باشد به تشدید تنش‌ها و بی‌ثباتی در کشور منجر خواهد شد.
نظرسنجی‌های پیش از انتخابات حاکی از آن بود که حزب عمران‌خان ۳۰ درصد آرا و حزب مسلم‌لیگ (نواز) ۲۷ درصد آرا را به خود اختصاص خواهند داد. حزب «مردم» پاکستان نیز به رهبری بیلاوال بوتو زرداری، پسر بی‌نظیر بوتو در جایگاه سوم قرار دارد؛ بنا براین در صورتی که هیچ‌یک از احزاب از اکثریت آرا برخوردار نباشند، ائتلاف با حزب مردم می‌تواند پیروز این انتخابات را تعیین کند. گرچه عمران‌خان درخصوص حاکمیت ائتلافی رویکردی محتاطانه دارد و معتقد است که تشکیل ائتلاف با هر یک از این احزاب از ایجاد اصلاحات جلوگیری می‌کند.
رکورد زدن کاهش ارزش روپیه
انتخابات پاکستان در شرایطی آغاز شده که روند کاهش ارزش برابری روپیه برابر دلار که از دسامبر 2017 آغاز شده بود، همچنان ادامه دارد. به گزارش رویترز، ارزش برابری روپیه برابر دلار در بازار سه‌شنبه به 130و ارزش این واحد پولی برابر یورو به 149رسید؛ بدهی عمومی پاکستان هم به 2هزار میلیارد روپیه افزایش یافته است. برخی از اقتصاددانان چون اشفاق حسن‌خان و حفیظ پاشا، سیاست‌های ناقص دولت پیشین حزب حاکم پاکستان را مسوول این وقایع می‌دانند. مسوولان ارشد دولت مسلم لیگ نواز اما با اعلام اینکه اقتصاد پاکستان تا اوایل 2017 روند توسعه و پیشرفت را سپری کرده معتقدند دست‌های پنهان در برکناری نواز شریف عامل سقوط ارزش روپیه هستند.
این چندمین بار است که قیمت رسمی و غیررسمی روپیه به‌طور چشمگیری در برابر دلار و دیگر ارزهای خارجی کاهش می‌یابد. افزایش واردات نسبت به صادرات که به کسری حساب جاری منجر شده و همچنین افزایش بدهی خارجی دو عامل مهم در کاهش ارزش پول ملی پاکستان نسبت به دیگر ارزهای خارجی در این کشور است. ملزم شدن دولت پاکستان در پرداخت بخشی از بدهی‌های خارجی نیز باعث شده تا بانک مرکزی از تزریق ارزهای خارجی به بازار آزاد خودداری کند، اقدامی که باعث کمبود شدید ارز خارجی در این کشور شده است. کارشناسان اقتصادی معتقدند دولت آینده پاکستان برای نجات اقتصاد از ورشکستگی مجبور است تا بار دیگر از بانک جهانی استقراض کند تا بتواند بازار را به حالت معمولی بازگرداند.
