آیا امریکا در روابطش با سعودیها بازنگری میکند؟
امریکا در حال حاضر در حال تحکیم روابط خود با همپیمانانش است. از این رو، این سوال مطرح میشود که آیا بحران شکل گرفته بین عربستان و کانادا باعث شتاب امریکا در افزایش تلاشهایش برای تحکیم دوباره روابط خود با عربستان و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس میشود؟
به گزارش روزنامه فرامنطقهای القدس العربی، همزمان با تشدید مناقشات اقتصادی در جهان بحران سیاسی نیز حتی بین نزدیکترین همپیمانان بالا گرفته است، بطوری که نزدیکترین همپیمانان را به دشمن تبدیل کرده است. در میان این درگیریها، جنگ تجاری امریکا با تمام جهان، تنش بیسابقه بین ترامپ و اروپا و اعمال تحریمهای واشنگتن علیه ترکیه باعث مطرح شدن این سوال میشود که چه زمانی نوبت به عربستان و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس میرسد و انکه چرا تاکنون هیچ اختلافی بین امریکا و این کشورها رخ نداده است؟
اخراج سفیر کانادا از ریاض نشاندهنده تجسم واقعی عمق اختلافها و تفاوتها بین غرب و کشورهای حوزه خلیج فارس است و میتواند به اولین جرقه درگیری بین امریکا و عربستان تبدیل شود. از نظر عموم مردم امریکا، عربستان یک کشور گمراه و سنتی است؛ کشوری که در آن به مخالفان اجازه تظاهرات داده نمیشود؛ با زنان به مانند برده رفتار میشود؛ هیچگونه آزادی سیاسی در آن وجود ندارد و نیمی از مردم آن تروریست هستند. حقیقت این است که عربستان وجههای بهشدت منفی در جهان غرب دارد. اما طبقه نخبه امریکا چه در گذشته و چه در سالهای اخیر به این نظر عموم مردم در رابطه با معامله نفت، تسلیحات، امنیت اسراییل و مقابله با ایران و شوروی بیتوجه بودهاند. امریکا تلاش کرد تا اعراب را اصلاح کند و در همین راستا، باراک اوباما یک بار پیشنهادی را در چارچوب پروژه «خاورمیانه بزرگ» مطرح کرد. بهار عربی نیز به دور از مشارکتهای امریکا نبوده است. امروزه که امریکا بزرگترین تولید کننده نفت محسوب میشود و به رقیب کشورهای حوزه خلیج فارس تبدیل شده، درآمدهای این کشورها هم رو به کاهش است و رسیدگی به مشکلات داخلی را به مسالهای ضروری تبدیل کرده است.
در مقابل، اسراییل به هر آنچه میخواسته دست یافته و مواضع کشورهای عرب در زمینه حلوفصل بحران خاورمیانه ارزش خود را برای امریکا و اسراییل از دست داده است و امریکا در حال حاضر ایجاد روابط اسراییلی-عربی را امری حتمی میداند و بر این عقیده است که این روابط نیاز به هیچگونه تلاش و اقدامی اضافی ندارند. با وجود اینکه روسیه به یک رقیب برای امریکا تبدیل شده، اما نمیتواند و تلاش هم نمیکند که به خاطر خاورمیانه با امریکا سرشاخ شود. اما ایران مشکلی حیاتی برای امریکاست و کشورهای عرب زبان حوزه خلیج فارس بدون اینکه امریکا از آنها بخواهد هر کاری میکنند تا ایران را تضعیف کنند و این فراتر از خواسته امریکا از آنهاست، چراکه با این کار به جای اینکه امریکا حمایت خود را برای تضعیف ایران به کار بگیرد، این کشورها حمایت امریکا را به این منظور میخرند. به هر حال، منافعی که امریکا در روابط با عربستان و سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس دنبال میکند، به سرعت در حال کاهش است. این درحالی است سیطره راستگراها در غرب گسترش یافته و این موضوع با عقاید عربها و مسلمانان در تضاد است. همزمان با این مساله سیاستمداران امریکایی باید خود را با رای عمومی امریکا تطبیق دهند. تناقض در مواضع اقتصادی امریکا و متحدان عربیاش نیز درحال افزایش است. بنابراین، اگر امریکا قادر به بازنگری روابط استراتژیک خود با اتحادیه اروپا یا ترکیه باشد، قطعا بازنگری در روابط این کشور با عربستان دیگر برای امریکا تابو نخواهد بود.
عربستانیها همچنین باید بدانند که اگر امریکا یک روز درصدد اعمال ارزشهای امریکایی در داخل عربستان برآید، احتمالا دولت حاکم در ریاض هم به همان سرنوشت بهار عربی دچار خواهد شد. این درحالی است که عربستان نمیتواند با امریکا مخالفت کند و بهویژه چنین مخالفتی با حضور یک رییسجمهوری سرسخت و انتقامجو در کاخ سفید فاجعهآمیزتر به نظر میرسد. لذا عربستان برای اقدام علیه یک دولت غربی، کانادا را انتخاب کرده است. به نظر نمیرسد که عربستان بخواهد اقدامات مشابهی را علیه امریکا در نظر بگیرد، اما ریاض منتظر پاسخ طرف حقیقی این پیام یعنی امریکاست.
تصمیم دولت کانادا برای اولویت دادن به مساله حقوق بشر در سیاست خارجی میتواند ضرری چند میلیارد دلاری برای این کشور به همراه داشته باشد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، ریاض از روز دوشنبه از اخراج سفیر کانادا و قطع روابط تجاری و دیپلماتیک در پی انتقادهای حقوق بشری اوتاوا از بازداشت فعالان عربستانی خبر داده است. این اتفاق در شرایطی بود که کانادا خواهان تقویت سرمایهگذاریها و صادراتش به عربستان بود. عربستان دومین بازار بزرگ صادرات کانادا در حوزه خلیجفارس بعد از امارات محسوب میشود. در سال 2017 میزان صادرات کانادا به عربستان 1.4 میلیارد دلار کانادا بود. اولین چیزی که از قطع روابط تجاری دو طرف تحت تاثیر قرار میگیرد، فروش نفربرهای زرهی سبک به عربستان به ارزش 15 میلیارد دلار کانادا است.