بورس جایگزین بانک نمی‌شود
گروه بورس|مسعود کریمی|
بانک مرکزی در حالی که حدود یک هفته دیگر مهلت قانونی سود سپرده بلندمدت 20 درصدی بانک‌ها به پایان می‌رسد ابلاغیه‌ای را در راستای تمدید سود سپرده 20 درصدی سرمایه‌گذاران تا یازدهم مهر ماه سال جاری صادر کرد. از همین رو، این موضوع که نهاد تصمیم‌گیر پس از یازدهم مهر ماه چه استراتژی در نظام مالی کشور پیاده‌سازی می‌کند و آیا حاضر به پرداخت سود‌هایی با ارقام بسیار زیاد به سرمایه‌گذاران خود خواهد بود یا تداوم رویه گذشته را در دستور کار قرار می‌دهد، هنوز در ابهام قرار دارد. به هر حال، در پی این ابلاغیه مشاهده می‌شود که بازار گمانه‌زنی‌ها در فضای مالی کشور از جمله بازار سرمایه نسبت به گذشته داغ‌تر شده است. بر همین اساس، برخی از فعالان بر این باورند که با کاهش نرخ سود بطور قطع بخش قابل توجهی از نقدینگی از سیستم بانکی خارج می‌شود و به سمت بازار بورس، ارز و طلا سوق پیدا خواهد کرد. این در حالی است که در نقطه مقابل، کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که نقدینگی از سیستم بانکی با کاهش چند درصدی نرخ سود تحت هیچ شرایطی خارج نخواهد شد چرا‌که میزان ریسکی که در سایر بازارها وجود دارد متناسب با میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران بانکی نیست. به هر حال، در چنین شرایطی که ابهام در فضای سرمایه‌گذاری و تصمیمات سیاست‌گذار وجود دارد نمی‌توان بخشی از افرادی که به دنبال سفته بازی هستند را نادیده گرفت چرا‌که این دست از صاحبان سرمایه پس از هر تغییری در سیستم سیاست‌گذاری سریعا واکنش نشان می‌دهند و بطور معمول وارد بازاری می‌شوند که زمینه برای نوسان‌گیری در آن مهیا باشد. بر این اساس، سیاست‌گذار در چنین شرایطی می‌بایست در راستای جلوگیری از یک بی‌نظمی تمام عیار در اقتصاد کشور به نوعی سرمایه‌ها را به سمت بخش مولد اقتصادی هدایت کند و برای کانالیزه کردن سرمایه در گام نخست حمایت همه‌جانبه از بازار سهام، ایجاد ثبات در قوانین و مقررات، برخورد قاطع با متخلفان و نهاد‌هایی که مانع از اجرای درست فرآیند معاملاتی در بازار می‌شوند از عوامل مهم و اساسی این امر محسوب خواهد شد. به هر حال، تاکید بر این موضوع که بورس هیچگاه جایگزین سیستم بانکی نخواهد شد در شرایط فعلی ضروری است چرا‌که استراتژی و عدم ریسک‌پذیری در امر سرمایه‌گذاری وجه تمایز این بازارها
به حساب می‌آید.
نقدینگی در بانک می‌ماند
در همین رابطه، بهروز خدارحمی مدیرعامل گروه مالی سپهر صادرات با اشاره به ابلاغیه جدید بانک مرکزی و نقش بازار سرمایه در جذب نقدینگی‌های حاصل از خروج نظام بانکی کشور در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: در حال حاضر شواهد و قرائن نشان می‌دهد که بانک مرکزی تدابیری را
در راستای تمدید نرخ 20 درصدی یا افزایش این نرخ نسبت به گذشته اندیشیده باشد که این اتفاق در نهایت می‌تواند منجر به تزریق پول از سایر بازارها به این بخش شود. به گفته این کارشناس بازار سرمایه، احتمالا شاهد خروج نقدینگی از سیستم بانکی کشور نباشیم که در پی آن بازار سرمایه بتواند در جهت جذب آن اقدام کند. بهروز خدارحمی درخصوص میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران نیز تصریح کرد: به دلیل جنس ریسک‌پذیری که مخاطبین و سپرده‌گذاران بانک دارند بسیار بعید به نظر می‌رسد که این دست از سرمایه‌گذاران آمادگی این موضوع را داشته باشند که کل سرمایه خود را به سمت بازار سرمایه سوق دهند. این در حالی است که، برای ورود به این بازار سهام مقدمات و آشنایی با فرآیند معاملاتی نیاز خواهد بود همچنین افرادی که تا امروز ترجیح دادند که نقدینگی خود را در بازار پول نگهداری کنند گزینه جایگزین سرمایه‌گذاری خود را به واسطه تغییر نرخ سود، بازار سرمایه لحاظ نخواهند کرد. مدیرعامل گروه مالی سپهر صادرات ابراز داشت: سایر بازارها از جمله بازار ارز، سکه، املاک و مستغلات، بازار پول و سرمایه علاوه بر ریسک‌های متفاوت دارای مخاطبین خاص خود هستند. بر این اساس، ممکن است با تغییر و نوسان قیمتی یکی از بازار‌‌های فوق حدود 5 الی 10 درصد از بازار رقیب به سمت بازار جدید حرکت پیدا کند اما بخش قابل توجهی از سپرده‌گذاران هر کدام از بخش‌های مالی بطور معمول جزو مشتریان وفادار محسوب می‌شوند و به راحتی ریسک حرکت به سمت بازار مجاور را نمی‌پذیرند.
در انتظار تمهیدات متولیان بورس
از سویی دیگر، بهروز زارع مدیرعامل گروه مالی بانک ایران‌زمین با رفتار‌‌شناسی سرمایه‌گذاران حاضر در نظام بانکی کشور در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: بخشی از سپرده‌هایی که امروز به عنوان سپرده‌های بلندمدت با سر رسید‌‌هایی بیش از یکسال در سیستم بانکی کشور حضور دارند در واقع آزاد خواهند شد و به سپرده‌های کوتاه‌مدت تبدیل می‌شوند. وی خاطرنشان کرد: در پی این موضوع مشاهده می‌شود که نقدینگی از شبکه بانکی خارج نمی‌شود اما رفتار سرمایه‌گذار به نوعی تغییر پیدا خواهد کرد. به گفته این کارشناس بازار سرمایه، منابعی که به صورت بلندمدت در یک حوزه مالی حضور داشتند امروز این اجازه را پیدا می‌کنند که خیلی راحت بین بخش‌های مختلف مالی در نوسان باشند. بر این اساس، طبیعی است که در یک شرایط تورمی چنین موضوعی بتواند به بازارهایی همانند بورس، مسکن، ارز، طلا و... لطمه وارد کند و آنها را به نوعی تحت تاثیر خود قرار دهد. بهروز زارع تاکید کرد: در بازارهایی که نوع سرمایه‌گذاری در آنها سرمایه‌گذاری‌های توام با ریسک یا بلندمدت است بطور قطع هدف نقدینگی خارج شده از سیستم بانکی نخواهد بود. مدیرعامل گروه مالی بانک ایران‌زمین با اشاره به سایر بازارها نیز گفت: بازار مسکن در گذشته تحت تاثیر افزایش تورم، رشد پیدا کرده است پس بنابراین حرکت پول به سمت این بازار دور از انتظار خواهد بود. از طرفی، بازار طلا نیز احتمالا تحت تاثیر نقدینگی جدید قرار نمی‌گیرد.
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به بورس کشور عنوان کرد: بورس یکی از بازارهایی است که نقدینگی می‌تواند به سمت آن سوق پیدا کند در همین حال، می‌بایست در انتظار تمهیدات تازه متولیان در این بازار بود چرا که به نظر نمی‌رسد تاکنون فعالیت خاصی در این حوزه صورت گرفته باشد. وی معتقد است برای افزایش عرضه‌های اولیه در گام نخست باید تعداد شرکت‌‌های مناسب را در این زمینه مورد بررسی قرار داد. بهروز زارع گفت: ورود نقدینگی جدید به هیچ عنوان به بازار سهام لطمه نخواهد زد اما ابهام در فضای سرمایه‌گذاری، اخبار ضد و نقیض در حوزه‌های متفاوت و عدم تایید اخبار توسط دستگاه‌ها و مسوولان مربوط در نهایت منجر به آشفتگی بازار و رشد‌هایی بیش از یک هزار واحدی و ریزش‌هایی به همین میزان در یک روز معاملاتی خواهد شد که علاوه بر صدمه به بدنه بازار، طی مرور زمان هم باعث عدم اطمینان در فضای سرمایه‌گذاری می‌شود. مدیرعامل گروه مالی بانک ایران‌زمین اذعان داشت: فرآیند فوق نشان از ابهام در معاملات بازار دارد. بر این اساس، در صورتی که مبنایی برای جذب چنین سرمایه‌هایی در بازار وجود داشته باشد تا شرکت‌ها بتوانند تقویت شوند، سهام جدید منتشر کنند، افزایش سرمایه دهند، منابع تازه را
در راستای عملیات جدید شرکتی به کار بگیرند و در نهایت اوراق بدهی شرکتی و نه دولتی توسعه پیدا کند مستلزم این مهم است که ابهامات در فضای سرمایه‌گذاری کمتر شود. این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: این موضوع که تمام اتفاقات را نمی‌شود برنامه‌ریزی کرد قابل درک است اما در چهارچوبی که می‌تواند برنامه‌ریزی صورت گیرد هم متاسفانه چیزی مشاهده نمی‌شود. وی افزود: برای اینکه در یک سال آینده ساختار حاکم بر فضای کسب و کار در کشور به سمت مشخصی حرکت کند و برنامه مشخصی از اکنون پیاده‌سازی شود، چنین موضوع و برنامه‌ای ملاحظه نمی‌شود. بنابراین افراد در بازار سهام به دنبال نوسانات کوتاه‌مدت در جهت حفظ قدرت خرید منابع مالی خود هستند. بهروز زارع درباره رفع ابهامات در فضای سرمایه‌گذاری نیز بیان کرد: نهاد ناظر سیاست‌گذار نیست و سازمان بورس نمی‌تواند در خصوص نرخ خوراک مجتمع‌های پتروشیمی یا فلزی‌ها و... تصمیم‌گیری کند چرا این نهاد وظیفه سیاست‌گذاری را ندارد اما بطور کلی وظیفه پیگیری و توجیه مراجع تصمیم‌گیر را بر عهده دارد. این در حالی است که، اتاق بازرگانی و سایر نهاد‌‌‌ها نیز در این زمینه می‌بایست گام‌های جدی بردارند.
حبس نقدینگی در خانه
افزون بر این سعید خدایی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به چگونگی جذب نقدینگی‌های خروجی از سیستم بانکی همگام با ابلاغیه جدید بانک مرکزی در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: به صورت کلی بازار سرمایه باید از عمق لازم برخوردار باشد که در پی آن ذهنیت سرمایه‌گذار به سمت ثبات در این بازار حرکت کند. به گفته وی، نقدینگی سرمایه‌گذاران با توجه به یک سود معقول می‌تواند گزینه بازار سرمایه را انتخاب کند. این تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است که نوسان‌های شدید مثبت و منفی عاملی در راستای عدم تمایل سرمایه‌گذاران به تزریق نقدینگی در بورس محسوب خواهد شد. از طرفی، مشاهده می‌شود که ورود نقدینگی به این بازار به صورت مقطعی و با رویکرد نوسان‌گیری صورت می‌گیرد که بطور کلی این موضوع طی مرور زمان بازار سرمایه را هم تحت تاثیر منفی خود قرار خواهد داد. سعید خدایی تاکید کرد: بازار سرمایه می‌بایست ثبات رویه داشته باشد و سیاست‌گذار باید برای تحقق این امر گام‌های جدی بردارد. در همین حال، نوسان‌های هیجانی مانع از حفظ نقدینگی در بازه زمانی مشخص می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: در حال حاضر رقم نقدینگی بیش از اندازه بزرگ شده است و این موضوع به دلیل اینکه نقدینگی خیلی بیشتر از ظرفیت اقتصادی کشور وجود دارد به نوعی خطرناک محسوب می‌شود. این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اتفاقات اخیر در بازار‌‌های مالی نیز گفت: بخشی از نقدینگی در بازار با تبدیل شدن به ارز و طلا در خانه‌های مردم حبس شده است. به هر حال جایگاه واقعی پول، نظام بانکی کشور است. از همین رو، زمانی هم که پول به واسطه بازار سرمایه در اختیار شرکت‌ها قرار گیرد در نهایت وارد حساب بانکی شرکت‌ها خواهد شد.
