تعیین سقف نرخ پروازهای داخلی تا اول آبان

گروه راه و شهرسازی|

در پی التهاب در بازار بلیت سفرهای هوایی، مسوولان شرکت‌های هواپیمایی داخلی و سازمان هواپیمایی کشوری در جلسه‌ای مشترک برای هر مسیر پروازی تا پایان مهر ماه نرخ ثابتی تعیین کردند. دوشنبه هفته پیش نیز نشست مشترک مشابهی برگزار شده بود اما به نتیجه نرسیده بود.

مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با اشاره به برگزاری جلسه صبح شنبه، اعلام کرد: در جریان این جلسه شرکت‌های هواپیمایی ایرانی داوطلبانه اعلام آمادگی کردند که با وجود آزادسازی نرخ‌ها به منظور کمک به شرایط اقتصادی کشور و سیاست‌های صنعت هواپیمایی نرخ‌های مشخصی برای انجام پروازهای داخلی‌شان نهایی کرده و تا پایان مهر ماه امسال تغییری در آنها ایجاد نکنند.

به گفته وی، با اجرایی شدن این سیاست، نرخ‌های اجرایی شده در طول روزهای گذشته به شکل قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه نرخ جدید پروازها روی سایت شرکت‌های هواپیمایی قرار می‌گیرد، اعلام کرد: طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته نرخ پرواز تهران ـ اصفهان ۲۹۰ هزار تومان، تهران ـ‌ شیراز ۳۸۰ هزار تومان، تهران ـ مشهد ۳۹۰ هزار تومان، تهران ـ کیش ۵۱۰ هزار تومان و تهران ـ بندرعباس ۵۴۰ هزار تومان تعیین شده است.

سامانی ادامه‌ داد: این نرخ‌ها سقف مجاز قیمت بلیت پروازها به شمار می‌رود و در صورت عدم کشش بازار و تصمیم‌گیری شرکت‌های هواپیمایی امکان پایین آمدن آن نیز وجود دارد، اما قطعا هیچ شرکتی اجازه نخواهد داشت که بیشتر از این قیمت بلیت‌فروشی کند.

وی با بیان اینکه کاهش تعداد مسافران حاصل از افزایش نرخ بلیت قطعا برای ایرلاین‌ها اتفاق به صرفه‌ای به شمار نمی‌رود، تاکید کرد: با وجود تمام فشارهای بین‌المللی که تامین نیازهای شرکت‌های هواپیمایی ایران را با دشواری‌های فراوان مواجه می‌کند و علی‌رغم اینکه با سیاست‌های جدید ارزی شرایط برای تامین نیازهای شرکت‌ها بسیار دشوارتر از گذشته شده است، اما ایرلاین‌های داخلی تصمیم گرفته‌اند با همراهی با سیاست‌های دولت، نرخ‌های مشخصی را تعیین کنند و به آنها پایبند باشند.

به گفته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، در رابطه با پروازهای خارجی نیز تلاش می‌شود تا تصمیمات قطعی اتخاذ شده و کاهش نرخ‌ها در این حوزه نیز اجرایی شود.

بر اساس این گزارش، در روزهای گذشته با اجرایی شدن بسته جدید ارزی بانک مرکزی قیمت بلیت تمام شده برای پروازهای داخلی و خارجی به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرد و این مساله به کاهش اقبال مسافران در خرید بلیت پروازهای داخلی منجر شد.

این سیاست‌ها شرایط را برای پروازهای بین‌المللی نیز دشوار کرده تا جایی که طی روزهای اخیر 3 شرکت هواپیمایی خارجی «بریتیش ایرویز»، «ایرفرانس» و «کی‌ ال‌ام» متعلق به کشور هلند اعلام کردند که به زودی پروازهای خود به ایران را متوقف خواهند کرد.

شرکت هواپیمایی بریتیش ایرویز انگلیس، شرکت فرانسوی ایرفرانس و شرکت هلندی کی ال‌ام اعلام کردند که فعالیت و پروازهای خود را در ایران تحت تاثیر نداشتن صرفه و توجیه اقتصادی متوقف کرده و به حالت تعلیق درخواهند آورد.

شرکت بریتیش ایرویز ضمن عرض پوزش از آن دسته از مسافرانی که بلیت پرواز لندن – تهران را تهیه و خریداری کرده بودند، اعلام کرده است که این ایرلاین با سایر ایرلاین‌های فعال در ایران به منظور انتقال بلیت پرواز مذاکراتی را آغاز کرده است تا آنها بتوانند از ایرلاین‌های جایگزین برای سفر خود استفاده کنند؛ در غیر این صورت، آنها قادر خواهند بود پول بلیت خود را به‌طور کامل از بریتیش ایرویز بازپس بگیرند.

همچنین در بیانیه این شرکت آمده است که آخرین پرواز از لندن به تهران در روز ۲۲ سپتامبر (۳۱ شهریور) انجام خواهد شد و آخرین پرواز از تهران به مقصد لندن هم روز بعد از آن یعنی ۲۳ سپتامبر صورت خواهد گرفت.

این شرکت توضیحات بیشتری در خصوص نداشتن صرفه و توجیه اقتصادی در پروازهای به مبدا یا مقصد ایران نداده است.

دو شرکت هواپیمایی دیگر یعنی شرکت فرانسوی ایرفرانس و ایرلاین هلندی کی ال‌ام هم اعلام کرده‌اند که پروازهای خود به ایران را به علت نداشتن توجیه اقتصادی به حالت تعلیق درخواهند آورد.

شرکت هواپیمایی کی ال‌ام هلند در توییتر خود پاسخ داده است که تمامی پروازهای این ایرلاین به تهران از تاریخ ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۱۸ میلادی متوقف خواهد شد و بلیت مسافرانی که از این تاریخ به بعد قصد سفر داشته‌اند، به صورت رایگان به سایر ایرلاین‌های فعال در ایران منتقل خواهد شد. در غیر این صورت، آنها می‌توانند تمامی پول خود را از کی‌ال‌ام باز پس بگیرند.

اما شرکت هواپیمایی لوفت هانزا (Lufthansa) آلمان برخلاف 3 ایرلاین اروپایی دیگر، در واکنش به این موضوع اعلام کرده است که هنوز تصمیمی مبنی بر توقف پروازهایش به ایران نگرفته است و همچنان پروازهای شرکت لوفتانزا به مبدا و مقصد ایران به قوت خود جاری و برقرار است، اما در عین حال، درحال پردازش، رصد و بررسی دقیق مسائل مربوطه است.

  ماجرای افزایش بلیت هوایی چیست؟

جهش قیمت بلیت هواپیما با حذف ایرلاین‌ها از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی (دلار 4200 تومانی) توسط بانک مرکزی (از 17 مرداد 97) آغاز شد و نخستین شوک قیمتی هم در همان روزها به نرخ بلیت پروازهای داخلی و خارجی وارد شد، اما شوک دوم مربوط به تصمیم دوم بانک مرکزی برای حذف دلار از سنا می‌شود، ‌اقدامی که اگر چه تنها سه روز پایدار ماند، اما افزیش دوباره قیمت‌ها را به همراه داشته است.

اگر چه نوسانات نرخ دلار عاملی فوری در شارژ قیمت بلیت هواپیما طی یکی دو هفته اخیر (از 17 مرداد به بعد) به شمار می‌رود، اما بی‌گمان، فرسودگی ناوگان هوایی و عدم فعالیت کمتر از 50 درصد ناوگان هوایی کشور و عرضه محدود صندلی هواپیما برای سفرهای هوایی را می‌توان به عنوان عاملی بنیادین برای شرایط کنونی بازار سفرهای هوایی برشمرد.

 کمبود ناوگان طی سال‌های گذشته همواره در کلام مسوولان وزارت راه و شهرسازی نمود داشته است به گونه‌ای که در پی دستیابی ایران و 1+5 به «برجام» آنها از نیاز ایران به 500 فروند هواپیمای نو طی 10 سال آینده خبر دادند و بر همین اساس هم قرارداد خرید 200 فروند هواپیما را امضا کردند.

پیش از این برخی خبرگزاری‌ها از جمله خبرگزاری مهر با انتشار گزارش‌هایی از استقبال ایرالاین‌ها از گرانی بلیت‌های هواپیما به دلیل افزایش سفر عراقی‌ها و همچنین انجام 70 درصد پروازهای داخلی توسط مدیران و کارمندان دولتی خبر داده بودند. اما حالا با برگزاری جلسه مشترک ایرلاین‌ها با مسوولان سازمان هواپیمایی کشور به نظر می‌رسد، همان طور که عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی نیز عنوان کرده است، از دیدگاه ایرلاین‌ها نیز حفظ صنعت هوایی از نوسان نرخ بلیت‌های هوایی مهم‌تر است.

  بازگشت به اقتصاد دستوری؟

طبق قانون برنامه پنجم توسعه در 10 ‌آذر 1394، نرخ بلیت هواپیما در 170 مسیر داخلی آزاد شد و همچنین اعلام شد که نرخ بلیت 87 مسیر جزء مسیرهای حمایتی قرار دارد که همچنان مشمول قیمت گذاری است. اما دیروز و در پی التهاب سرایت یافته از بازار ارز به بازار سفرهای هوایی، ایرلاین‌ها به دلیل کاهش قابل توجه تقاضا برای سفر هوایی تصمیم گرفتند که نرخ بلیت‌های هوایی را به صورت موقت و به مدت حدود 2 ماه سرکوب کنند تا از ریزش بیشتر تقاضا جلوگیری کنند.

پیش از این، محمدرضا ابراهیم پور، ‌کارشناس ارشد اقتصاد هوانوردی درگفت‌وگو با «تعادل» گفته بود: پیش بینی می‌شود که بازار سفرهای هوایی به شرایط سال‌های دور نزدیک شود که تنها قشرخاصی از جامعه یعنی یکی دو دهک ابتدایی توان پرداخت هزینه بلیت و سفرهای هوایی را داشته باشند و دیگر اقشار متوسط نتوانند برای انجام سفر از هواپیما استفاده کنند.

او گفته بود: تصمیمی که در کشورهای توسعه یافته گرفته شده این بود که به عنوان نمونه در آمریکا در سال 1978 قانون مقررات زدایی اجرایی شد که براساس این قانون نرخ پروازها توسط ایرلاین‌ها تعیین می‌شود و دولت در این زمینه دخالتی ندارد. اجرای این قانون موجب شد که بازار رقابتی شود و شرکت‌های کم هزینه وارد بازار شوند و افزایش سفرهای هواپیمایی را به همراه داشت.

این کارشناس ارشد اقتصاد هوانوردی تصریح کرده بود: ایالات متحده پس از 30 سال از اجرای این قانون اعلام کرد که بااجرای قانون مقررات زدایی حجم مسافران سه برابر و قیمت بلیت به یک سوم کاهش یافت.

ابراهیم پور با اشاره به وضعیت موجود صنعت هوانوردی در کشورمان افزوده بود: با وجود آنکه در سال 94 قانون آزادسازی اجرا شد که هدف از وضع آن، کاهش قیمت بلیت با افزایش عرضه بود که متاسفانه با وضع موجود معلوم می‌شود که چنین قانون‌هایی برای کشورهایی موثر است که بازار اقتصاد آزاد دارند و هواپیما به وفور یافت می‌شود و ظرفیت و عرضه کاهش نمی‌یابد و در چنین بازاری امکان حضور بیشتر ایرلاین‌ها وجود دارد. در کشورهای توسعه یافته می‌توان انتظار داشت که شرکت‌های هواپیمایی براساس درآمد-هزینه فعالیت می‌کنند و برای جذب مسافر بیشتر اقدام به کاهش قیمت بلیت می‌کنند و در ایران که ایرلاین‌ها با افزایش هزینه چشمگیر مواجه شده‌اند نمی‌توان کاهش قیمت بلیت را با آزادسازی قیمت‌ها شاهد بود.

به گفته این کارشناس ارشد صنعت هوانوردی، هزینه کنونی ایرلاین‌ها نسبت به ایرلاین‌های سایر کشورها بیشتر است و اگر به صورت متوسط قیمت صندلی برای هر ساعت 60 دلار باشد، قیمت بلیت پرواز تهران مشهد 450 هزار تومان به بالا می‌شود و قیمت بلیت دوطرفه حدود یک میلیون و 200 هزار تومان می‌شود.