احتمال مدیریت سود شرکتها توسط دولت
گروه بورس| مسعود کریمی|
آزادسازی سقف رقابت در عرضه محصولات پتروشیمی خبری بود که محمد شریعتمداری وزیرصنعت، معدن و تجارت پس از ماه‌ها انتظار فعالان بازار سرمایه، بالاخره به صورت رسمی اعلام کرد. این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه اتخاذ چنین تصمیمی هر چند دیر هنگام از سمت وزارت صمت، اما بطور کلی مثبت ارزیابی می‌شود چرا که با چنین رویکردی از ایجاد رانت‌‌های بیشتر به نوعی جلوگیری به عمل خواهد آمد. به هر روی، با توجه به شنیده‌ها پیش‌بینی می‌شود که این دستورالعمل نهایتا تا پایان هفته جاری به بورس کالای ایران ابلاغ و اجرایی شود. از سویی دیگر، با نگاهی به داد و ستد سهام شرکت‌های بورسی در تالار شیشه‌ای حافظ مشاهده می‌شود که سهامداران این بازار چند روزی است که به استقبال چنین بخشنامه‌ای در فرآیند معاملاتی خود رفته‌اند و به نوعی در حال حاضر انعکاس حذف سقف رقابت در عرضه محصولات پتروشیمی در قیمت سهام این شرکتها و پرتفوی سرمایه‌گذاران تا حدودی قابل مشاهده است. به هر حال، با توجه به عقب‌نشینی سیاست‌گذار و رهایی صنایع بورسی از قیمت‌گذاری دستوری پیش‌بینی می‌شود که سود این شرکت‌هایی از جمله، فولادی، پتروشیمی و فلزات دستخوش تغییرات قابل توجهی شود که در این میان با نگاهی به دستورالعمل تنظیم بازار محصولات فولادی که جعفر سرقینی معاون امور معادن و صنایع معدنی به بورس کالای ایران ارسال کرده است مشاهده می‌شود که در یکی از بند‌های آن آمده است؛ مقام عالی وزارت جهت استحضار ضمنا اگر قیمت‌های محصولات فولادی در بورس کالا بالاتر از 20 درصد باشد سازوکار افزایش قیمت مواد اولیه و انرژی متناسبا پیشنهاد خواهد شد. بر این اساس، برخی از صاحب‌نظران بازار سرمایه معتقدند که چنین‌بندی صرفا به دلیل کنترل سود‌های زیاد شرکت‌های بورسی مذکور در نظر گرفته شده است و باید نحوه عملکرد قانون‌گذار از اکنون به صورت شفاف اعلام شود . به هر حال، معاملات سهام روز شنبه بورس تهران همچنان افزایشی دنبال شد اما اینکه وضعیت داخلی و شرایط صنایع صادرات محور با توجه به تحریم آبان ماه دستخوش تغییر می‌شود یا خیر، از طرفی شرکتها می‌توانند همچنان فروش مناسب داشته باشند نیز در ادامه مورد بررسی قرار گرفته است.
ابهام در بخشنامه
در همین رابطه، امین ناطقی‌راد مدیرعامل شرکت اندیشه‌نگر پاسارگاد در خصوص ابلاغیه جدید وزارت صمت مبنی بر آزادسازی سقف رقابت در عرضه محصولات پتروشیمی و تاثیر آن در روند معاملاتی بازار سهام در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: همانطور که برای شرکت‌های فولادی و فلزات چنین موضوعی عملیاتی شد بطور قطع برای صنعت پتروشیمی نیز این رویکرد مثبت ارزیابی می‌شود چرا‌که حذف واسطه‌ها و رانت ایجاد شده را در پی خواهد داشت. وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر مشاهده می‌شود که تا حدودی بازار در محاسبات خود نرخهای آزاد را لحاظ و به نوعی موضوعات پیرامون آزادسازی را در سود شرکتها مورد بررسی قرار داده است، از طرفی چنین موضوعی در قیمت سهام شرکتها منعکس و نمی‌توان این مهم را برای بازار موضوعی جدید در نظر گرفت. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که انرژی مثبتی بطور قطع همزمان با اجرای این دستورالعمل وارد بازار سرمایه خواهد شد اما این نکته را هم می‌بایست در نظر گرفت که تا حدود زیادی انعکاس این ابلاغیه در قیمت‌ها تاکنون با ارقامی از جمله نرخهای سامانه بانک مرکزی لحاظ شدهاند. مدیرعامل شرکت اندیشه‌نگر پاسارگاد درخصوص بخشنامه وزارت صمت و ذکر این موضوع که اگر قیمت محصولات فولادی در بورس کالا بالاتر از 20 درصد باشد، افزایش قیمت مواد اولیه و انرژی متناسبا اعلام خواهد شد نیز گفت: انرژی عمدتا با قیمت یارانه‌ای ارایه می‌شود و بار این موضوع را به نوعی دولت متحمل خواهد شد اما بطور کلی احتمال مدیریت سود شرکتها توسط دولت وجود دارد. وی افزود: در گذشته در صنعت فولاد و سنگ آهن حقوق دولتی که مدلی متفاوت داشت، زمانی که رشد سود شرکتی رخ داد سریعا حقوق دولتی تغییر پیدا کرد و در پی آن هزینه‌های جدیدی برای شرکتها ایجاد شد. این در حالی است که، در گروه پتروشیمی نرخ خوراک
3 سنت بود و به یک‌باره به رقم 13 سنتی افزایش پیدا کرد. امین ناطقی‌راد با اشاره به مفهموم این بند از بخشنامه نیز تاکید کرد: در صورتی که سود شرکتها با افزایش
قابل‌توجهی همراه شود دولت اقدام به حذف برخی از یارانه‌ها خواهد کرد. این تحلیلگر بازار سرمایه اذعان داشت: در حال حاضر در خصوص قیمت گاز پتروشیمی‌ها موضوع خاصی مطرح نیست و در مورد فولادی‌ها احتمال تغییر در نرخ برق وجود دارد. از طرفی، صنعت تولید برق و نیروگا‌ه‌های داخلی فشار زیادی را متحمل شدهاند چرا که تمام هزینه‌ها با رشد همراه شده است اما این صنعت نتوانسته متناسب با چنین رشدی گام بردارد. بر این اساس، احتمال اینکه دولت بخشی از یارانه‌ها را حذف و سود شرکتها را به نوعی مدیریت کند وجود خواهد داشت.
مدیرعامل شرکت اندیشه‌نگر پاسارگاد گفت: صرفا از دید یک سهامدار به هر میزانی که بهای تمام شده شرکت پایین‌تر و فروش بالاتر باشد وضعیت شرکت بهتر خواهد بود. اما با دید متوازن به صنایع کشور در‌می‌یابیم که نباید در بخشی از صنعت رشد زیاد و بخش دیگر دچار ورشکستگی شود. وی تصریح کرد: بطور کلی این مهم به عنوان یک ابهام جدید در بخشنامه تلقی می‌شود. از سویی اتخاذ چنین تصمیماتی باید به صورت خیلی شفاف و در پی نشست‌های همه‌جانبه از طرف دولت، وزارتخانه‌ها و سایر تصمیم‌گیرندگان صورت بگیرد تا هر روز شاهد تغییر در دستورالعمل‌ها همانند بخشنامه‌های مکرر فولادی‌ها نباشیم چرا‌که این مهم به عنوان آفت در بازار محسوب خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه گفت: تمام اعداد و ارقام باید در یک روز خاص به صورت رسمی اعلام شود و هر روز شاهد تغییرات لحظه‌ای در قوانین نباشیم در غیر این صورت ابهام نکته‌ای منفی در این دست از بخشنامه‌ها خواهد بود.
امین ناطقی‌راد درباره قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا بالاتر از 20 و احتمال افزایش قیمت مواد اولیه و انرژی نیز اظهار داشت: وزارت نفت درباره تغییر نرخ 13سنتی تاکنون برنامه‌ای را اعلام نکرده است. اما تنها نکته این موضوع اعلام نرخ منطقی قیمت دلاری خوراک به واسطه وزیر نفت است. به گفته وی، در صورتی که سود شرکت‌های پتروشیمی افزایش زیادی را تجربه کند احتمال مدیریت سود در این صنعت هم وجود خواهد داشت. این تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است اغلب فعالانی که در گروه‌های فولاد، پتروشیمی و پالایشی معاملات انجام داده‌‌اند در وضعیت سود قرار دارند و عمدتا سهامداران در چنین گروه‌هایی متحمل زیان نشده‌اند. بنابراین، زمانی که جهت نقدینگی در بازار به سمت مشخصی حرکت می‌کند برخی از افراد اقدام به شناسایی سود می‌کنند. مدیرعامل شرکت اندیشه‌نگر پاسارگاد با اشاره به صنعت خودرو عنوان کرد: قیمت سهام صنعت خودرو طی 2 سال گذشته نه تنها با افزایش همراه نشده است بلکه متحمل زیان هم شدند. در حال حاضر سقف قیمتی خودرو‌یی‌ها طی سال گذشته و مقایسه با شرایط فعلی نشان‌دهنده رقم‌‌‌‌های ناچیز فعلی است. این کارشناس بازار سرمایه پیش‌بینی کرد: برخی از سهامداران با ورود به گروه‌هایی از جمله فولاد، فلزات، پتروشیمی و پالایشی اقدام به شناسایی سود می‌کنند و پس از آن در سهم‌هایی که حد ضرر پایینی دارند شروع به فعالیت و استفاده از چنین فضایی خواهند کرد. امین ناطقی‌راد با ارزیابی کلی بازار گفت: در صنایع فولادی، پتروشیمی و فلزات جای نگرانی وجود ندارد و چنین شرکت‌هایی سود‌‌‌ها با توجه به قیمت‌های آنها متعادل ارزیابی می‌شود. از طرفی فروش اعتباری‌ها با توجه به اینکه در روز‌های پایانی قرار دارد هم می‌تواند در روند معاملاتی بازار سهام تاثیرگذار باشد.
سوددهی مثبت شرکتها
از سویی دیگر، رضا مناجاتی مدیر کالایی کارگزاری بانک صنعت و معدن درخصوص رویکرد جدید وزارت صمت در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: بخشی از تفاوت قیمت بازار و محصولات در بورس کالا به دلالانی که با قیمت پایین‌تر از بورس کالا خرید و در بازار اقدام به فروش می‌کردند، رسید. اما با حذف سقف رقابتی شرکت‌های پتروشیمی، بطور قطع منتفع خواهند شد و محصولات با قیمت بالاتری به فروش می‌رود. در همین حال، چنین موضوعی در سوددهی شرکت‌های پتروشیمی تاثیر‌گذاری مثبتی دارد. از طرفی، این موضوع تناسب افزایش قیمت سهام را در پی خواهد داشت. این کارشناس بازار سرمایه درخصوص بخشنامه وزارت صمت و ذکر این موضوع که اگر قیمت محصولات فولادی در بورس کالا بالاتر از 20 درصد باشد، افزایش قیمت مواد اولیه و انرژی متناسبا اعلام خواهد شد نیز گفت: اگر روی قیمتی که اعلام می‌شود رقابت بیش از 20 درصد روی محصولات صورت بگیرد، دستورالعملی متناسب با افزایش قیمت‌ها در مواد اولیه اعلام می‌شود. این مهم به دلیل اینکه قیمت مواد اولیه نباید قیمتی پایین‌تر از فروش محصولات داشته باشد در نتیجه مثبت ارزیابی خواهد شد اما چنین رقمی می‌بایست سریعا به بازار اعلام شود.
