واردات تورمی و صادرات کم‌رمق

با وجود افزایش 44 درصدی قیمت کالاهای وارداتی، رشد قیمت صادرات ناچیز بود

گروه اقتصادکلان |

یکی از بخش‌هایی که معمولا به صورت مستقیم از نوسان ارزی تاثیر می‌گیرد بخش واردات است. به این تعبیر می‌توان گفت بیشترین تورمی که ناشی از افزایش قیمت ارز در کوتاه‌مدت بازار را فرا می‌گیرد، کالاهای وارداتی هستند. در همین رابطه آخرین گزارش مرکز آمار حاکی از آن است که شاخص قیمت کالاهای وارداتی نسبت به قیمت سال 90 در بهار امسال 44.2 درصد افزایش داشته است. این شیب افزایش قیمت با توجه به روند اقتصادی کشور در فصل جاری نیز ادامه پیدا کرده و بیشتر کارشناسان احتمال می‌دهند این رقم در ادامه سال روند فزاینده خود را ادامه دهد. در طرف مقابل قیمت کالاهای صادراتی ایران در مدت مشابه افزایشی به مراتب کمتر داشته است. مرکز آمار رشد قیمت کالاهای صادراتی کشور را حدود 18 درصد اعلام کرد حال آنکه با توجه به اینکه هنوز امریکا ایران را تحریم نکرده و تا آبان ماه حداقل امکان مراودات اقتصادی وجود دارد، توقع می‌رفت با کاهش ارزش ریال حجم صادرات کشور هم تغییرات شگرفی داشته باشد. به نظر می‌رسد وضعیت صادراتی کشور هنوز نتوانسته از وضعیت فعلی بهره خاصی ببرد و نهایتا تابستان سال جاری افزایش صادرات تجربه شود و پس از آن با توجه به تحریم‌های سخت ایالات متحده، احتمالا روند افزایش صادرات کشور هم متوقف خواهد شد.

به گزارش تعادل، با توجه به اینکه کالاهای وارداتی در ایران افزایش قیمت خود را آغاز کردند و تورم این بخش در یک فصل به رقم کم سابقه 44.2 درصد رسیده است و همچنین تغییر نظر دولت برای تثبیت قیمت دلار در مدار چهار هزار و 200 تومانی، فصل تابستان هم روند افزایشی این بخش را حفظ می‌کند.

 این میان باید توجه داشت اطلاعات ارایه شده از سوی مرکز آمار ایران از داده‌های مقدماتی گمرک اخذ شده و به همین دلیل برای رجوع به آن باید ملاحظاتی را مدنظر داشت. از سوی دیگر تولیدات داخلی که وابستگی به مواد اولیه یا تکنولوژی خارجی دارند نیز با افزایش قیمت مجبور شدند کالاهای خود را با قیمت بالاتر روانه بازار کنند که این مهم نیز بنقش بسزایی در نرخ تورم فعلی کشور دارد.

به گزارش مرکز آمار ایران، در حالی شاخص قیمت کالاهای وارداتی در بهار امسال رشد 44.2 درصدی داشته است که شاخص بهای صادرات کشور در مدت مشابه تنها 18.1 درصد رشد کرده است. این در حالی است که درآمد صادراتی کشور هم با توجه به افزایش قیمت دلار بطور طبیعی باید افزایش پیدا کند. در رابطه با قیمت کالاهای وارداتی نیز باید این نکته را مدنظر داشت که بخشی از این اقلام با ارز دولتی چهار هزار و 200 تومانی وارد شده و به همین دلیل با وجود افزایش قیمت چند برابری نرخ ارز، قیمت کالاهای وارداتی با همین نسبت افزایش نیافته است. از تابستان به این سو، مانع فوق برداشته شده و دولت به جز کالاهای اساسی به هیچ فعالیت دیگری ارز ارزان قیمت نمی‌دهد و به همین دلیل فشار افزایش قیمت‌ها در تابستان به مراتب بیشتر از فصل بهار بود.

مرکز آمار ایران روز گذشته دو گزارش از وضعیت قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی ایران در بازه بهار سال جاری داد. در نظام آمارهای قیمت، کالاهای وارداتی برای مقاصد متعددی به کار گرفته می‌شوند. شاخص قیمت کالاهای وارداتی، ‌روند تغییرات قیمت محصولات عرضه شده از خارج به داخل کشور طی دوره زمانی مشخص را نشان می‌دهد. با توجه به اینکه قیمت کالاهای وارداتی یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر میزان مبادلات خارجی کشورها و نیز یکی از عوامل تعیین‌کننده رابطه مبادله است، تغییرات آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. در طرح شاخص قیمت کالاهای وارداتی از کلیه کدهای تعرفه وارداتی کشور در سال ١٣٩٠ (سال پایه) استفاده شده است. روش جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از آمارهای ثبتی گمرک جمهوری اسلامی ایران (ارزش بصورت ریالی و دلاری، کشور مبدأ و مقصد، نحوه حمل و نقل و نرخ ارز) صورت گرفته است. طبقه‌بندی مورد استفاده سیستم طبقه بندی نظام هماهنگ شده توصیف و کدگذاری (HS) است. نتایج حاصل از این طرح در سطح کل کشور و برای تمامی ٢٠ گروه‌ اصلی طبقه‌بندی HS قابل انتشار است.

همچنین لازم به ذکر است که برای محاسبه شاخص فصل بهار سال ١٣٩٧ از داده‌های مقدماتی (غیر قابل استناد) گمرک جمهوری اسلامی استفاده شده است و لذا نتایج اعلام شده بصورت مقدماتی و استفاده از آنها بایستی با ملاحظه انجام شود. شایان ذکر است که پس از اینکه گمرک جمهوری اسلامی داده‌های قطعی سال ١٣٩٧ را استخراج و ارایه نمود، شاخص واردات نیز از سوی مرکز آمار بازنگری شده و ارقام واقعی شاخص مربوط به این دوره مجدداً بصورت قطعی منتشر خواهد شد.

شاخص قیمت کالاهای وارداتی در فصل بهار سال ١٣٩٧ برابر با ٧١٢,٨ است که نسبت به فصل زمستان سال گذشته، ٤٤.٢ درصد افزایش داشته است. تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ٤٥.٩ درصد و تغییرات چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم) ٩.٤ درصد بوده است.

شاخص قیمت کالاهای وارداتی در فصل بهار سال ١٣٩٧ برابر با ٢٤٧,١ است که نسبت به فصل قبل، ٦.٢ درصد افزایش داشته است. تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ٣ درصد و تغییرات چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم) ٣.٤- درصد بوده است.

بر این اساس می‌توان ادعا کرد به زودی تورم کالاهایی که قابل جابه‌جایی هستند یعنی به شکل وارداتی به کشور وارد می‌شود افزایش بیشتری پیدا کند. با توجه به اینکه در تابستان سال جاری، دولت سیاست ارزی خود را تغییر داد و جز کالاهای اساسی و دارو به هیچ کالای دیگری ارز ارزان قیمت تعلق نمی‌گیرد. درنتیجه به نظر می‌رسد روند افزایش قیمت کالاهای وارداتی به ویژه کالاهای مصرفی، ادامه یابد و در این فصل نیز شرایط تورمی باشد. البته ارقامی که از تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده برای تیر ماه و مرداد ماه اعلام شده حاکی از این است که در فصل دوم سال، فشار تورم بر بخش‌های واقعی اقتصاد هم وارد شده و پس از چند ماه احتمالا نرخ تورم تولید‌کننده داخل هم به شکل افزایشی بالاتر برود.

  افزایش 18.1 درصدی ارزش صادرات در بخش دیگر این گزارش، کارشناسان مرکز امار ایران به تحلیل وضعیت قیمت کالاهای صادرات کشور پرداختند. اهمیت قیمت کالاهای صادراتی در این است که یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذاری بر میزان مبادلات خارجی کشورها و نیز یکی از عوامل تعیین‌کننده رابطه مبادله است و همین امر بر اهمیت این موضوع می‌افزاید. در طرح شاخص قیمت کالاهای صادراتی از کلیه کدهای تعرفه صادراتی کشور در سال ١٣٩٠ (سال پایه) استفاده می‌شود. روش جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از آمارهای ثبتی گمرک جمهوری اسلامی ایران (ارزش بصورت ریالی و دلاری، کشور مبدأ و مقصد، نحوه حمل و نقل و نرخ ارز) صورت گرفته است. طبقه‌بندی مورد استفاده سیستم طبقه بندی نظام هماهنگ شده توصیف و کدگذاری (HS) است. نتایج حاصل از این طرح در سطح کل کشور و برای تمامی ٢٠ گروه‌ اصلی طبقه‌بندی HS قابل انتشار است.

علاوه بر این باید مدنظر داشت با توجه به تحریم بخش نفت و گاز کشور، ارز مورد نیاز ایران باید از طریق واردات کالاهای دیگر به ویژه صادرات غیرنفتی تامین کند. درنتیجه درآمد صادراتی کشور منابع ارزی ایران را تامین کند و به همین دلیل اکنون برای دولت و دست اندرکاران کشور اهمیتی دوچندان دارد.

 با این همه تنها تا قبل از تحریم‌های کاخ سفید امکان استفاده گسترده از این راهکار وجود دارد و پس از آن این بخش نیز با محدودیت‌های گسترده در عرصه جهانی مواجه خواهد شد.

در این گزارش نیز، از داده‌های مقدماتی گمرک جمهوری اسلامی در بهار سال جاری استفاده شده به همین دلیل نتایج اعلام شده به صورت مقدماتی هستند و استفاده از آنها نیازمند رعایت الزاماتی است.

شاخص قیمت کالاهای صادراتی در فصل بهار ١٣٩٧ برابر با ٢٢٦,٢ است که نسبت به فصل زمستان سال گذشته، ١٨.١ درصد افزایش داشته است. تغییرات فصلی شاخص قیمت کالاهای صادراتی نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ٢٨.٥ درصد و تغییر مجموع چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم) برابر با ١٢.٢ درصد بوده است.

شاخص قیمت کالاهای صادراتی در فصل بهار ١٣٩٧ برابر با ١٢٤,٤ است که نسبت به فصل زمستان سال١٣٩٦، ١٠.١ درصد افزایش داشته است.

تغییرات فصلی شاخص قیمت کالاهای صادراتی نسبت به فصل مشابه سال قبل ١٢.٩ درصد و تغییر مجموع چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم) برابر با ٦ درصد بوده است.اطلاعات بیشتر از طریق فایل پیوست قابل دستیابی است