شاهکار «جیمز جویس» به ایران می‌رسد؟
یک مترجم ایرانی از ترجمه شاهکار جیمز جویس به فارسی خبر داد، اما سرنوشت انتشار این کتاب در ایران مشخص نیست.
نزدیک به صد سال از چاپ رمان «یولسیز» (اولیس) جیمز جویس می‌گذرد؛ اثری که مقصود جویس از نوشتن آن، تغییر سرنوشت ادبیات معاصر بوده، اما تا امروز ترجمه‌ای از آن به دست خواننده فارسی‌زبان نرسیده است، به جز ترجمه منوچهر بدیعی از بخشی کوتاه از این اثر که او نیز نسخه کامل آن را تا کنون منتشر نکرده است. به اعتقاد منتقدان، رمان «اولیس» یا «یولسیز» با برخورداری از تکنیک‌های چندصدایی روایی، سیال ذهن و درون‌تک‌گویی‌های شخصیت‌های اصلی، راوی‌های خارق‌العاده، پیچیدگی‌های زبانی، زمان غیرخطی و شناور، پس‌زمینه‌های تاریخی، اشاره‌هایش به «اودیسه»ی هومر و ده‌ها اثر ماندگار جهان و بسیاری ویژگی‌های دیگر، از معدود نمونه‌های تاریخ ادبیات است که با نثری عجیب و غریب به عرصه‌هایی نو در رمان‌نویسی پا گذاشته که تا کنون کمتر نویسنده‌ای موفق به ورود به آن قلمروها شده است. شاید دیگر زمان آن رسیده باشد که خوانندگان فارسی‌زبان نیز به دنیای این کتاب وارد شوند. دکتر اکرم پدرام‌نیا چند سالی است مشغول ترجمه این اثر جویس بوده و جلد اول آن را نیز آماده انتشار کرده است.
او به ایسنا گفته است: مطالعه و تحقیق جدی درباره این اثر را از زمستان ۱۳۹۱، پس از ترجمه رمان «لولیتا»، شروع کردم. البته از آغاز دهه ۸۰، به‌شکل پراکنده، درباره آن تحقیق و مطالعه می‌کردم و به دلیل وفور جملات ایتالیایی و فرانسوی، هم‌زمان به آموختن این دو زبان نیز مشغول شدم. ترجمه آن را از شهریور ۱۳۹۳ شروع کردم و از همان زمان تا امروز، روزی ۱۰ و گاه تا ۱۴ ساعت روی آن کار می‌کنم.
پدرام‌نیا توضیح داد: برای ترجمه اثر، علاوه بر مطالعه بی‌شمار آثار بزرگان و استادان جویس‌شناس جهان و استفاده از تعابیر و تفاسیر متفاوت و مشابه آنها، هر کلمه را با ترجمه‌های جدید فرانسوی و ایتالیایی «یولسیز» تطبیق می‌دهم، به این دلیل که ترجمه اولیه فرانسوی‌اش با نظارت خود جویس انجام شده است. برای بیشتر واژه‌ها یا عبارت‌های مبهم یا اشاره‌هایی که بطور آشکار یا تلویحی به رویدادهای تاریخی و متون ادبی دیگر دارد، با ذکر منابع، پی‌نوشت آورده‌ام. میزان پی‌نوشت‌ها در این ترجمه بسیار بیشتر از حجم خود داستان است. ناگفته نماند که در این راه، با پروفسورهای یولسیزشناس معاصر و مترجمان «یولسیز» در زبان‌های دیگر ارتباط برقرار کرده‌ام و نشست‌های حضوری یا مکاتبه‌ای داشته و دارم و در سمپوزیوم‌ها و سمینارهای جویس‌شناسی، از جمله سمپوزیوم دانشگاه تورنتو، دانشگاه انتورپ، بنیاد جیمز جویس و گردهمایی سالانه دانشگاه تریسته ایتالیا هم فعالانه شرکت کرده‌ام.
او تاکید کرد: هم من و هم اعضای بنیاد جیمز جویس امیدواریم که تا سال ۲۰۲۲، یعنی در صدسالگی انتشار نخستین نسخه «یولسیز»، ترجمه کامل فارسی آن هم منتشر شود. خوشبختانه راه انتشار این ترجمه در انتشاراتی‌های خارج از ایران باز و فراهم است و مصمم هستم که به شکل کاملا امانتدارانه و بدون دستبرد و سانسور و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، ترجمه فارسی این رمان را به اهل ادبیات فارسی‌زبان برسانم.
