سهم‌ها، ریسک‌ها و فرصت‌ها
گروه بورس | سمیرا ابراهیمی |
در هفته اخیر شاخص کل بورس از 157 هزار به 180 هزار واحد رسید که در واقع نشان از رشد حدود 23 هزار واحدی در یک هفته داشت. در بسیاری از مواقع اگر در طول یکسال شاخص کل چنین رشدی را تجربه می‌کرد، سال خوبی به شمار می‌آورد. اما نکته جالب قصه رشد شاخص در این روزها، این است که تحلیلگران بازار معتقدند فعلا نقطه توقفی برای شاخص وجود ندارد. عده‌ای می‌گویند رشد تا 200 هزار واحد و حتی 250 هزار واحد هم برای این موضوع وجود دارد.
نگاهی به عملکرد شاخص‌های صنعتی، سبزپوشی این شاخص‌ها را نیز به دنبال دارد و علاوه بر آن، به این موضوع اشاره دارد که اکنون، همه سهام بازار در معرض خرید هستند. در واقع پول جدید در حال ورود به بازار است و حجم معاملات از 4 هزار میلیارد تومان روزانه هم فراتر رفته است.
محمد خبری زاد، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: هم‌اکنون شاخص رشد زیادی داشته است. این شاخص در تابستان سال جاری از 90 هزار به 180 هزار رسیده و 100 درصد رشد داشته اما ارزش دلاری بازار هنوز راه زیادی را در پیش رو دارد که به دی ماه سال قبل برسد. در واقع طی ماه‌های اخیر نرخ دلار از 4 هزار تومان، بیش از 4 برابر رشد داشته است. اگر هیچ اتفاقی هم در عرصه دیپلماسی کشور نخواهد بیفتد، ارزش اسمی بازار در این مدت تنها 2 برابر شده است. همچنین افزایش نرخ فروش شرکت‌ها و افزایش نرخ‌های جهانی را نیز داشتیم. برخی از شرکت‌ها نیز دارایی ارزی داشتند و برخی دیگر نیز به لحاظ بینیادی دارایی منقول و غیر منقول زیادی دارند و ارزش جایگزینی آنها افزایش یافته است. بنابراین وقتی فایل‌های تحلیل به روز شود، می‌توانیم ببینیم که نرخ سهام شرکت‌ها با دلار روز باید در چه حد باشد.
به گفته این تحلیلگر اگر اتفاقات غیرمترقبه را کنار بگذاریم، شاخص می‌تواند تا 259 هزار واحد هم بالا برود. از روز سه‌شنبه تا چهارشنبه بازار 5 درصد رشد کرده است، در حالی که نرخ دلار 10 درصد رشد کرد. بازار طلا نیز در ماه‌های اخیر بیش از 4 برابر رشد کرده و بازار مسکن نیز در این مدت بین 100 تا 150 درصد رشد کرده است. حال آنکه از دی ماه سال قبل اگر به شرکت‌ها نگاه کنیم، هنوز بسیاری از شرکت‌ها 100 درصد رشد هم نکرده‌اند.
ریسک‌های سیاسی پشت دیوار دلار
ریسک در بازار‌های مالی، چندین بخش و دسته دارد که شامل ریسک عملیاتی (مربوط به عملکرد مالی شرکت‌ها)، ریسک مالی (مربوط به هزینه‌های مالی شرکت ها)، ریسک‌های بازاری که شامل دو نوع ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک هستند، می‌شود.
در شرایط فعلی که شاخص کل بورس و قیمت سهام تخت‌گاز در حال صعود هستند، آگاهی از وضعیت ریسک‌های موجود در بازار و شرایط کلی اقتصاد کشور نیز ضروری است. در شرایط اقتصادی عادی و باثبات، گفته می‌شود که بورس دماسنج اقتصاد کشور است، زیرا افزایش و کاهش‌های شاخص‌ها نشان از عملکرد خطوط تولید شرکت‌ها می‌دهد. اما اکنون که بازار تنها در حال به روز ارزش دلاری شرکت‌هاست و هر روز قیمت دلار در بازار آزاد صعودی می‌شود، نمی‌توان تعریف دماسنج اقتصادی را با ادبیات تئوریک علوم اقتصادی مشابه دانست. با این حال ریسک‌های غیرسیستماتیک که شامل عملکرد اقتصادی دولت در حوزه مدیریت بازار ارز و فضای کلان اقتصادی کشور و همچنین وضعیت عملکرد سیاست خارجی بر آینده رفتار شاخص‌های بورسی است، تاثیرگذار خواهد بود.
در همین خصوص خبری زاد خاطرنشان کرد: اکنون دو ریسک اصلی در بازار وجود دارد. یکی از ریسک‌ها، ریسک سیاست خارجی است و دیگری، افزایش نرخ‌هایی است که در داخل کشور رخ داده و احتمال رکود سنگین در بخش تقاضا را به دنبال دارد. اما افزایش نرخ دلار به اندازه‌ای شدید بوده است که تحلیلگران باید بگویند با وجود کاهش فروش 20 تا 30 درصدی فروش، با این حال همین میزان فروش با نرخ دلار 15 هزار تومانی حاکی از پتانسیل رشد باقیمانده در شرکت‌های بازار است. البته در شرکت‌های بزرگی همچون صنایع پتروشیمی و فولادی‌ها که در مواد اولیه و انرژی، یارانه‌ای می‌گیرند و مواد اولیه با دلار 3800 تومانی دریافت می‌کنند، نشانه‌هایی از افزایش حاشیه سود را هم می‌بینیم. اما در صنایع دیگر حاشیه سود‌ها کاهش یافته یا در بهترین حالت ثابت مانده است. البته رقم سود افزایش یافته است که قیمت سهام آنها باید با این رقم سود تنظیم شود.
توصیه‌هایی برای سرمایه‌گذار اولی‌ها
صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بهترین گزینه برای ورود افرادی بدون دانش بورسی و تحلیلی به شمار می‌روند. صندوق‌های با درآمد ثابت که بیشترین درصد سرمایه‌گذاری را در اوراق بهادار با درآمد ثابت و سپرده بانکی دارد جزو کم‌ریسک‌ترین صندوق‌ها بوده و همچنین بازده مورد انتظار آنها کمتر از بقیه صندوق‌هاست. در مقابل صندوق‌های سهامی بیشترین ریسک و بازده مورد انتظار را دارند. این صندوق‌ها بیشترین درصد سرمایه‌گذاری را در سهام و حق تقدم سهام انجام می‌دهند. بنابراین ریسک این صندوق‌ها بیشتر از سایر انواع صندوق‌هاست. در مقابل این دو گروه، صندوق‌های مختلط قرار دارد که با ایجاد توازن در ترکیب دارایی‌های خود رویه متعادل‌تری را در ریسک و بازده اتخاذ کرده‌اند. این صندوق‌ها تقریبا بطور یکسان هم در سهام و حق تقدم سهام و هم در در اوراق بهادار با درآمد ثابت و سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
نگاهی به عملکرد صندوق‌های درآمد ثابت نشان می‌دهد که در هفته اخیر سهام مربوط به گروه فلزات اساسی، انتخاب اول مدیران صندوق‌های درآمد ثابت بوده است. سپس گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری، محصولات شیمیایی و فرآورده‌های نفتی قرار دارد.
خبری زاد به سرمایه‌گذارانی که اخیر قصد ورود به بورس را دارند توصیه کرد که به سراغ هر شرکت و هر سهم نروند. به دلیل آنکه اکنون تمام شرکت‌های بازار در معرض خرید هستند، به این معنا نیست که همه شرکت‌ها و سهم‌ها خوب هستند. به گفته وی تحلیلگران نیز باید برای ادامه سال به خصوص از آبان بعد، افت فروش داخلی و خارجی را در تحلیل عملکرد شرکت‌ها لحاظ کنند.
وی افزود: با همین موضوعات بازار همچنان ارزنده است. با این حال اگر بازار کمی شیب رشد را کاهش دهد و استراحت کند تا برای بلندمدت بودن رشد، با شیب ملایم‌تری انجام شود، معقول‌تر به نظر می‌رسد. اکنون گزارش‌های ماهانه شهریور ماه شرکت‌ها منتشر شده که در این گزارش‌ها مشاهده می‌شود به اندازه 2 ماه و نیم تا 3 ماه نسبت به ماه‌های قبل، افزایش فروش داشتند. برای چند روز درگیر این گزارش‌ها خواهیم بود و پس از آن شاخص استراحت خواهد کرد مگر اینکه جریان پول ورودی بازار ادامه داشته باشد. اکنون ارزش معاملات ما شدیدا افزایش داشته و اگر بخواهد ادامه داشته باشد، شاخص استراحت نمی‌کند تا زمانی که تحریم‌های آبان اجرایی شود و ببینیم چه اتفاقاتی قرار است در صحنه سیاست خارجی کشور اتفاق بیفتد. با این حال دورنمای بورس کاملا مثبت است.
