تشدید تورم در مناطق فقیرنشین

گروه اقتصاد کلان|

گزارش مرکز آمار از تورم مناطق مختلف کشور نشان می‌دهد که اصابت گرانی در استان‌های فقیرنشین کشور بیش از دیگر استان‌ها بوده است. اگر تورم شهرهای کشور را به عنوان معیار درنظر بگیریم، شهرهای استان سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری و همدان به ترتیب بیشترین نرخ‌های تورم ماهانه، نقطه به نقطه و سالانه را در شهریور ماه امسال تجربه کرده‌اند. نرخ تورم ماهانه شهرهای سیستان 9.7 درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه شهرهای چهار محال و بختیاری 31.2 درصد بوده است. نرخ تورم سالانه شهرهای همدان نیز در ماه شهریور 15.2 درصد شده است. از سوی دیگر اگر نرخ تورم روستایی استان‌ها را ملاک این مقایسه قرار دهیم، باز هم استان‌های سیستان، چهارمحال بختیاری و کرمانشاه به ترتیب بیشترین نرخ‌های تورم ماهانه (11.2درصد)، نقطه به نقطه (34.7درصد) و سالانه (14.1درصد) را داشته‌اند. یکی دیگر از علائم تورم در استان‌های فقیر نشین پیشتازی نرخ تورم روستاهای کشور نسبت به شهرها و کل استان‌ها است. نرخ تورم ماهانه روستاهای کشور در ماه شهریور 8.5 درصد شده در حالی که همین شاخص در شهرها 5.3 درصد بوده است.

  خانوار‌های کشور

به گزارش «تعادل» مرکز آمار کشور گزارش شاخص قیمت مصرف کننده شهریور ماه را به تفکیک استان‌ها منتشر کرد. این گزارش نرخ تورم همه استان‌های کشور را در سه سطح شهری و روستایی و کشوری محاسبه می‌کند.

بر اساس این گزارش در شهریور ماه ١٣٩٧ عدد شاخص کل برای خانوارهای کشور (١٠٠=١٣٩٥) به ١٣٤,٦ رسیده که نسبت به ماه قبل ٥.٤ درصد افزایش نشان می‌دهد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور مربوط به استان سیستان و بلوچستان با ١٠.٢ درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان کرمان با ٣.٤ درصد افزایش است. افزایش 10.2 درصدی قیمت کالاهای مصرفی تنها در فاصله‌ای یک ماهه در کل تاریخ انتشار حساب‌های ملی رکوردی بی‌سابقه محسوب می‌شود، آن هم در استانی که از نظر معیشتی جزو فقیرترین استان‌های کشور است.

از نظر کارشناسان به این دلیل سهم استان‌های غربی فقیرنشین از گرانی بیشتر شده که اقلام خوراکی در سبد غذایی خانوارهای با درآمد کمتر وزن بیشتری دارد و تغییر در قیمت این اقلام می‌تواند تاثیر بسیار بیشتری روی نرخ تورم این خانوارها داشته باشد. به همین نسبت در مناطق روستایی هم که هزینه‌های اصلی مربوط به خورد و خوراک است افزایش اقلام خوراکی در نهایت وزن بیشتری در احتساب میزان تورم ماهانه دارد.

هزینه‌ها در مناطق مختلف کشور و حتی بین مناطق شهری و روستایی متفاوت است. در مناطق فقیرنشین‌تر یا با بیشترین آمار بیکاری، بیشتر هزینه‌ها صرف کالاهای خوراکی می‌شود که به همین خاطر زمانی که تورم اقلام خوراکی بالا می‌رود روی تورم کل تاثیر بیشتری می‌گذارد، در حالی که در شهرهای بزرگ‌تر یا پردرآمدتر این اقلام غیرخوراکی مانند آموزش، تفریحات، حمل‌ونقل و بهداشت و درمان است که روی شاخص‌های تورم اثرگذاری بیشتری دارد.

بر اساس گزارش مرکز آمار شاخص قیمت در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه مرداد ٦,٤ درصد و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» ٥.٠ درصد افزایش نشان می‌دهد. درصد تغییرات قیمت در ماه جاری نسبت به شهریور ماه ١٣٩٦ برای این دو گروه به ترتیب ٣٦.١ و ٢١.٧ درصد است.

علاوه بر این در استان‌های فقیر تولید کالا بسیار کمتر از استان‌های ثروتمند است. طبیعی است که ثروت جوامع با میزان کالاهایی که تولید می‌کنند افزایش می‌یابد و بالطبع سهم استان‌های کشور از تولید ملی عاملی اساسی در نرخ‌های بیکاری و درآمد سرانه آنهاست. از سوی دیگر یکی از علت‌های اصلی تفاوت تورم در استان‌ها همین تولید کالاهای بومی است. کالاها و خدماتی که در استان‌ها تولید می‌شود اگر در همان استان‌ها به مصرف برسد به دلیل نداشتن هزینه‌هایی مانند حمل و نقل کمتر نسبت به لرزش‌های تورمی حسیاست نشان می‌دهد.

گزارش مرکز آمار از نرخ تورم نقطه به نقطه استان‌های کشور نیز نشان می‌دهد درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل برای خانوارهای کشور ٢٥,٧ درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به استان چهارمحال‌و بختیاری (٣٢.١ درصد) و کمترین آن مربوط به استان هرمزگان (١٩.٧ درصد) است. یعنی خانوارهای ساکن استان چهارمحال‌و بختیاری بطور متوسط ٦.٤ درصد بیشتر از میانگین کل کشور و خانوارهای ساکن استان هرمزگان بطور متوسط ٦.٠ درصد کمتر از میانگین کل کشور نسبت به شهریور ١٣٩٦ برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

همچنین بر اساس محاسبات این گزارش نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به شهریور ماه ١٣٩٧ برای خانوارهای کشور به عدد ١١.٣ درصد رسیده است. بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه مربوط به استان همدان (١٤.٢ درصد) و کمترین آن مربوط به استان کرمان (٨.٩ درصد) است. شکاف نرخ تورم دوازده ماهه استان‌ها در شهریور ماه ٥.٣ درصد است که نسبت به ماه قبل ٠.٢ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.

   موج تورمی در میان شهرهای همدان

محاسبات شاخص قیمت مصرف‌کننده مرکز آمار سطوح جغرافیایی شهر و روستا را هم به تفکیک مورد سنجش و اعلام می‌کند. بر اساس این گزارش در شهریور ماه ١٣٩٧ عدد شاخص کل برای خانوارهای شهری (١٠٠=١٣٩٥) به ١٣٤,٤ رسیده که نسبت به ماه قبل ٥,٣ درصد افزایش نشان می‌دهد. در سطح شهرها نیز در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه نصیب به استان سیستان و بلوچستان شده است. شهرهای این استان در ماه شهریور ٩.٧ درصد افزایش قیمت‌ها در کالا و خدمات را تجربه کرده‌اند. از سوی دیگر این گزارش نشان می‌دهد که شهرهای کرمان کمترین نرخ تورم ماهانه را تجربه کرده‌اند. تورم ماهانه شهرهای این استان 3.4 درصد بوده است. محاسبات مرکز آمار از تورم نقطه به نقطه خانوارهای شهری استان‌ها نیز حاکی از تغییر 25.7 درصدی شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه خانوارهای شهری مربوط به استان چهارمحال و بختیاری (٣١.٢ درصد) و کمترین آن مربوط به استان هرمزگان (١٩.١ درصد) است، یعنی خانوارهای ساکن استان چهارمحال‌و بختیاری بطور متوسط ٥.٥ درصد بیشتر از میانگین کل کشور و خانوارهای ساکن استان هرمزگان بطور متوسط ٦.٦ درصد کمتر از میانگین کل کشور نسبت به شهریور ١٣٩٦ برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. همچنین این گزارش نشان می‌دهد که نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به شهریور ماه ١٣٩٧ برای خانوارهای شهری به عدد ١١.٤ درصد رسیده است. بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه مربوط به استان همدان (١٥.٢ درصد) و کمترین آن مربوط به استان خراسان رضوی (٩.١ درصد) است. شکاف نرخ تورم دوازده ماهه استان‌ها در شهریور ماه ٦.١ درصد است که نسبت به ماه قبل ٠.٣ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.

  بالاترین تورم روستایی در کرمانشاه

محاسبات مرکز آمار نشان می‌دهد که در میان روستاهای کشور، بیشترین نرخ تورم را ساکنین استان کرمانشاه تجربه کرده‌اند. بر اساس این گزارش در شهریور ماه ١٣٩٧ عدد شاخص کل برای خانوارهای روستایی کشور (١٠٠=١٣٩٥) به ٣٥,٥١ رسیده که نسبت به ماه قبل ٨.٥ درصد افزایش نشان می‌دهد.بدین معنی که فاصله تورم ماهانه بین روستاها و شهرها به 3.2 واحد درصد رسیده است. تورم روستایی در این ماه هم از تورم شهرها و هم کل کشور بیشتر شده که این خود یکی دیگر از نشانه‌های افزایش تورم در مناطق فقیرنشین کشور است. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای روستایی مربوط به استان سیستان و بلوچستان با ١١,٢ درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان کرمان با ٣.٤ درصد افزایش است. همچنین درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای روستایی ٢٦.١ درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه خانوارهای روستایی مربوط به استان چهارمحال‌و بختیاری (٣٤.٧ درصد) و کمترین آن مربوط به استان کرمان (١٨.٦ درصد) است، یعنی خانوارهای روستایی ساکن استان چهارمحال و بختیاری بطور متوسط ٨.٦ درصد بیشتر از میانگین کل کشور و خانوارهای روستایی ساکن استان کرمان بطور متوسط ٧.٥ درصد کمتر از میانگین کل کشور نسبت به شهریور ١٣٩٦ برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به شهریور ماه ١٣٩٧ برای خانوارهای روستایی کشور به ١٠.٧ درصد رسید. بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه مربوط به استان کرمانشاه (١٤.١ درصد) و کمترین آن مربوط به استان کرمان (٦.٣ درصد) است. شکاف نرخ تورم دوازده ماهه استان‌ها در شهریور ماه ٧.٩ درصد است که نسبت به ماه قبل ٠.٤ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.