تعطیلی دفتر رادیو بی‌بی‌سی در تهران

۱۳۹۷/۰۷/۱۲ - ۰۰:۲۵:۲۶
کد خبر: ۱۳۰۹۵۴
تعطیلی دفتر رادیو بی‌بی‌سی در تهران

دفتر رادیو فارسی بی‌بی‌سی در سال 1319حدود یک سال قبل از پایان حکومت رضاشاه، در تهران تاسیس شد.

هدف از تاسیس این رادیو در واقع حمایت از جبهه متحد بریتانیا، در جنگ جهانی دوم و زمینه سازی افکار عمومی در جهت اشغال نظامی ایران توسط قوای متفقین و تبلیغ علیه آلمان‌ها یعنی طرف دیگر این جنگ بود، اما سرانجام دوازدهم مهر سال 52، پنج سال و چهار ماه پیش از انقلاب اسلامی، دفتر رادیو بی‌بی‌سی در تهران به علت اظهارنظرهایی که حکومت پهلوی آنها را «مغرضانه» خواند، تعطیل شد.

از زمان حضور دفتر این شبکه در تهران که از سال 1319 و در برابر صدای برلن برپا شده بود، هیچگاه و به هیچ دلیلی این دفتر نه تعطیل و نه کار آن به تعلیق و تعویق کشیده شده بود.

حتی آن زمان که دولت مصدق در برابر استعمار انگلیس شعار می‌داد و این شبکه علیه دولت مصدق برنامه تولید و پخش می‌کرد یا آن زمانی که بسیاری از کارمندان ایرانی و فارسی‌زبان آن به دلیل سیاست ضد ملی شدن صنعت نفت ایران، دست از کار کشیدند.

بر اساس اسناد آرشیو ملی بریتانیا (سال 1973) علت اصلی تعطیلی این شبکه پخش فیلم مستند انتقادآمیز علیه رژیم پهلوی از برنامه پربیننده پانوراما در کانال یک شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی در روز دهم مهرماه 1352 بود. در این برنامه مصاحبه‌ای با شاه صورت گرفت که در آن به نقد و بررسی شرایط ایران، عدم آزادی در کشور، خرید تسلیحاتی و بطور کلی شیوه سلطنت محمدرضا پهلوی پرداخته شده بود.

اسدالله علم در یادداشت‌هایش به عکس‌العمل‌های شاه در برابر این مستند اشاره کرده است. علم در خاطرات روز 11 مهر 1352 می‌نویسد: «راجع به بی‌بی‌سی شاهنشاه خیلی عصبانی بودند. چون اخبار عجیبی گفته است... ولی شاهنشاه هم در مصاحبه‌ای که با آنها کرده‌اند پدرشان را در آورده‌اند و چند روز پیش نگران این بودند که عکس‌العمل شدید باشد. به نخست‌وزیر [هویدا] تلفنی فرمودند که عجیب است، من باید این مسائل را به شما بگویم؟ عکس‌العمل جراید در مقابل سوءقصد به ما (اشاره به کشف شبکه خسرو گلسرخی) و حرف مزخرف بی‌بی‌سی هیچ نبوده است، چرا دستورات ما را اجرا نمی‌کنید؟ فرض کنید من دستور ندهم. پس وظیفه اخلاقی و وطنی شما کجا رفته است؟ «بعد که گوشی را گذاشتند، فرمودند: عجیب است هر چه می‌گویم، فراموش می‌کند...»

این مسائل باعث شد دوازدهم مهر و با وجود حضور لرد کرینگتون، وزیر دفاع بریتانیا در تهران حکم تعطیلی دفتر بی‌بی‌سی به رییس آن «جان بیرمن» ابلاغ شد. در این حکم به او و دیگر همکاران انگلیسی‌اش فرصت داده شده بود که ظرف 48 ساعت خاک ایران را ترک کنند. موضوع تعطیلی بی‌بی‌سی تا مدت‌ها در روابط تهران با لندن خدشه وارد کرد و یکی از محورهای بسیاری از مذاکرات بود.