کنترل قیمت‌ها با هدایت نقدینگی به بازارهای مالی
رسول خوانساری |
در صورت برنامه‌ریزی درست می‌توان بخش زیادی از نقدینگی سرگردان در جامعه را به بازار سرمایه هدایت کرد.
حجم بالای نقدینگی در ماه‌های اخیر به همراه برخی عوامل سیاسی همچون عدم اطمینان درباره آینده برجام و نیز فضای روانی حاکم بر جامعه موجب شده تا با شکل‌گیری تقاضای بیش از حد و نه لزوماً واقعی برای برخی کالاها همچون ارز، طلا، خودرو، مسکن و غیره تلاطم‌های شدیدی در این بازارها پدید آید؛ به گونه‌ای که حتی برخی افراد در پی تبدیل پس‌اندازهای خرد خود به این کالاها برای مصون ماندن از خطر کاهش ارزش پولشان باشند. بالا بودن حجم نقدینگی به خودی خود نامطلوب تلقی نمی‌شود، بلکه آنچه امکان دارد مشکل‌ساز باشد، نحوه هدایت و کنترل آن است. در مقام مقایسه می‌توان نقدینگی را همانند دریایی دانست که در حالت طبیعی آرام و امواج ملایم آن لذت‌بخش است، ولی در شرایط توفانی یا وقوع زلزله در دریا، در صورت نبود تمهیدات لازم برای مهار آب، ممکن است سیل به راه افتد و ویرانی به بار آورد.
در شرایط کنونی اقتصاد کشور، بازار سرمایه یکی از بهترین محل‌هایی است که می‌تواند بخش قابل توجهی از نقدینگی سرگردان را به خود جذب کند. هدایت نقدینگی به سمت بازار سرمایه، علاوه بر مهار سیل نقدینگی، می‌تواند موجب تقویت زمینه تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق انتشار اوراق بهادار همچون سهام باشد. ضمن اینکه به دلیل وجود شفافیت بالاتر در این بازار، امکان نظارت بهتر بر نحوه مصرف منابع فراهم خواهد بود.
بررسی آمارهای اخیر دادوستد سهام در بازار سرمایه کشور حاکی از افزایش استقبال سرمایه‌گذاران از این بازار است. شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با رسیدن به رقم نزدیک به ۱۹۵ هزار واحد، رشد بیش از ۴۰ درصد را در یک ماه گذشته تجربه کرده است. طی این مدت در مجموع، حدود ۸۴ میلیارد سهم به ارزش تقریبی ۲۴۴ هزار میلیارد ریال معامله شده، در حالی که ماه پیش از آن، حدود ۵۰ میلیارد سهم به ارزش تقریبی ۱۳۹ هزار میلیارد ریال معامله شده که حاکی از رشد ۷۵ درصدی ارزش معاملات بازار سهام در این مدت است. رشد قیمت نفت و برخی دیگر از کالاهای اساسی، افزایش نرخ ارز، برخی تحولات سیاسی و تقویت صادرات از جمله عواملی است که موجب افزایش جذابیت سهام بنگاه‌های اقتصادی و در نتیجه ورود منابع جدید به این بازار شده است. البته رشد افسارگسیخته قیمت‌ها در دیگر بازارها همچون طلا، ارز، خودرو و مسکن و کمرنگ شدن دورنمای مثبت برای رشد بیشتر آنها نیز در افزایش اقبال به بازار سرمایه نقش زیادی داشته است.
هرچند حجم معاملات بازار سرمایه در مقایسه با رقم نقدینگی نزدیک به ۱۶۰۰ هزار میلیارد تومان چندان زیاد نیست، ولی به نظر می‌رسد شرایط پدید آمده فرصت خوبی برای متولیان بازار سرمایه فراهم ساخته است تا ضمن توسعه بیشتر این بازار، عملکرد مثبتی در جذب بخشی از نقدینگی سرگردان و جلوگیری از اثرات مخرب آن از خود به جای گذارند. این امر در صورت وجود برنامه‌ریزی مناسب از سوی متولیان بازار سرمایه برای جذب بیشتر منابع به‌ویژه در بازار اولیه، افزایش شفافیت و تقارن اطلاعات و ارایه حمایت‌ها و مشوق‌های کافی به سرمایه‌گذاران، قابل تحقق است. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران و به ویژه افراد تازه‌کار نیز باید بکوشند تا ضمن پرهیز از تصمیمات شتابزده و هیجانی، با آگاهی و اطلاعات بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری در این بازار اقدام کنند. استفاده از گزینه‌هایی همچون سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سایر اوراق بهادار با درجه ریسک پایین‌تر (همانند اسناد خزانه) به جای سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام، از جمله مواردی است که کارشناسان و فعالان بازار سرمایه برای ورود به این بازار توصیه می‌کنند.
