رفتار بورس برخلاف انتظار
گروه بورس| مسعود کریمی|
طی چند وقت اخیر با وجود رشد قیمت محصولات جهانی اثر‌گذار در بازار سهام کشور مشاهده می‌شود که معاملات دلار نیز با ارقامی بالا در بازار‌های غیر رسمی صورت می‌گیرد. در همین حال، شاخص‌های بازار سرمایه کوچک‌ترین تاثیر مثبتی را از عوامل مطرح شده در روند داد و ستد‌های روزانه خود نمی‌پذیرند و رفتار‌شناسی بازار سهام نشان می‌دهد که بورس تهران بر خلاف انتظارات مثبت در حال پیشروی است. در همین حال، اغلب کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که تا سیزدهم آبان ماه همزمان با اجرای دور دوم تحریم ایران از سوی ایالات متحده امریکا روند حرکتی بورس در مدار نوسانی و غالبا منفی تداوم پیدا خواهد کرد. از طرفی، مذاکرات محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران با فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حاشیه مراسم مجمع عمومی سازمان ملل که تنها به گرفتن عکس‌های یادگاری منتهی شد و متاسفانه تاکنون به هیچ نتیجه حداقلی و عملی نرسیده است، در صورتی که نهایتا تا 3 هفته آتی پالس‌های مثبت مذاکرات اروپایی بطور دقیق عملیاتی نشوند و به نوعی جامه عمل نپوشند بطور قطع همزمان با اجرای تحریم‌های نفتی شاهد رشد افسار گسیخته نرخ دلار و به تبع آن افزایش نرخ تورم خواهیم بود. به هر روی دیروز در روند معاملاتی بورس تهران برخی از فعالان، عرضه اولیه روز دوشنبه هفته جاری را عامل مهمی برای ریزش بازار عنوان می‌کردند که صاحب نظران بورسی با رد این موضوع عوامل دیگری را برای سقوط قیمت سهام صنایع و شرکت‌های بورسی مطرح می‌کنند و معتقدند که ریزش بورس با چنین شدتی ادامه‌دار نخواهد بود و صف‌های خرید با اخبار مثبت جایگزین صف‌های فروش فعلی می‌شوند. بر همین اساس، با نگاهی به جریان معاملاتی مشاهده می‌شود که ارزش معاملات بورس تهران و فرابورس ایران با توجه به ریزش‌های اخیر در رقمی حدود یک هزار میلیارد تومان قرار دارد که این مهم می‌تواند به عنوان سیگنال مثبتی از حال خوب بازار سهام در نظر گرفته شود.
چشم‌انداز بورسی
در همین رابطه، فردین آقا‌بزرگی مدیرعامل کارگزاری بانک دی در خصوص چرایی ریزش‌های بورس تهران در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: طی هفته گذشته اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه بطور جدی برنامه‌هایی در سطح کشور برای مقابله با تحریم‌های دور دوم تنظیم شده است. به همین جهت بازنگری محاسباتی روی قیمت تمام شده صنایع پالایشی، پتروشیمی، فولاد و حتی بهره مالکانه صورت گرفت. از طرفی طرح فروش نفت در بورس انرژی به صورت ریالی و ارزی از دیگر مباحث با اهمیت مطرح شده بود. وی معتقد است بطور کلی موارد مذکور از لحاظ روانی نشان‌دهنده این موضوع است که احتمالات مذاکرات مثبت در ارتباط با تعیین تکلیف تنش‌های اقتصادی و بین‌المللی که علیه ایران وجود داشت به نوعی شکل نگرفته است و این موضوع ظاهر امر را به فعالان بازار نشان می‌دهد.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، ارزیابی اغلب فعالان بازار سهام اینگونه بود که با رسیدن بازار ارز به کنترل نسبی، بنابراین مراودات اقتصادی و تبادلات مالی از خارج به داخل به نوعی روان‌تر خواهد شد. اما چنین سازوکار‌های جدید مطرح شده حکایت از این موضوع دارد که گشایش‌‌ها مطابق با انتظارات نیست. مدیرعامل کارگزاری بانک دی بیان کرد: بازدهی بیش از 80 درصدی بورس در سال 97 طی بازه زمانی 6 ماه باعث شد تا عده‌ای تصمیم به خروج از بازار سهام بگیرند. اما بطور قطع نقطه عطف هیجان، حداکثر تا قبل از 13 آبان ماه همزمان با دور دوم تحریم‌ها اتفاق خواهد افتاد و این مهم فرصت مناسبی برای افرادی که تا 6 ماه نخست سال نتوانستند فعالیت قابل توجهی در روند معاملاتی داشته باشند در صورتی که با دید میان و بلندمدت وارد شوند مطمئنا به بهره‌مندی مطلوبی خواهند رسید.
فردین آقا‌بزرگی با اشاره به اثرپذیری بازار سرمایه از بازار ارز نیز تاکید کرد: نوسانات قیمت ارز محرک اصلی برای افزایش شاخص بورس محسوب می‌شود. در صورتی که وارد فاز دوم تحریم‌ها شویم و مذاکرات مقدماتی به نتیجه دلخواه اهالی بازار سرمایه همانند موضوعاتی از قبیل «FATF» یا «CFT» نرسد، پیش‌بینی می‌شود که شاهد تداوم نوسانات نرخ ارز باشیم که این مهم بطور مجدد محرکی برای بازار سرمایه (مقایسه ارزش جایگزینی، اثر‌گذاری روی درآمد شرکت‌ها و ...) در نظر گرفته می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه با نگاهی به شرایط معاملاتی بورس تهران نیز گفت: در حال حاضر مشاهده می‌شود که حجم معاملات، افت نسبی که انتظار می‌رفت را خوشبختانه ندارد و طی داد و ستد‌های روز شنبه که شاهد افت سنگینی هم در بازار بودیم حداقل یک هزار میلیارد تومان معامله صورت گرفت. وی افزود: امیدواریم هر چه زود‌تر اصلاحات لازم در بازار صورت بپذیرد که بطور قطع چنین اصلاحی مبنای ایجاد انگیزه برای خریداران بالقوه خواهد شد. مدیرعامل کارگزاری بانک دی درباره میزان تاثیر عرضه اولیه روز دوشنبه در منفی شدن روز گذشته بازار سهام، گفت: در گذشته عرضه اولیه با حدود 250 میلیارد تومان صورت گرفت و در حال حاضر عرضه‌هایی که صورت می‌گیرد حجم آن نسبت به کل معاملات بورس بسیار پایین است بنابراین در صورتی که اثری برای این مهم تعریف کنیم، میزان اثر‌گذاری در معاملات بازار بسیار ناچیز خواهد بود. به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه روز گذشته صنایع مختلفی اعم از پتروشیمی، پالایشی، بانک، فولاد و... که با گردش قابل توجهی همراه بودند و اغلب فعالان بازار روی آنها مانور معاملاتی داشتند، منفی شدند. بنابراین مقایسه ریزش دیروز با عرضه اولیه احتمالی زیاد تناسب نخواهد داشت.
جو روانی بازار
از سویی دیگر، بهروز زارع مدیرعامل گروه مالی بانک ایران‌زمین با اشاره به ثبات وضعیت بازار سهام در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: تغییرات اساسی در زمینه وضعیت بازار سهام طی 2 هفته اخیر روی نداده است که بتواند روند مثبت خیلی شدید را به روندی منفی تبدیل کند. وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر بازار سهام بیشتر تحت تاثیر هیجانات قرار دارد. از طرفی شیب تند افزایشی که رخ داد به نوعی صحیح نبود چرا‌که بطور کلی شاهد اتفاق خاصی نبودیم که طی 2 الی 3 هفته قیمت سهام شرکتی بیش از 70 درصد رشد پیدا کند. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است شیب تند صعودی انتظارات را از تغییرات وضعیت بازار بسیار بالا برد. بر این اساس، افرادی که بدون تحلیل و شناخت دقیق اقدام به ورود کردند به مجرد اینکه تغییراتی در بازار رخ می‌دهد فروشنده می‌شوند و سریعا در جو روانی بازار تاثیر می‌گذارند. در همین حال، انتظار می‌رود که جو روانی کنترل شود و در ادامه شاهد بازاری باشیم که تا پایان سال با شیب ملایمی رشد پیدا کند.
مدیرعامل گروه مالی بانک ایران‌زمین درباره تاثیر عرضه اولیه در کاهش روز گذشته نماگر بازار نیز اظهار کرد: چنین تحلیل‌هایی صحیح نیست و در بازاری که روزانه بیش از یک هزار میلیارد تومان معامله صورت می‌گیرد، به هیچ عنوان تحت تاثیر عرضه اولیه قرار نخواهد گرفت. بهروز زارع در خصوص اینکه گفته می‌شود تا پایان سال حدود 12 عرضه اولیه خواهیم داشت، گفت: عرضه در بازار منفی مناسب نیست و بطور معمول بازار مثبت بهترین زمان برای عرضه محسوب می‌شود. از طرفی عرضه‌ها می‌بایست در زمان مناسب اجرا شود تا بازار از این منظر هم رشد پیدا کند و بر این اساس صرفا به دلیل رشد قیمت‌ها شاهد بزرگ‌تر شدن بازار نباشیم. وی افزود: روند کاهشی فعلی مقطعی است و چشم‌انداز بازار بطور کلی مثبت ارزیابی می‌شود.
