«مشارکت» فصل مشترک تامین مالی جمعی

از کارکردهای اصلی روش تامین مالی جمعی می‌توان به تامین مالی انواع طرح‌های خرد، نوآورانه و زودبازده اشاره کرد؛ مواردی مانند ساخت یک اپلیکیشن موبایل، یک نرم‌افزار رایانه‌ای، مرمت و بازسازی بناها، ساخت ساختمان، تولید فیلم و سریال و هر آنچه که در قالب مشارکت بتوان ایجاد کرد.

تامین مالی جمعی (Crowdfunding) که برخی اوقات تامین سرمایه از اجتماع یا تامین مالی جمعی نیز نامیده می‌شود، معمولا مشارکت جمعی توسط افرادی که سرمایه‌گذاری مشترک می‌کنند نامیده می‌شود، اغلب از طریق اینترنت انجام می‌شود تا از تلاش‌های یک کارآفرین توسط عموم جامعه یا سازمان‌ها حمایت شود.

تامین مالی جمعی برای اهداف متنوعی نظیر درمان بیماری تا چاپ کتاب، حمایت مالی هنرمندان تا طرفداران کمپین‌های انتخاباتی و تامین سرمایه لازم برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار نوپا یا کسب و کار کوچک کاربرد دارد.

به گزارش اسپوتنیک در رابطه با تامین مالی جمعی در ایران با آقای امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران گفت‌وگویی انجام شده که متن آن در ادامه آمده است.

   چه پلت‌فرم‌هایی از سرمایه‌گذاری جمعی در ایران وجود دارد؟

 تامین مالی جمعی مدل‌های مختلفی در دنیا دارد اعم از مدل مبتنی بر اهدا، مدل مبتنی بر پاداش، مبتنی بر وام و مدل مبتنی بر شراکت. مدل مبتنی بر اهدا معمولا برای پروژه‌های خیریه، اجتماعی، بشردوستانه و غیرانتفاعی کاربرد دارد. در مدل مبتنی بر پاداش نیز تامین‌کننده در قبال حمایت خود پاداشی را دریافت می‌کند که این پاداش ممکن است مادی یا معنوی بوده و ارزش آن با حمایت انجام‌ شده برابر باشد یا نباشد. در مدل مبتنی بر وام تعدادی از افراد (هر کس به قدر توان خود)، بخشی از سرمایه مد نظر را به درخواست‌کننده تامین مالی، وام می‌دهند که این نوع وام‌ها به دو صورت کوتاه‌مدت و بلندمدت اعطا می‌شوند.

در مدل مبتنی بر مشارکت که معمولا بودجه مورد نیاز توسعه یک کسب‌وکار نوپا یا درحال‌ توسعه تامین ‌می‌شود، تأمین‌کننده منابع، نقش مشارکت‌کننده پروژه را دارد و در سود و زیان پروژه شریک است که دستورالعمل تامین مالی جمعی که به تازگی از سوی شورای عالی بورس و اوراق بهادار بطور رسمی ابلاغ شده نیز مبتنی بر مشارکت است.

   پروژه‌ها چگونه انتخاب می‌شوند؟

مدل دستورالعمل کرادفاندینگ که به تازگی ابلاغ شده، مبتنی بر مشارکت است و مراحل تامین مالی جمعی نیز به این صورت است که شرکت متقاضی تامین مالی جمعی باید در گام نخست پروژه خود را به عامل ارایه کند و با توجه به اینکه تامین مالی به صورت مشارکتی است و مشارکت‌کنندگان در سود و زیان آن طرح شریک می‌شوند، طرح یا ایده ارایه شده باید از جذابیت برخوردار باشد تا نظر مخاطب را جلب کند.

عامل همان صاحب پلتفرم است که باید با یکی از نهادهای مالی تحت نظارت سازمان بورس قرارداد امضا کند. عامل برای انجام تامین مالی جمعی باید نسبت به اخذ مجوز فعالیت برای پلتفرم یا نرم‌افزار تحت وبی که تمامی طرح‌های قابل تامین مالی در آن ثبت‌نام و از طریق آن تامین مالی می‌کنند، از کارگروه ارزیابی مطابق دستورالعمل اقدام کند که برای دریافت این مجوز، شش ماه فرصت دارد.

نکته دیگر در خصوص تامین مالی جمعی آن است که حوزه جغرافیایی اجرای طرح‌های مورد نظر در داخل کشور بوده اما جمع‌آوری منابع مالی مورد نیاز این طرح‌ها از تامین‌کنندگان خارج از کشور نیز امکان‌پذیر است.

از سوی دیگر حداکثر مقدار قابل تامین از طریق تامین مالی جمعی برای هر طرح 20 میلیارد ریال در نظر گرفته شده است که این مبلغ سالانه توسط کارگروه ارزیابی، مورد بازنگری قرار می‌گیرد.

علاوه بر این هر پلتفرم نباید بیش از 20 میلیارد تومان طرحِ باز داشته باشد یعنی 10 طرح به صورت هم‌زمان امکان تامین مالی دارند اما محدودیتی برای تعداد طرح‌ها به صورت غیرهمزمان وجود ندارد. در ضمن خود متقاضی نیز باید به میزان 10 درصد در تامین مالی مشارکت کند که این مبلغ را می‌تواند از طریق فرشتگان سرمایه‌گذار، وی سی‌ها یا شتاب‌دهنده‌ها نیز تأدیه کند. نکته آخر آنکه امکان تامین مالی یک طرح از طریق چند سکو وجود ندارد.

یادآور می‌شوم که سازمان بورس و فرابورس نقش حداقلی و آن هم در تایید پلتفرم‌ها دارند. بدین‌ترتیب در طرح‌ها ورود نمی‌کنیم و تنها به نرم‌افزار، مجوز فعالیت می‌دهیم. وزارت ارتباطات نیز برای پیشگیری از سوء‌استفاده‌های احتمالی، به پلتفرم‌هایی که از فرابورس مجوز نگیرند اجازه فعالیت نمی‌دهد.

از کارکردهای اصلی روش تامین مالی جمعی می‌توان به تامین مالی انواع طرح‌های خرد، نوآورانه و زودبازده اشاره کرد؛ مواردی مانند ساخت یک اپلیکیشن موبایل، یک نرم‌افزار رایانه‌ای، مرمت و بازسازی بناها، ساخت ساختمان، تولید فیلم و سریال و هر آنچه که در قالب مشارکت بتوان ایجاد کرد، اشاره کرد و با توجه به اینکه یکی از اهداف تدوین دستورالعمل تامین مالی جمعی کمک به تامین مالی استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق ظرفیت‌های کرادفاندینگ است، بر اساس این دستورالعمل تمامی شرکت‌ها اعم از استارت‌آپ‌ها، کارآفرینان شرکت‌های دانش‌بنیان و غیردانش‌بنیان برای هر یک از طرح‌های خود امکان تامین مالی جمعی دارند.