بازار سیاه قرص برنج در کشور

آمار مصرف قرص برنج و مرگ‌های دردناک بر اثر استفاده از این قرص افزایش یافته است. دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو از بازار سیاه و قاچاق قرص برنج در کشور خبر داد و گفت: متاسفانه بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور، قرص برنج در پنج ماه نخست سال ۱۳۹۷ منجر به ۳۰۸ مورد مرگ در هموطنان شده است.

یسنا به‌منش گفت: استفاده صحیح، علمی و منطقی از سموم دفع آفات برای مصارف کشاورزی، باعث افزایش کمی و کیفی محصولات از طریق نابودی آفات شده و نقش بسیار مهمی در راستای تأمین غذای مورد نیاز انسان دارد. البته باید توجه کرد که استفاده نادرست از این سموم می‌تواند منجر به بروز انواع مسمومیت‌های حاد و مزمن در انسان و یا بروز آلودگی‌های زیست محیطی و نابودی گونه‌های گیاهی و جانوری مفید شود. به‌منش افزود: متاسفانه به علت تمایل کشاورزان به مصرف این سم جهت نگهداری محصولات به‌ویژه در مصارف خانگی یا نیمه صنعتی، قاچاق این فرآورده از کشورهای همسایه و بازار سیاه این سم در کشور وجود دارد؛ بطوریکه در بسیاری از موارد، فروش این سم در بازار سیاه و غیرقانونی گزارش شده است. البته بعد از اینکه قرص برنج در لیست کالاهای قاچاق قرار گرفت، خرید و فروش، توزیع و نگهداری آن غیر قانونی اعلام شد و مراحل اقدامات قضایی آن در حال انجام است. بنابراین فروشگاه‌های عرضه‌کننده سموم دفع آفات نباتی و خصوصا عطاری‌ها به هیچ عنوان مجاز به تهیه و ارایه فرم قرص گرد سم فسفید آلومینیوم یا قرص برنج نیستند.

او تاکید کرد: البته فرآورده‌های دورکننده آفات برنج و دیگر غلات که جهت مصارف خانگی طراحی و تولید می‌شوند، اکثرا حاوی عصاره سیر، تالک و نمک طعام بوده و ممکن است با نام قرص سیر یا قرص برنج معرفی شوند، اما از آنجایی که فاقد ماده سمی فسفید آلومینیوم هستند، کاملا بی‌خطر بوده و به صورت قانونی به فروش می‌رسند. این قرص‌ها که به عنوان قرص برنج با منشأ گیاهی شناخته می‌شوند، فاقد آثار سمی و کشنده برای انسان بوده و مصرف آن در انسان بی‌خطر محسوب می‌شود.

به‌منش با بیان اینکه مسمومیت‌های حاد کشنده ناشی از فسفیدهای فلزی بیشتر از کشورهای هند، سریلانکا، ایران، عراق، مراکش، عربستان، پاکستان و اردن گزارش شده‌اند، گفت: میزان بروز مسمومیت‌­های کشنده با این سم در سایر کشورها به ویژه کشورهای اروپایی و امریکا کمتر است. ارزان بودن، در دسترس بودن، عدم وجود قوانین سختگیرانه در توزیع و خرید و فروش این سم و عدم آگاهی افراد جامعه از میزان سمیت بالای این آفت‌کش از جمله عوامل شیوع بالای این نوع مسمومیت محسوب می‌شود. دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو ادامه داد: در کشور ما نیز مطالعات حاکی از شیوع نسبتا بالای مسمومیت‌های حاد ناشی از قرص برنج حاوی فسفید آلومینیوم بوده است. برخی از مطالعات انجام شده در زمینه بررسی این نوع مسمومیت که در مراکز دانشگاهی و سازمان پزشکی قانونی کشور انجام گرفته حاکی از آن است که در سالیان اخیر مسمومیت ناشی از فسفید آلومینیوم به عنوان یکی از مهم‌ترین علل مسمومیت‌های حاد، منجر به فوت در برخی از استان‌های کشور است.

او افزود: این مسمومیت‌ها بیشتر در رده سنی ۲۰ تا ۴۰ سال بوده و بیشتر آنها به قصد خودکشی بوده‌اند. بر اساس آمار به دست آمده از بیمارستان‌های مرجع مسمومیت کشور، در شش ماه نخست سال ۱۳۹۷، از میان ۵۳ هزار و ۸۰۰ مراجعه مسمومیت به بیمارستان‌ها، ۶۳۳ مورد مربوط به مسمومیت با قرص برنج بوده است. بیشترین گزارش مسمومیت مربوط به شهر تهران با ۲۲۸ مراجعه به دو بیمارستان لقمان و بهارلو بوده است. بعد از تهران استان لرستان با ۵۸ مراجعه، مشهد، بابل و ارومیه بین ۴۳ تا ۴۷ مراجعه و دیگر شهرها کمتر از ۳۰ مورد مراجعه ناشی از مسمومیت با قرص برنج داشته‌اند.