خرمای جهان در نخلستان‌های ایران
گروه گوناگون|
خرما، از قدیمی‌ترین میوه‌های کشت‌شده در جهان و خاستگاه آن عموما نواحی گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است. برخی از محققان، مبدا خرما را آسیا و کرانه‌های خلیج‌فارس می‌دانند و برخی کشت اصلی خرما را شمال‌آفریقا یا شبه‌قاره هند می‌دانند. گزارش‌ها حاکی از این است که در حال حاضر، خرما در هر 5 قاره دنیا کشت و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
طبق آخرین بررسی صورت‌گرفته، مصر بیشترین تولید خرما را در میان کشورها دارد. در این کشور آفریقایی سالانه یک‌میلیون و 84 هزار و 529 تن خرما تولید می‌شود. این مقدار از کشت، تقریبا بیش از 17 درصد از تولیدات جهانی خرما را در برمی‌گیرد. در برخی نوشته‌های تاریخی، پیشینه تولید خرما در مصر تقریبا به چهارهزار سال پیش می‌رسد. احتمالا شرایط مناسب آب‌وهوایی این کشور برای کشت خرما، از مهم‌ترین عواملی است که مصر را به اولین کشور تولیدکننده خرما در جهان تبدیل کرده است.
ایران، بعد از مصر، بیشترین کشت خرما را در جهان دارد. کشت حدود یک میلیون تنی خرما در ایران، باعث شده تا این کشور به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خرما در جهان تبدیل شود. آمار نشان می‌دهد در سال‌های اخیر، ایران همواره درصد قابل‌توجهی از سهم تولید خرما در جهان را داشته است. آنچه تاکنون به دست آمده نشان می‌دهد بیشترین سطح زیر کشت خرما، به استان کرمان اختصاص دارد. پس از این استان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، هرمزگان، فارس، خوزستان و یزد نیز از تولیدکنندگان اصلی خرما در ایران هستند. ایران با کشت سالانه 947 هزار و 809 تن خرما، توانسته از سایر کشورهای منطقه پیشی بگیرد و به دومین کشور تولیدکننده خرما در جهان تبدیل شود. متاسفانه به دلیل عرضه خرما به صورت خام، نداشتن بازارهای جدید و بسته‌بندی‌های سنتی، ایران نتوانسته جایگاه بالایی در صادرات خرما داشته باشد. در حال حاضر تنها حدود 7.7 درصد از صادرات خرما در جهان به ایران اختصاص می‌یابد. همچنین به‌دلیل استفاده از روش‌های سنتی کشت و برداشت و فرسودگی باغ‌های خرما، سالانه بخشی از تولید این محصول از بین می‌رود.
بعد از ایران، عربستان سعودی، رتبه سوم کشت خرما را در بین کشورها به خود اختصاص داده است. این کشور با کشت سالانه 836 هزار و 983 تن خرما، از مهم‌ترین کشورهای عربی در تولید این محصول به حساب می‌آید. صادرات خرما در این کشور 8.8 درصد از صادرات جهانی را در برمی‌گیرد.
همانطور که اشاره شد، خاستگاه اصلی خرما مناطق بین‌النهرین و جنوب عراق معرفی شده است. در حال حاضر نیز عراق با تولید سالانه 675 هزار و 440 تن خرما، چهارمین کشور تولیدکننده در جهان محسوب می‌شود. گزارش‌ها حاکی از آن است که بعد از جنگ ایران و عراق، دولت این کشور به آرامی سرمایه‌گذاری خود در تولید این محصول را افزایش داده؛ بر این اساس این کشور بعد از عربستان، به یکی از تولیدکنندگان مهم خرما در کشورهای عربی تبدیل شده است و صادرات در این کشور، 7.3 درصد از سهم صادرات جهانی است.
پاکستان، با توجه به مشکلات زیادی که در تولید خرما دارد، توانسته در بین تولیدکنندگان برتر این محصول قرار بگیرد. این کشور با کشت سالانه 556 هزار و 608 تن خرما، رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است. کشت، برداشت و صادرات خرما از مهم‌ترین منابع درآمد مردم شهرهای مختلف پاکستان است.
کشور امارات، از دیگر کشورهای عربی است که بعد از عربستان و عراق، جایگاه خوبی در بین تولیدکنندگان خرما دارد. در این کشور سالانه 533 هزار و 701 تن خرما کشت می‌شود. این میزان کشت خرما، امارات را به ششمین تولیدکننده جهانی خرما تبدیل کرده است.
رتبه هفتم تا نهم تولید خرما در جهان، به کشورهای آفریقایی اختصاص دارد. الجزایر، سودان و سودان جنوبی کشورهایی هستند که سالانه حدود 4 تا 5 هزار تن خرما کشت می‌کنند.
آخرین کشور در فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خرما، عمان است. در این کشور عربی، سالانه 239 هزار و 397 تن خرما کشت می‌شود.
خرما در مناطق گرم و خشک جهان تولید می‌شود و طبق آمار به دست آمده بیشترین تولید آن مربوط به کشورهای خاورمیانه و آفریقایی است. این محصول یکی از تولیدات مهمی است که در بحث غذایی، اشتغال، حفظ محیط زیست، صادرات و ... نقش مهمی برای کشورهای تولیدکننده این محصول ایفا می‌کند. همچنین، باغ‌های خرما، علاوه بر تامین معیشت کویرنشینان، تاثیر چشم‌گیری در جلوگیری از پیشرفت بیابان دارند.
