تشکیل کمیسیون مشترک ایران و امریکا درباره انرژی هسته‌ای

دوازدهم آبان 1353، ایران و امریکا درباره تشکیل یک کمیسیون مشترک برای توسعه روابط 2 کشور در تولید انرژی هسته‌ای به توافق رسیدند. ایران و امریکا در سال 1974 نسبت به ایجاد یک کمیسیون مشترک با نیت تقویت همکاری در همه زمینه‌ها از جمله همکاری در زمینه علوم هسته‌ای به خصوص تولید انرژی هسته‌ای توافق نمودند. در همین زمان، قراردادی مقدماتی امضا شد که بر مبنای آن مقرر شد دولت امریکا سوخت غنی شده برای رآکتورهای هسته‌ای قدرت را که قرار بود از جانب امریکا برای ایران ساخته شود، فراهم نماید. همچنین بر اساس توافق به عمل آمده پیشنهاد شد که همکاری‌های هسته‌ای بین ایران و امریکا به عنوان بخشی از برنامه کمیسیون مشترک ایران و امریکا بوده و انرژی هسته‌ای تحت سرپرستی اداره تحقیقات و توسعه انرژی امریکا قرار گیرد. در سال 1975 هوشنگ انصاری، وزیر امور اقتصاد و دارایی ایران، و وزیر امور خارجه امریکا یک قرارداد گسترده اقتصادی که شامل فروش 8 رآکتور به ارزش 4/6 میلیارد دلار به ایران بود امضاء کردند. کمیسیون انرژی اتمی امریکا موافقت کرد که یک رآکتور آب سبک به ظرفیت 1200 مگاوات همراه با سوخت آن به ایران فروخته شود و همچنین، یک قرارداد اولیه برای تأمین سوخت مربوط به رآکتورهای دیگر ایران نیز امضاء شد. هنری کیسینجر، وزیر امور خارجه وقت امریکا، طی ملاقاتی با اعضای کمیسیون مشترک ایران و امریکا اعلام کرد که ایران علاقه‌مند است حداقل 4 رآکتور برق همراه با کارخانجات آب شیرین کن توسط امریکا در ایران ساخته شود. در ضمن، مقامات ایران سعی می‌کردند که رضایت امریکا را در مورد ساخت موسسات بازفرآوری در ایران به دست آورند. متعاقب آن، ایران اعلام کرد که حاضر است به میزان 75/2 میلیارد دلار در یک کارخانه خصوصی غنی‌سازی در امریکا سرمایه‌گذاری کند. پس از انتخاب کارتر به ریاست‌جمهوری امریکا، مذاکرات وی با شاه ایران باعث شد تا مسائل باقی مانده جهت رسیدن به یک موافقت نامه جدید برای همکاری‌های هسته‌ای حل شود.  به‌دنبال موافقت‌نامه امریکا و ایران در خصوص همکاری‌های فنی که در 4 مارس 1975 منعقد شد‌، سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت انرژی امریکا موافقت‌نامه‌ای را درخصوص آموزش پرسنل ایرانی در زمینه علوم و مهندسی هسته‌ای امضاء کردند. طرفین طبق این موافقت‌نامه تصمیم گرفتند در زمینه آموزش پرسنل مرکز فناوری هسته‌ای اصفهان (ENTEC) در حوزه برخی موضوعات منتخب در مهندسی و علوم هسته‌ای همکاری کنند.