اصرار هند و روسیه برای توسعه تجارت نفتی با ایران

گروه انرژی|

تحریم‌های نفتی امریکا علیه ایران در حالی رسما آغاز می‌شوند که گمانه‌زنی‌ها درباره تأثیر این تحریم‌ها بر بازار نفت و بر میزان فروش نفت ایران متفاوت است. امریکا با وجود آنکه از ادعای به صفر رساندن صادرات نفت ایران دست کشید و حتی به 8 کشور خریدار نفت ایران معافیت‌هایی را اعطا کرد، همچنان بر اینکه فروش نفت ایران را در آینده به صفر خواهد رساند اصرار می‌ورزد، اما کشورهایی نظیر چین، هند، روسیه و ترکیه این ادعای امریکا را به دور از واقعیت دانسته و اعلام کرده‌اند که به تجارت نفتی خود با ایران ادامه خواهند داد. در همین راستا الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه روز گذشته اعلام کرد که از نظر کشورش تحریم‌های امریکا علیه ایران همانند تحریم‌های اعمال شده بر روسیه غیرقانونی هستند، زیرا بدون تصویب در سازمان ملل وضع شده‌اند. همچنین سانجیو سینگ، رییس هیات‌مدیره ایندین اویل که بزرگ‌ترین پالایشگر نفت هند است نیز دیروز قطع خرید نفت هند از ایران را غیرواقع‌بینانه دانست و اعلام کرد که شرکت تحت مدیریتش با وجود این حقیقت که تحریم‌ها از روز دوشنبه اجرایی می‌شوند، برای خرید محموله‌های نفت ایران در ماه میلادی جاری ثبت سفارش کرده است. مشروح گزارش را در ادامه می‌خوانید.

مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در کنفرانس مطبوعاتی خود در روز جمعه اعلام کرد دولت متبوعش انتظار دارد به 8 کشور معافیت موقتی اعطا کند زیرا این کشورها خرید نفت خود را به میزان قابل‌توجهی کاهش داده‌اند و در بسیاری از زمینه‌های دیگر همکاری کرده‌اند و گام‌های مهمی را به سوی به صفر رساندن واردات نفت ایران برداشته‌اند. اما مذاکرات همچنان ادامه دارد. از میان این کشورها، 2 کشور واردات نفت از ایران را بطور کامل متوقف کرده‌اند و 6 کشور دیگر به میزان بسیار کمتری واردات خواهند داشت.

در یک کنفرانس دیگر، برایان هوک مسوول ویژه امور ایران در وزارت خارجه امریکا نیز حاضر نشد از این کشورها نام ببرد و گفت پمپئو نام آنها را صبح دوشنبه اعلام خواهد کرد.

تحلیلگران متعددی روز جمعه گفتند کره جنوبی، هند و ژاپن احتمالی‌ترین دریافت‌کنندگان معافیت هستند در حالی که چین، امارات متحده عربی و ترکیه نیز احتمالا معافیت دریافت می‌کنند. تحلیلگران اظهار کردند احتمالا تایوان نیز معافیت خواهد گرفت.

تحلیلگران روز جمعه همچنین از سنگاپور، عراق، یونان، هلند، انگلیس و ایتالیا به عنوان دریافت‌کنندگان احتمالی معافیت نام بردند.

طبق برآورد اس‌اند پی گلوبال پلاتس، هشت واردکننده بزرگ نفت و میعانات ایران در ۹ ماه نخست سال ۲۰۱۸ شامل چین (۶۶۵ هزار بشکه در روز)، هند (۵۷۶ هزار بشکه در روز)، کره جنوبی (۱۶۰ هزار بشکه در روز)، ترکیه (۱۶۰ هزار بشکه در روز)، ایتالیا (۱۴۳ هزار بشکه در روز)، امارات متحده عربی (۱۲۶ هزار بشکه در روز)، ژاپن (۱۱۳ هزار بشکه در روز) و اسپانیا (۹۲ هزار بشکه در روز) بوده‌اند.

کوین بوک، مدیر اجرایی شرکت کلیر ویو انرژی در این باره گفت: حتی کشورهایی که واردات نفت ایران را به صفر رسانده‌اند ممکن است در نهایت معافیت بگیرند.

پمپئو اظهار کرد که شش کشور موافقت کرده‌اند واردات نفت ایران را به میزان قابل توجهی کاهش دهند در حالی که دو کشور متعهد شده‌اند واردات نفت از ایران را خاتمه داده و کاملا به صفر برسانند.

  اعلام حمایت مسکو از تهران

از سوی دیگر، الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه به روزنامه انگلیسی فایننشیال تایمز گفت که مسکو از ایران برای مقابله با تحریم‌های نفتی امریکا حمایت خواهد کرد و مسکو به گسترش تجارت نفت ایران پس از مهلت روز دوشنبه امریکا برای اجرای تحریم‌ها ادامه می‌دهد.

نواک در ادامه افزود: ما معتقدیم باید به دنبال مکانیسم‌هایی باشیم که به ما اجازه می‌دهند به توسعه همکاری با شرکایمان و با ایران بپردازیم و روسیه به دنبال ادامه تجارت نفت ایران پس از آغاز تحریم‌ها است.

تحت قرارداد ۲۰۱۴ نفت در برابر کالا، مسکو نفت ایران را به اشخاص ثالث می‌فروشد در حالی که تهران از درآمد فروش نفت، برای پرداخت پول کالا و خدمات روسی استفاده خواهد کرد.

وزیر انرژی روسیه به فایننشیال تایمز گفت: تجارت با ایران همچنان ادامه خواهد یافت و مسکو تحریم‌های امریکا را غیرقانونی می‌داند. روسیه نیز در شرایط تحریم‌ها زندگی می‌کند و تحریم‌هایی را که به صورت یک‌جانبه و بدون تصویب سازمان ملل متحد وضع شده‌اند را به رسمیت نمی‌شناسد.

وزیر انرژی روسیه تأکید کرد که می‌تواند قطعا تأیید کند که تجارت نفتی این کشور با ایران در هفته آینده ادامه خواهد یافت.

نواک از اظهارنظر درباره احتمال افزایش معاملات نفتی ایران و روسیه خودداری کرد، اما اعلام کرد روسیه پیش از تصمیم‌گیری درباره تغییر حجم معاملات، پیامدهای تحریم‌ها را تحلیل می‌کند.

وی درباره معاملات نفتی ایران و روسیه گفت: این معاملات به ایران یک منبع تضمین شده برای پرداخت می‌دهد و این مساله امکان گسترش معاملات را فراهم می‌کند. ما تجارت تاریخی با ایران داریم و ایران به فناوری و خدمات ما نیاز دارد.

  اشتهای هند برای نفت ایران

رییس هیات‌مدیره شرکت ایندین اویل نیز در مصاحبه با اس‌اند پی گلوبال پلاتس گفت چشم‌انداز اینکه پالایشگاه‌های هندی خرید نفت ایران را به صفر برسانند غیرواقع‌گرایانه است.

اگرچه ایندین اویل که بزرگ‌ترین پالایشگر نفت هند است، واردات نفت ایران را کاهش داده است اما سانجیو سینگ، رییس هیات‌مدیره ایندین اویل اظهار کرد احتمال اینکه واردات نفت ایران به صفر برسد، بسیار اندک است. وی در ادامه افزود: این شرکت با وجود این حقیقت که تحریم‌ها از روز دوشنبه اجرایی می‌شوند، برای خرید محموله‌های نفت ایران در ماه میلادی جاری ثبت سفارش کرده است.

سینگ به پلاتس گفت: ما قویا بر این باوریم که اگر نفت ایران از بازار جهانی حذف شود، بازار حداقل برای مدتی دچار بی‌ثباتی خواهد شد. شخصا تصور نمی‌کنم هند بتواند خرید نفت از ایران را متوقف کند.

مدیر ایندین اویل اظهار کرد: این شرکت واردات نفت ایران را از آغاز اکتبر اندکی کاهش داد زیرا واشنگتن سرگرم بررسی اعطای معافیت از تحریم‌های نفتی به هند بود. پیش از اظهارات رییس ایندین اویل، اکونومیک تایمز به نقل از منابع آگاه گزارش کرده بود که هند به شرط اینکه پالایشگاه‌هایش میزان خرید نفت ایران را مجموعا ۳۵ درصد در سال مالی ۲۰۱۹-۲۰۱۸ نسبت به سال مالی گذشته کاهش دهند، معافیت دریافت خواهد کرد.

طبق گزارش پلاتس، صادرات نفت ایران به هند در سپتامبر به ۶۰۰ هزار بشکه در روز رسید اما در اکتبر به ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت و انتظار می‌رود این میزان صادرات در نوامبر حفظ شود.

همزمان واردات نفت هند از امریکا اوایل سال میلادی جاری به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرد. صادرات نفت امریکا به هند در ماه مه به ۱۵۲ هزار بشکه در روز در مقایسه با ۲۹ هزار بشکه در روز در فاصله ژانویه تا آوریل رسید و در ژوئن به ۲۶۱ هزار بشکه در روز جهش پیدا کرد اما پس از آن واردات هند کاهش پیدا کرد که عمدتا به دلیل قیمت بالاتر نفت امریکا بود.

  تحریم‌های 2012/تحریم‌های 2018

وزیر خارجه امریکا روز جمعه معافیت از تحریم‌ها را کمتر از دوران اوباما توصیف کرد و گفت: نه تنها ما تصمیم گرفتیم معافیت‌های کمتری اعطا کنیم بلکه پیش از موافقت با واردات موقتی نفت ایران از سوی این حوزه‌های قضایی، امتیازات بیشتری از آنها درخواست کردیم.

ریچارد نفیو، یکی از مقامات هماهنگ‌کننده سیاست تحریم‌ها در دوران اوباما مقایسه پمپئو را رد کرد و گفت: ما به کشورهایی مانند آفریقای جنوبی و تایلند که واردات نفتشان را به صفر رسانده‌اند باید معافیت می‌دادیم اما این کشورها این‌بار خریدار نفت ایران نبودند و هدف دولت ترامپ برای اعطای معافیت کمتر بوده است.

به‌علاوه دولت اوباما در زمانی معافیت‌ از تحریم‌های نفتی را صادر کرد که قیمت نفت ۱۱۰ دلار در هر بشکه بود در حالی که اکنون کمتر از ۷۵ دلار است.

آموس هوشتاین، فرستاده ویژه سابق برای امور انرژی بین‌المللی در وزارت خارجه امریکا در مصاحبه با پادکست پلاتس‌کپیتال‌کرود پیش‌بینی کرد دولت ترامپ احتمالا معافیت از تحریم‌ها را با آنچه در دوران اوباما داده شد، مقایسه خواهد کرد. وی گفت: هدف در دوران اوباما حفظ صادرات نفت ایران بین ۹۰۰ هزار تا ۱.۱ میلیون بشکه در روز بود و وی انتظار دارد تحریم‌هایی که از روز دوشنبه اجرا می‌شوند صادرات نفت ایران را در همین حدود نگه خواهند داشت.

دونالد ترامپ مانند روسای جمهور قبلی امریکا نگران تاثیر قیمت بنزین روی نظر رای‌دهندگان پیش از انتخابات است. تحریم‌های ایران یک روز پیش از انتخابات میان دوره‌ای امریکا برگزاری می‌شود که در آن جمهوری‌خواهان تلاش می‌کنند اکثریت خود در مجلس و سنا را حفظ کنند.

با این حال اعلام خبر صدور معافیت‌ها تاثیر قابل‌توجهی روی قیمت‌های بنزین نداشت و نشان داد که بازار از مدت‌ها قبل انتظار داشت معافیت‌ها صادر شوند یا قبلا تاثیر تحریم‌ها را روی قیمت‌ها حساب کرده بود.

قیمت بنزین امریکا که بعدازظهر روز جمعه ۲.۷۶۴ دلار در هر گالن بود تنها ۱۴ سنت نسبت به میانگین ماه گذشته کاهش پیدا کرد اما بیش از ۲۴ سنت بیشتر از میانگین سال گذشته بود.

  عربستان و وظیفه جبران تنگنای عرضه

از زمانی که ترامپ برای نخستین‌بار اعلام کرد صادرات نفت ایران هدف تحریم قرار می‌گیرند، تحلیلگران درباره اینکه آیا عربستان موفق خواهد شد شکاف عرضه ناشی از افت صادرات ایران را جبران کند، گمانه‌زنی کرده بودند. دولت ترامپ به همکاری عربستان برای محدود کردن تاثیر تحریم‌ها روی قیمت‌های انرژی نیاز داشت. برایان هوک در کنفرانس خود با خبرنگاران به این موضوع اشاره کرد و گفت: ما از عربستان سعودی خواسته‌ایم همزمان با اقدام ما برای حذف نفت ایران از بازار، تولید خود را افزایش دهد و عربستان سعودی برای اطمینان از عرضه کافی به بازار موثر بوده است. دولت عربستان موفق شده نفت را از مسائل سیاسی جدا کند و این امر در زمینه کمپین فشار ما مفید بوده است.