بهبود چشم‌انداز بازار با کانال‌ مالی طرف‌های تجاری ایران

گروه بانک وبیمه| محسن شمشیری |

روز یک‌شنبه 13 آبان ماه و در آستانه آغاز دور دوم تحریم‌های نفتی و بانکی و مالی امریکا که از 14 آبان اجرا می‌شود، قیمت دلار و ارز در بازار آزاد با ثبات نسبی و حول و حوش 14 هزار تومان همراه بود و هر دلار بین 14250 تا 14400 معامله شد و یورو نیز با قیمت بالاتر از 16200تومان و درهم 3950 تومان به فروش رسید. به گزارش «تعادل»، فعالان بازار ارز می‌گویند که به نظر می‌رسد، تزریق دلار و یورو به بازار از طریق صرافی‌ها همچنان ادامه دارد و در آستانه شروع تحریم‌های 14 آبان، بازار با ثبات نسبی همراه است. زیرا دلار در صرافی‌های بانکی کمتر از نرخ بازار آزاد فروخته می‌شود و این موضوع حکایت از تزریق ارز به بازار دارد.  اما از سوی دیگر، اقدامات اروپا، چین، هند، روسیه و سایر کشورهای طرف تجاری ایران برای ایجاد کانال‌های پولی، بانکی و دریافت پول نفت با ارزهای غیردلاری، باعث ایجاد شرایط با ثبات نسبی در عرضه و تقاضا و تجارت ایران با کشورهای مختلف است که باعث شده چشم‌انداز بازار ارز و تجارت ایران نسبت به ماه‌های پیش بهتر شود. سامانه سنا نیز میانگین نرخ‌های فروش ارز برای روز شنبه را برای دلار 14201 تومان، یورو 16492، درهم 3904، یوآن 2102، پوند 18232، لیر ترک 2723 تومان اعلام کرده که حکایت از کاهش نرخ‌ها در روزهای اخیر در صرافی‌ها و سنا دارد. این نرخ‌ها نسبت به روز پنج شنبه کاهش قابل توجهی داشته است بطوری که سامانه سنا میانگین نرخ‌های فروش ارز برای روز پنج شنبه را برای دلار 14655 تومان، یورو 16840، درهم 3989، یوآن 2186، پوند 18704، لیر ترک 2752 تومان اعلام کرد که نشان می‌دهد دلار 455 تومان کاهش قیمت نسبت به هفته گذشته داشته است.  برخی کارشناسان نیز می‌گویند: همانطور که پیش‌بینی می‌شد، با معافیت 8 کشور ژاپن، کره‌جنوبی، هند، چین، ترکیه، عراق، تایوان و احتمالا ایتالیا در خرید نفت ایران از تحریم‌های امریکا و تزریق دلار و عرضه اسکناس در صرافی‌های معتمد بازارساز، نرخ‌ها در آستانه شروع تحریم‌ها با ثبات بوده است.  همچنین در بازار طلا نیز نرخ هر اونس طلا در بازار جهانی به 1233 دلار افزایش یافته و مظنه در بازار تهران با نرخ یک میلیون و 852 هزار تومان معامله شد. هر گرم طلای 18 عیار428 هزار تومان، سکه طرح جدید 4 میلیون و 630 هزار تومان، نیم سکه دو میلیون و 295 هزار تومان، ربع سکه به یک میلیون 255 هزار تومان وسکه گرمی به 680 هزار تومان رسید

  حراج ۲۵ شمش طلا در بانک کارگشایی

بانک کارگشایی نیز ۲۵ شمش طلا را از طریق برگزاری جلسه مزایده عمومی به حراج گذاشت و قیمت پایه هر شمش بر اساس طلای ۲۴ عیار تعیین می‌شود.

  تدابیر دولت و بانک ها

از سوی دیگر، برخی کارشناسان معتقدند که علاوه بر تدابیر بانک مرکزی و شبکه بانکی وارزی کشور، برنامه‌هایی با همکاری اتحادیه اروپا در دستور کار قرار گرفته که در روزهای آینده اعلام و اجرایی خواهد شد و در نتیجه این تدابیر بازار با ثبات نسبی مواجه خواهد بود. عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی نیز به صراحت اعلام کرده که امریکا در تحریم کامل نفت ایران و به صفر رساندن آن به هر دلیل و بهانه‌ای ناکام شده است. با معافیت تدریجی کشورهای متعدد از تحریم خرید نفت ایران، فضای آتی تجاری و درآمدی کشور مشخص‌تر می‌شود. در ماه‌های اخیر، ایران ذخایر ارزی خود را به حد مطلوب رسانده و متناسب با شرایط در حال تغییر، حتی در شرایط بسیار نامحتمل به حداقل رساندن صادرات نفت، برنامه متناسب با آن را دارد.

رییس کل بانک مرکزی اعلام کرده که این بانک، با تنظیم دقیق منابع و مصارف ارزی کشور، تلاش خود را همانطور که در هفته‌های اخیر نشان داد بر ثبات بازار پول و ارز متمرکز کرده و تقویت تدریجی و روز افزون پول ملی و افزایش رقابت‌پذیری اقتصاد و جلوگیری از نوسانات را هدف قرار داده است . وی این وعده را هم داده است که بانک مرکزی در کنار برنامه‌ریزی برای تعادل بازار ارز و کنترل تورم در کنار دولت، وضعیت معیشتی و رفاهی مردم، خصوصا دهک‌های پایین درآمدی را مدنظر دارد و از هیچ کوششی برای بهبود شرایط فروگذار نمی‌کند. این تدابیر در کنار این واقعیت که نقدینگی سرگردان موج مخرب خود را پشت سر گذاشته است، نویدبخش بهبود بیشتر بازار ارز طی ایام پیش رو است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، نقدینگی سرگردان که از جمله مشکلات و چالش‌های زیرساختی اقتصاد ایران است، طی ماه‌های اخیر اوج فشار خود را تخلیه کرده است و دیگر توانی برای ایجاد تکانه‌های شدید در بازار ارز ندارد.

  کانال‌های بانکی ایران با اروپا، چین و روسیه

 همچنین سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس از بررسی روش‌های جدید دور زدن تحریم و کانال‌های بانکی میان ایران با اروپا، چین و روسیه برای صادرات نفت و ارتباطات مالی خبر داد.

اسدالله قره‌خانی در گفت‌وگو با ایبِنا درباره تحریم‌های بانکی ایران با فشار تحریم‌های امریکا، گفت: با توجه به سیاست‌های دشمن و تحریم‌های امریکا به عنوان بزرگ‌ترین کشور اقتصادی دنیا، مبادلات بانکی به نوعی تحریم محسوب می‌شود و فشارهای زور گویانه و خصمانه دشمن روز به روز در حال افزایش است اما همه دنیا امریکا نیست و ایران نیز در حال پیدا کردن کانال‌های مالی از طریق اروپا، چین، روسیه است و تمامی بخش‌های کشور در این زمینه در حال مذاکره برای رسیدن به توافق و اجرایی شدن کانال‌های جدید هستند تا توطئه امریکا نقش بر آب شود. وی با اشاره به کانال‌ها و ارتباطات مالی ایران در زمان تحریم‌های گذشته، افزود: ایران در گذشته مسیرهای متعدد مالی از جمله دو بانک مشهور در چین و ترکیه و برخی صرافی‌ها در امارات را در اختیار داشت که توسط امریکا شناسایی شد و با توجه به دستگیری برخی افراد در این رابطه و از بین رفتن این کانال‌ها دیگر آنها قابل استفاده نیستند وبا توجه به قرار گرفتن ایران در نبرد اقتصادی، روش‌های جدیدی برای ارتباطات بانکی در چین و ترکیه در حال بررسی است که همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، از این مسیر سخت با هوشیاری و هم افزایی تمامی نیروهای نظام با سیاست‌های هوشمندانه عبور خواهیم کرد. سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: یکی از موضوعات مهم این است که شرکت نفت سی.ان.پی.سی چین به عنوان یکی از مشتریان بزرگ نفتی ایران همچنان برای خرید نفت از ایران مشتاق است و خودشان در حال بررسی راهکارهایی به منظور رفع این مشکل هستند و یک بانک را برای مبادلات اقتصادی و بانکی با ایران انتخاب خواهند کرد. ارتباطات بانکی ایران با توجه به تدابیر مناسب بانک مرکزی پابرجا خواهد بود، کانال‌ها و ارتباطات بانکی جدید و روش‌های دور زدن تحریم‌ها از سوی ارگان‌های مختلف در دست بررسی است و بانک مرکزی در این زمینه مذاکرات مناسبی داشته که می‌تواند به ایجاد کانال‌های مالی میان ایران و کشورهای اروپایی، ترکیه و روسیه منجر شود که اثر تحریم‌ها در سیستم اقتصادی کشور را کاهش می‌دهد.

  دریافت روپیه از بانک هندی

 هچنین منابع آگاه اعلام کردند که ساز و کار پرداخت تمام پول نفت ایران به هند از طریق بانک «یو سی او» این کشور به روپیه انجام خواهد گرفت.

به گزارش تایمز آو ایندیا، به دنبال اعطای معافیت ۱۸۰ روزه امریکا به هند برای واردات نفت از ایران، تهران و دهلی نو در حال نهایی کردن مکانیزم پرداخت پول نفت از طریق یک بانک هندی به روپیه هستند. این کشور قرار است با افتتاح حسابی در بانک «یو سی او» هند که در معرض دید بین‌الملل قرار ندارد و از این رو نسبت به تحریم‌ها آسیب پذیر نیست، پرداخت‌های خود را به ایران انجام دهد.

پیش از این ۴۵ درصد از پرداخت‌های پول نفت ایران در نزد بانک «یو سی او» هند به روپیه و ۵۵ درصد آن به یورو انجام می‌گرفت؛ اما در دور جدید تحریم‌ها علیه بخش نفت، مالی و کشتیرانی ایران تمام پرداخت‌ها به روپیه انجام خواهد گرفت؛ ضمن اینکه انتظار می‌رود تهران از این مبالغ برای واردات کالا از هند استفاده کند. این به معنی آن است که اگر دسترسی بانک‌های ایرانی به سوئیفت قطع شود، هند قادر به ادامه پرداخت پول نفت خود به ایران است.

همچنین «بریان هوک» یک مقام رسمی امریکایی در امور ایران گفت: کشورهایی که معاف از واردات نفت ایران هستند باید حساب‌های تضمینی برای پرداخت پول خود به ایران باز کنند. این حساب‌های تضمینی در جهت محروم کردن درآمد نفتی ایران ایجاد می‌شود. زمانیکه ایران نفت خود را می‌فروشد، پول آن به حساب‌های تضمینی که در بانک کشورهای واردکننده نفت ایران وجود دارد می‌رود و ایران باید پول کمتری از آن اعتبار را خرج کند. البته به گفته این مقام امریکایی هدف از این کار این است که کشورها اطمینان پیدا کنند که ایران از منابع خود برای خرید کالاهای بشردوستانه استفاده می‌کند. بر پایه این گزارش، اروپا به دنبال ایجاد یک ساز و کار مالی مستقل از سوئیفت برای ادامه تجارت خود با ایران است.

  بانک‌های مرکزی جهان ۳۳ هزار تُن طلا ذخیره کردند

 از سوی دیگر، تحولات بازار طلا نشان می‌دهد که بانک‌های مرکزی جهان تاکنون بیش از ۳۳ هزار تُن طلا ذخیره کرده‌اند. به گزارش کیتکو، بانک‌های مرکزی جهان نه تنها خرید طلای خود را در سال‌های اخیر افزایش داده اند؛ بلکه تعداد خریداران جدید طلا هم وارد دور جدیدی شده است. در همین حال «ناتالی دمپستر» مدیرکل بانک‌های مرکزی و سیاست عمومی در شورای جهانی طلا گفت: خرید بانک‌های مرکزی جهان برای طلا به‌شدت سرعت گرفته و این موضوع به لحاظ جغرافیایی تنوع بیشتری به خود گرفته و چندین کشور جدید هم برای اولین‌بار در دهه‌های گذشته اقدام به افزایش خرید ذخایر طلای خود کرده‌اند.

وی افزود: در حقیقت ۱۶ بانک مرکزی ذخایر طلای خود را از آغاز سال ۲۰۱۷ میلادی افزایش داده‌اند. شورای جهانی طلا در گزارش فصلی خود در مورد روند تقاضای طلا اعلام کرد که بانک‌های مرکزی در سه ماه سوم سال جاری میلادی ۱۴۸.۴ تن طلا خریداری کردند که بیشترین رقم از سال ۲۰۱۵ میلادی به بعد محسوب می‌شود. همچنین انتظار می‌رود خرید طلا از سوی بانک‌های مرکزی جهان در سال جاری میلادی به ۴۵۰ تن برسد که این رقم برای سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۶ میلادی به ترتیب ۳۹۰ و ۳۷۵ تن ثبت شده است. البته پیش از این در سال ۲۰۱۳ میلادی بانک‌های جهانی در مجموع ۶۴۶ تن طلا خریداری کرده بودند که بعداز آن روند نزولی به خود گرفت و اکنون سیر صعودی را تجربه می‌کند. از ابتدای سال جاری میلادی تا پایان ماه اوت بانک‌های مرکزی جهان ۲۶۰ تن طلا به ذخایر خود افزوده‌اند. بر پایه این گزارش، بلومبرگ اعلام کرد که بانک‌های مرکزی در حال حاضر بطور فزاینده‌ای بیش از ۳۳ هزار تن طلا نگهداری می‌کنند که این رقم تقریبا یک پنجم تمام طلایی است که تاکنون استخراج شده است. علت اصلی رو آوردن بانک‌های مرکزی جهان به طلا، تنوع بخشیدن ذخایر خود در مواجهه با بحران‌های مرتبط با مسائل ژئوپولتیکی است.