صدرنشینان فهرست صادراتی بخش کشاورزی

تعادل|

بررسی آمار تجارت خارجی صنایع غذایی و محصولات کشاورزی در هفت ماه منتهی به مهرماه سال جاری، حاکی از آن است ارزش صادرات 23 درصد افزایش و ارزش واردات 6.6 درصد کاهش داشته است. این تغییر در روند تجارت خارجی صنایع غذایی باعث شده تا تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در مدت مذکور، افت 2میلیارد و 325 میلیون دلار را شاهد باشد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 21 درصد بهبود یافته است. کشور‌های «عراق»، «افغانستان»، «امارات متحده عربی»، «پاکستان»، «هند»، «چین»، «کویت»، «فدراسیون روسیه»، «ترکمنستان» و «ترکیه» جزو 10 مقصد اول صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در بازه زمانی یاد شده بوده که در مجموع 87 درصد کل ارزش صادرات بخش کشاورزی ایران را به خود اختصاص داده‌اند. اقلام عمده صادراتی به این کشور‌ها نیز شامل «انواع میوه‌های درختی»، «انواع سبزیجات» و «محصولات جالیزی»، «شیر و فرآورده‌های آن»، «زعفران» و «ماهی» بوده است. از سویی دیگر، بیشترین اقلام وارداتی شامل «ذرت»، «برنج»، «دانه سویا»، «روغن نباتی»، «گوشت قرمز»، «کنجاله»، «دانه‌های روغنی»، «جو» و «انواع میوه» بوده که در مجموع 78 درصد ارزش واردات بخش کشاورزی را شامل می‌شوند. مطابق آمارها، مبادی وارداتی ایران در این بخش، کشورهای «هند»، «سوییس»، «امارات متحده عربی»، «سنگاپور»، «هلند»، «انگلستان »، «ترکیه»، «برزیل»، «فدراسیون روسیه» و «پاکستان» گزارش شده است.

مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با انتشار گزارشی به بررسی آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی در 7 ماهه 1397 و مقایسه آن با مدت مشابه سال‌های قبل پرداخته است. بر اساس این گزارش، تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی کشور همچنان منفی بوده اما نسبت به مدت مشابه سال قبل 21 درصد بهبود یافته است. تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در هفت ماه سال 1397، با افت 2میلیارد و 325 میلیون دلار مواجه شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 21 درصد بهبود یافته است. دلیل این بهبود این است که ارزش صادرات 23درصد افزایش و ارزش واردات 6.6 درصد کاهش داشته است. همچنین کسری تراز تجاری در مدت مذکور نسبت به میانگین سال‌های برنامه پنجم (منفی 3 میلیارد و 38 میلیون دلار) است که می‌توان گفت حدود 23.5 درصد بهبود داشته است.

    پیشتازان صادراتی

میزان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در هفت‌ماهه نخست سال جاری برابر 4 میلیون و 93 هزارتن و به ارزش 3 میلیارد و 723 میلیون دلار است که از نظر وزن 6.1 درصد و از نظر ارزش 13.7 درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. میزان ارزش صادرات در مدت مذکور نسبت به مدت مشابه سال گذشته 23 درصد افزایش داشته که در مقایسه با تمام سال‌های قبل از آن بالاترین رقم را تجربه کرده است. اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در هفت ماهه نخست سال جاری شامل انواع میوه‌های درختی به ارزش 740 میلیون دلار و سهم ارزشی 19.9 درصد، انواع سبزیجات و محصولات جالیزی به ارزش 657 میلیون دلار و سهم ارزشی 17.6 درصد، شیر و فرآورده‌های آن به ارزش 381 میلیون دلار و سهم ارزشی 10.2 درصد، زعفران 179 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.8 درصد و ماهی به ارزش 137 میلیون دلار و سهم ارزشی 3.7 درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است.

بیشترین میزان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی (از نظر ارزش) به کشورهای عراق با سهم 41.4 درصد، افغانستان با سهم 14.2 درصد، امارات متحده عربی با سهم 7.8 درصد، پاکستان با سهم 6.9 درصد، هند با سهم 3.3 درصد، چین با سهم 3.2 درصد، کویت و فدراسیون روسیه با سهم . درصد، ترکمنستان با سهم 2.4 درصد و ترکیه نیز با سهم 2.4 درصد صورت گرفته که درمجموع 87 درصد کل ارزش صادرات بخش کشاورزی کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند. از سویی دیگر، متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی نیز 909.6 دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هرتن کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور (404 دلار) حدود 125 درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار از محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی نیز در بازه زمانی یاد شده برابر 42 هزار و 952 ریال قیمت‌گذاری شده است.

    جاماندگان وارداتی

اما از دیگر سو، میزان واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی نیز در هفت‌ماهه منتهی به مهرماه سال‌جاری برابر 11 میلیون و 38 هزارتن به ارزش 6 میلیارد و 48 میلیون دلار بوده که به ترتیب ازنظر وزن 58.3 درصد و ازنظر ارزش 23 درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. میزان ارزش واردات 6.6 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل و در مجموع 9.3 درصد کمتر از میانگین سال‌های برنامه پنجم توسعه بوده است. اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در مدت مذکور، شامل ذرت به ارزش یک میلیارد و 119 میلیون دلار و سهم ارزشی 18.5 درصد، برنج به ارزش 990 میلیون دلار و سهم ارزشی 16.4 درصد، دانه سویا به ارزش 790 میلیون دلار و سهم ارزشی 13.1 درصد، روغن نباتی به ارزش 533 میلیون دلار و سهم ارزشی 8.8 درصد، گوشت قرمز به ارزش 443 میلیون دلار و سهم ارزشی 7.3 درصد، کنجاله دانه‌های روغنی به ارزش 306 میلیون دلار و سهم ارزشی 5.1 درصد، جو به ارزش 272 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.5 درصد و انواع میوه به ارزش 263 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.3 درصد از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که درمجموع 78 درصد ارزش واردات بخش کشاورزی را شامل می‌شوند.

متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی این بخش در هفت‌ماهه سال 97 بالغ‌ بر 548 دلار است، که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (1390 دلار) 60.6 درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی نیز برابر 42هزار و 482 ریال قیمت‌گذاری شده است. کشورهای عمده طرف معامله از نظر ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از آنها به ترتیب شامل هند 941 میلیون دلار، سوییس 877 میلیون دلار، امارات متحده عربی 578 میلیون دلار، سنگاپور 475 میلیون دلار، هلند میلیون دلار 419، انگلستان 413 میلیون دلار، ترکیه میلیون دلار 267، برزیل 266 میلیون دلار، فدراسیون روسیه 241 میلیون دلار و پاکستان 178 میلیون دلار بوده که درمجموع حدود 77 درصد کل ارزش واردات کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند.

    نهاده‌های کشاورزی

بخش دیگری از تحلیل اطلاعات بخش کشاورزی و صنایع غذایی در هفت ماهه منتهی به مهر ماه سال جاری حاکی از آن است که در این مدت جمعا 6405 تن آفت‌کش به‌صورت آماده مصرف و 6257 تن به‌صورت تکنیکال وارد کشور شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، واردات آفت‌کش‌های آماده مصرف 26.2 درصد کاهش داشته اما واردات آفت کش به صورت تکنیکال‌ برابر با سال قبل است. درمجموع با تبدیل آفت‌کش‌های تکنیکال به آماده مصرف، می‌توان نتیجه گرفت که در هفت‌ماهه نخست سال 97 مقدار واردات آفت‌کش‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل 9.4 درصد کاهش دارد. در این رابطه سهم کاهش قارچ‌کش‌ها حدود 30 درصد و حشره‌کش‌ها 3.3 درصد بوده و علف‌کش‌ها معادل مدت مشابه سال قبل است. کل ارزش آفت‌کش‌های وارداتی در هفت‌ماهه سال 97 معادل 105 میلیون دلار بوده که تقریبا معادل مدت مشابه سال قبل است. کل واردات کودها در هفت‌ماهه سال 1397، بالغ‌بر 190 هزار تن با ارزش 107 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ازنظر وزنی 19.5 درصد و ازنظر ارزش 7.8 درصد کاهش نشان می‌دهد. در این میان انواع کودهای وارداتی به ترتیب کودهای میکرو 53 درصد، کودهای ازته حدود 37 درصد و فسفره حدود 36 درصد ازنظر مقدار نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته‌اند.

با این وجود اما در سال جاری سنگ‌اندازی در خصوص صادرات هم در بخش بین‌المللی و هم در بخش داخلی بسیار زیاد بوده هر چند جهش‌های مقعطی به دلیل افزایش نرخ ارز و قاچاق معکوس هم وجود داشته است. در همین رابطه رییس کمیسیون کشاورزی اتاق تهران با بیان اینکه 48 درصد صادرات کشور به عراق و افغانستان که نزدیک به 9 میلیارد دلار است مربوط به صنایع غذایی و بخش کشاورزی است، گفت: ما سالی 250 هزار تن به کشور قاچاق برنج داشتیم اما سال جاری این روند بر عکس شده و در حوزه حجم کالا شاهد کاهش چشمگیری در این زمینه خواهیم بود.