5 جهت ریزشی بورس

گروه بورس| مسعود کریمی|

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران چند وقتی است که تحت تاثیر 5 پارامتر مهم و اثر گذار قرار گرفته است و به نوعی سهامداران تالار شیشه‌ای حافظ در انتظار تعیین و تکلیف و به عبارتی ثبات در این عوامل هستند. بر این اساس، در تشریح این موضوع می‌توان به ابهامات نرخ دلار، قیمت‌‌های جهانی نفت و کامودیتی‌ها، تایید نهایی CFT، سرانجام بودجه 98 و اجرایی شدن سازوکار SPV‌ اشاره کرد. به هر روی با توجه به این موضوع، دلار را می‌توان به عنوان نخستین عامل محرک بازار سرمایه مطرح کرد که به واسطه افزایش این نرخ سهامداران شاهد صعود پارامترهای اصلی بازار سهام تحت تاثیر ارتقای ارزش جایگزینی شرکت‌ها، بهبود روند فروش و فعالیت صنایع صادرات محور بودند. در همین حال همزمان با کسب بازدهی بیش از صد در صدی بورس اغلب سفته‌بازان و نوسان‌گیری بر مبنای تغییرات مثبت قیمتی روزانه در کنار فعالان بازار‌‌های مالی با هدف کسب سود مقطعی وارد جریان معاملاتی سهام شرکت‌ها شدند و بدون هیچ پشتوانه منطقی و فقط با استراتژی صف نشینی اقدام به خرید و فروش سهام کردند. این در حالی است که، رشد حرکت جریان نقدینگی به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز از دیگر نشانه‌های بهبود وضعیت بازار سهام بود. در ادامه، دولت نیز با اعلام شعار‌های حمایتی به نوعی خود را حامی بازار سهام کشور معرفی کرد بطوری که اغلب فعالان بازار‌‌های مالی تنها راه عبور سیاست‌های ضد تحریمی را از مسیر بورس می‌دانستند اما طولی نکشید که با اجرای فاز دوم تحریم‌های ایالات متحده امریکا که بخش درآمد نفتی را نشانه رفته بود، ورق بازار سهام برگشت و به یک‌باره طرف عرضه سنگین‌تر از طرف تقاضا شد. به هر روی، همزمان با چنین رویدادی قیمت جهانی‌ نفت نیز تغییر محسوسی را تجربه کردند و به تبع آن بازار کامودیتی‌ها و همچنین صنایع صادرات ‌محور داخلی نیز که به نوعی قیمت نفت در آنها اثر‌گذاری قابل توجهی داشت با ریزش قیمتی مواجه شد. از همین رو، معامله‌گران بازار سهام نیز در داد و ستد‌های روزانه شاهد کاهش دارایی‌های سهامی خود بودند بطوری که تداوم چنین روند ریزشی باعث شد تا برخی از سهامداران با هدف شناسایی سود از جریان معاملاتی بازار خارج شدند. در نقطه مقابل توام با سقوط قیمت‌ها در بازار بورس عده‌ای نهاد ناظر بورس را به عنوان مقصر ریزش‌‌های بازار سهام معرفی کردند، این در حالی است که به صورت کلی نهاد ناظر نباید تحت هیچ شرایطی در روند معاملاتی بازار سهام دخالت کند و فقط این نهاد می‌بایست بستر‌های لازم را در راستای افزایش شفافیت بازار مهیا کند. به هر روی، برخی از کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که تقابل دوباره امریکا و چین می‌تواند پالس‌های منفی زیادی را به بازار‌های جهانی ارسال کند اما بطور کلی در حال حاضر رفتار معامله‌گران بازار سهام ایران تحت تاثیر 2 موضوع مهم در روابط بین‌المللی ارزیابی می‌شود. اولین موضوع مربوط به CFT پس از تصویب مجلس است که در صورت تایید شورای نگهبان و سایر نهاد‌های تصمیم‌گیر می‌تواند زمینه ساز اجرایی شدن SPV‌ در راستای ایجای ارتباطات و تعاملات بین بانکی در نظر گرفته شود. بنابراین، تا زمانی که SPV‌ توسط اتحادیه اروپا راه‌اندازی نشود همچنان ریسک بزرگی جریان معاملات بازار سهام را تهدید خواهد کرد. به هر روی، با توجه به اینکه طی هفته آینده بودجه سال 98 به مجلس شورای اسلامی تقدیم خواهد شد، مشاهده می‌شود که برخی از سهامداران در انتظار شفاف شدن بند‌‌های اثر‌گذار در بازار سرمایه هستند و در حال حاضر با احتیاط در بازار سهام گام بر می‌دارند.

   تاثیر گشایش‌های بین‌المللی در بازار

در همین رابطه، کامل ابراهیمیان مدیر معاملات کارگزاری بانک توسعه صادرات با اشاره به پارامتر‌‌های اثر‌گذار ریزش بورس به تشریح چشم‌انداز و صنایع بزرگ بازار سرمایه پرداخت و در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: اوایل فصل پاییز به عنوان انتهای رشد شارپی شاخص‌‌ها در بازار سهام در نظر گرفته می‌شود و پس از آن در آبان ماه شاهد اجرای فاز جدید از تحریم‌ها بودیم بطوری که سرمایه‌گذاران نیز با احتیاط در روند داد و ستد‌های خود گام برداشتند تا وضعیت صادرات شرکت‌های صادرات محور مشخص شود. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که طی یک ماه و نیم اخیر شاهد نزول بسیار شدید قیمت جهانی نفت بودیم بطوری که در کنار این مهم بازار کامودیتی‌ها، فلزات اساسی و حتی فرآورد‌ه‌های پتروشیمی همگام با قیمت‌های جهانی افت پیدا کردند. وی خاطرنشان کرد: صنایعی که در بازار سرمایه حضور دارند عمدتا کامودیتی محور، پالایشی، پتروشیمی و... هستند که به نوعی از چنین اتفاقاتی متاثر شدند. بنابراین درادامه شاخص و ارزش بازار تحت تاثیر اکثر شرکت‌های بزرگ یک افتی را تجربه کردند. کامل ابراهیمیان با اشاره به چشم‌انداز آتی بازار سرمایه تاکید کرد: در روز‌های گذشته گشایش‌هایی در حوزه فروش محصولات پتروشیمی به بازا‌ر‌های آسیایی صورت گرفت. این در حالی است که آمار گمرک نیز حاکی از این موضوع است. از طرفی، با توجه به توافقی که کشور‌های اوپک و غیر اوپک با یک‌دیگر در حوزه کاهش یک میلیون و 200 هزار بشکه‌ای نفت داشتند و در نقطه مقابل، به ثبات رسیدن قیمت‌های جهانی نفت، فلزات اساسی و محصولات شرکت‌های پتروشیمی پیش بینی می‌شود با توجه به ریزش قیمت سهام شرکت‌ها در بازار اگر اتحادیه اورپا کانال مالی SPV را از اول ژانویه اجرایی کند چشم‌انداز بازار، در زمینه فروش و قیمت‌گذاری محصولات به دلیل اینکه اکثر شرکت‌ها در سال 97 (با توجه به افزایش نرخ ارز و فروش‌های صورت گرفته تا قبل از تشدید تحریم ها) سود مناسبی را شناسایی کرده‌اند، تاپایان سال روند مثبت ارزیابی خواهد شد.

   ابهام در صنعت بانک

مدیر معاملات کارگزاری بانک توسعه صادرات با تحلیل صنعت بانک نیز گفت: به دلیل اینکه اقتصاد کشور، اقتصادی بانک محور است در نتیجه دولت، مجلس و بطور کلی تصمیم‌گیران تمرکز ویژه‌ای به درست شدن ساختار مالی و وضعیت سرمایه‌ای بانک‌ها دارند. بنابراین مشاهده می‌شود که در 2 حوزه، نخست اجازه بانک مرکزی به بانک‌ها در راستای تسعیر دارایی‌های ارزی آنها و دیگری اجازه به بانک‌ها در جهت افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها ابهاماتی وجود دارد. وی افزود: در حال حاضر بازار سرمایه 2 تصمیم فوق را بطور جدی پیگیری می‌کند و امیدوار است که چنین اجازه‌ای از سوی بانک مرکزی و دولت به بانک‌ها داده شود. بر این اساس، در صورتی که چنین اتفاقی رخ دهد، وضعیت بانک‌ها در بازار سرمایه روندی مطلوب خواهد داشت.

   اصلاح ساختار اساسی خودروسازان

این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی نیز بیان کرد: مدت‌های زیادی بود که سهامداران در انتظار مشخص شدن وضعیت قیمت‌گذاری محصولات خودروساز‌ها بودند که تقریبا از یک هفته گذشته مقداری قیمت‌ها شفاف‌ شده‌اند. در همین حال، پیش‌بینی می‌شود اجازه دادن به رقابت قیمتی صنایع خودرویی با توجه به قیمت بازار آزاد و 5 درصد کمتر از آن می‌تواند بخش زیادی از مشکلات خودروسازان را مرتفع کند. کامل ابراهیمیان بیان کرد: خودروسازان بطور قطع می‌بایست یک اصلاح ساختار اساسی داشته باشند، هزینه‌های مالی خود را کنترل کنند و میزان بهره‌وری را بالا ببرند تا بتوانند هم زیان‌های انباشته‌ای که در صورت‌های مالی وجود دارد را رفع کنند و هم برای سال‌های آتی برای سهامداران خود ایجاد سودآوری داشته باشند.

   استقبال مجدد از صنایع

کامل ابراهیمیان با اشاره به سایر صنایع از جمله معدنی، فلزی، پتروشیمی و پالایشگاهی نیز عنوان کرد: بطور کلی این صنایع متاثر از قیمت‌های جهانی هستند. بنابراین، در حال حاضر در قیمت‌های جهانی موضوعاتی پیرامون ریزش‌های شدید وجود ندارد و به نوعی روند حرکتی این بازار‌ها توام با ثبات قیمتی ارزیابی می‌شود. بر این اساس، پیش‌بینی می‌شود که این صنایع بتوانند بطور مجدد مورد استقبال بازار قرار بگیرند.