ابزار «آتی سبد سهام» در بورس تهران
گروه بورس|
به گفته رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از مهم‌ترین مزایای ابزارهای مشتقه، مدیریت ریسک بازار سهام است و از طریق این ابزار سرمایه‌گذاران می‌توانند سودی بیشتر از سودهای معمولی کسب کنند. بر این اساس، روز گذشته شاپور محمدی در مراسم رونمایی از بازار قراردادهای آتی سبد سهام با اظهار خوشبینی نسبت به رونق معاملات آتی سبد سهام عنوان کرد: در سال گذشته ابزار آتی تک سهم در بورس تهران رونمایی شد و اکنون با ورود ابزار آتی شاخص سهام این امیدواری وجود دارد تا شاهد رونق هرچه بیشتر استفاده از ابزار مشتقه در بورس تهران باشیم. وی همچنین از ورود دو ابزار جدید تا پایان سال خبر داد و گفت: برای به ثمررسیدن این هدف، نهادهای مختلف تلاش قابل توجهی داشته‌اند که از آن جمله می‌توان به حضور پررنگ شرکت‌های تامین سرمایه و کارگزاری‌ها اشاره کرد. همچنین شرکت مدیریت فناوری اطلاعات بورس نیز طی این مدت فعالیت گسترده‌ای داشت و توانست بسترهای لازم برای انجام معاملات آتی سبد سهام و تعریف نمادها را ایجاد کند. محمدی به فعالیت‌های شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز اشاره کرد و گفت: در بحث راه‌اندازی این ابزار سمات از پایه‌های اصلی اجرایی بوده است. تیم شرکت سپرده‌گذاری در این مدت کمک‌های شایانی انجام داد تا استفاده از ابزار آتی سبد سهام در بورس مورد استفاده قرار گیرد. سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به تلاش‌های گسترده هیات‌مدیره بورس تهران و سازمان بورس در زمینه انتشار ابلاغیه‌ها، ایجاد قوانین معاملاتی و نظارت نیز تصریح کرد: در میان نهادهای فعال در این زمینه، فعالیت‌های کمیته فقهی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. با توجه به اینکه ابزارهای مالی کلاسیک تا زمانی که از لحاظ شرعی تایید نشود، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، کمیته فقهی تلاش بسیاری داشت تا ابزار آتی شاخص سهام از لحاظ شرعی تایید شود.
فرصت‌های آربیتراژی
عضو شورای عالی بورس، در ادامه با اشاره به اهداف اعمال این ابزار در بازار سهام گفت: یکی از اهداف مهم ابزار مشتقه ایجاد فرصت سرمایه‌گذاری برای افرادی است که به دنبال کسب سودهای بیشتر از مقدار معمول ناشی از فرصت‌های آربیتراژی هستند. به گفته رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از دیگر کارکردهای ابزار آتی روی سبد سهام، پوشش ریسک مناسب است. وی در این زمینه گفت: استفاده از این ابزار می‌تواند بسیاری از
ریسک‌گریزان را به سمت سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه هدایت کند، همچنین می‌تواند مدیریت ریسک برای اشخاص و صندوق‌ها را تا حد قابل توجهی افزایش دهد. محمدی همچنین از ورود دو ابزار جدید بورسی دیگر تا پایان سال خبر داد و گفت: در همکاری‌های مشترک سازمان بورس و دیگر ارکان در نظر گرفته شده است، تا پایان سال جاری ابزار فروش استقراضی و وارانت راه‌اندازی شود. وی افزود: با ورود این ابزارها به لحاظ ابزار کلاسیک، جعبه ابزار بازار سهام کامل می‌شود. با توجه به اینکه در بحث ابزارهای مالی اسلامی در بورس نیز پیشرفت قابل توجهی داشته‌ایم، بر این اساس راه‌اندازی اوراق بیمه اتکایی در دستور کار قرار گرفته است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: در سال‌های اخیر، نهادهای مالی، رشد مطلوبی داشته‌اند بطوری که پیش بینی می‌شود تعداد این نهادها تا پایان سال به ٦٥٠ نهاد مالی برسد. بی‌شک وجود این نهادها اثرات قابل توجهی در فعالیت بازار سرمایه داشته و می‌تواند باعث قوام بخشیدن به اجرای ابزارهای جدید شود. وی بر لزوم فرهنگ‌سازی ابزارهای مالی مختلف در بازار سرمایه از سوی رسانه‌ها تأکید کرد و گفت: بی‌شک عمق بازار سهام بدون آشنایی با ابزارهای مالی مختلف افزایش نخواهد یافت، بنابراین رسانه‌ها برای فرهنگ‌سازی ابزارهای مالی در افکار عمومی باید وارد میدان شوند و فعالیت گسترده‌ای داشته باشند.
ابزار جدید مشتقه
از سویی دیگر، همزمان با مراسم رونمایی از ابزار قراردادهای آتی سبد سهام در بورس تهران، مدیرعامل این شرکت با اشاره به حجم قابل توجهی از معاملات بورس‌های جهانی از این طریق به مزایای آن از جمله پوشش ریسک مناسب اشاره کرد. علی صحرایی با اشاره به پوشش ریسک مناسب این ابزار بیان کرد: طی چند سال اخیر با هماهنگی و همدلی گروه‌های مختلف بورس تهران، توانستیم یک ابزار جدید مشتقه به منظور پوشش ریسک بیشتر بازار ایجاد کنیم. وی در ادامه و با اشاره به تلاش‌های گسترده بورس تهران در این زمینه، بیان کرد: شرکت بورس تهران همزمان با تغییرات در هیات‌مدیره، وظایف و اهداف مهمی را برای فعالیت خود در نظر گرفت. اولین وظیفه این شرکت، عمق بخشی به بازار با توجه به شرایط اقتصادی کشور و دومین هدف آن ایجاد ابزارهای جدید با پوشش ریسک مناسب است.
کمیته توسعه در بازار
مدیرعامل شرکت بورس تهران در ادامه از تشکیل کمیته توسعه در این شرکت خبر داد و گفت: این کمیته که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده است، وظیفه رصد فعالیت بخش‌های مختلف شرکت بورس تهران را برعهده دارد. نظارت این کمیته شرایطی را فراهم می‌کند تا رسیدن به اهداف در نظر گرفته شده با سرعت بیشتری انجام گیرد. وی در ادامه به تاریخچه ورود ابزار مشتقه به بورس تهران اشاره کرد و گفت: ابزار فروش تبعی از اولین ابزارهای مشتقه‌ای بود که در بورس تهران استفاده شد، این ابزار در ابتدا تنها کارکرد بیمه‌ای داشت، اما هم‌اکنون در بحث تامین مالی نیز استفاده می‌شود. در سال ۹۶ از طریق این ابزار دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان تامین مالی در بخش‌های مختلف صورت گرفت که ۱۹ درصد کل تامین مالی کشور در آن سال بود. صحرایی همچنین افزود: در سال ۹۵ نیز ابزار آپشن یا اختیار معامله رونمایی شد که در بازار در حال معامله است و بعد از آن آتی سبد سهام است که پیش‌تر در قالب آتی تک سهم استفاده می‌شد.
قابلیت پوشش ریسک و مزایای مالیاتی
مدیرعامل شرکت بورس تهران با بیان اینکه آتی سبد سهام از محبوبیت قابل توجهی در بازارهای جهانی برخوردار است، گفت: در معاملات بورس‌های بزرگ جهانی، ابزار آتی سبد سهام جزو ۴ ابزار مشتقه پرمعامله است. بر اساس مطالعات WFE، حدود
۶۰ درصد از معاملات جهانی ابزار مشتقه با ابزار آتی روی شاخص صورت می‌گیرد. صحرایی با اشاره به تلاش‌های کمیته فقهی بورس طی این مدت گفت: کمیته فقهی درسال ۹۴ مطالعات گسترده‌ای را در این زمینه آغاز کرد، که در نهایت با همفکری تحقیق و توسعه بورس تهران، سبد مرجعی از صنایع مختلف در نظر گرفته شد و بر اساس آن ابزار آتی سبد سهام شکل گرفت. وی در ادامه گفت: این ابزار کارکردهای چندگانه دارد که مهم‌ترین آن ایجاد یک بازار دوطرفه است. همچنین ابزار آتی سبد سهام از قابلیت پوشش ریسک مناسبی برخوردار است و می‌تواند خاصیت اهرمی داشته باشد.
صحرایی همچنین افزود: در ابزار آتی سبد سهام نیاز به مطالعه تک تک سهام وجود ندارد، از سوی دیگر این ابزار از مزایای مالیاتی نیز برخوردار است بطوری که کارمزدهای این معامله از معافیت مالیاتی برخوردار است. وی گفت: روز گذشته و در جریان رونمایی از این ابزار، هفت نماد معاملاتی عرضه شدند که مهم‌ترین آن سبد سهام ۳۰ شرکت بزرگ، بانک‌ها، خودرویی‌ها، محصولات شیمیایی، فلزی و معدنی‌ها بودند.
