تاریخچه واردات در ایران

آرمان خالقی عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اظهار کرد: برای اینکه بتوانیم میزان پیشرفت و رشد در حوزه تولید، صنعت و معدن در کشور را مورد بررسی قرار دهیم، می‌باید اقدامات صورت گرفته قبل از انقلاب و پس از آن را مورد بررسی و واکاوی قرار دهیم تا شکوفایی و نوع رشد صنعت مشخص شود.

وی افزود: روند صنعتی شدن در قبل از انقلاب را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد؛ اقتصاد ایران در دوران قبل از نفت معطوف به اقتصاد بر پایه کشاورزی و دامپروری بود. با ورود برق، ورود صنعت آغاز شد و در دوران پهلوی اول، حرکت‌های صنعتی شکل گرفت.

خالقی تاکید کرد: پس از صنعتی شدن، ساخت فولاد با کمک کشورهای آلمان و روسیه آغاز شد. ایجاد کارخانه‌های قند نیز در دستور کار دولت قرار گرفت و همه این موارد به دست خارجی‌ها انجام شد زیرا کشور دانش فنی و فناوری لازم را برای احداث کارخانه‌های صنعتی در دست نداشت. کارخانه‌های قند با هدف تقویت کشاورزی و همچنین کارخانه‌های دخانیات با رویکرد کاشت توتون آغاز به کار کرد.

هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت افزود: با اکتشاف نفت، کشور ایران بیش از پیش در دنیا مطرح شد و تا پیروزی انقلاب اسلامی، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌هایی در داخل شکل گرفت. در این زمان بخش خصوصی که تعداد زیادی از آنها کاملا وابسته یا شریک دربار و خانواده‌های سلطنتی بودند، به امور مختلف تجاری و صنعتی ورود کرده و به واسطه ارتباطی که با دربار داشت می‌توانست به راحتی امتیازاتی دریافت کند به طوری که گاهی با گرفتن پورسانت و درصد، قراردادهای بین‌المللی و واردات را انجام می‌دادند. در برخی از مواقع حتی به سرمایه‌گذاران تحمیل می‌شد که حتما باید با یکی از درباریان شراکت داشته باشند تا بتوانند تجارت کنند. مجموع این امور موجب توسعه شبکه فساد در اقتصاد کشور و در حوزه صنعت، تجارت و معدن شده بود.

وی ادامه داد: از طرف دیگر با مقایسه قیمت دلار و نرخ نفت (دلار 7 تومان و قیمت نفت هر بشکه 30 دلار) می‌توانیم بسنجیم که درآمد نفتی در سال‌های قبل از انقلاب بیش از هزار برابر درآمد نفت در زمان کنونی بوده است.  دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت تهران یادآوری کرد: در کنار حجم بالای واردات برخی صنایع و نشان‌های تجاری توانستند با کمک بخش خصوصی شکل بگیرند از جمله این صنایع می‌توان به کفش ملی، ارج، ایران خودرو و مبل ایران اشاره کرد. هرچند که این صنایع نیز به دلیل شرایط فشار آن زمان نمی‌توانستند به صورت کامل به دربار وابسته نباشند. برخی صنایع هم به صورت کاملا مونتاژکاری و در درجه پایینی از صنعت و علم دنیا در کشور شروع به کار کردند.

وی تاکید کرد: از طرف دیگر به دلیل کم بودن تعداد دانشگاه‌ها در سطح کشور، تعداد زیادی از جوانان به عنوان کارگر در صنعت مشغول به کار بودند و سطح دانش آنها بسیار پایین و گاهی حتی بی‌سواد هم بین آنها پیدا می‌شد. همین امر موجب شده بود تا ایران نتواند در حوزه صنعتی به پیشرفت قابل توجهی دست یابد و همیشه به صورت یک مونتاژ کار ساده به فعالیت خود در سال‌های قبل از انقلاب ادامه دهد.

 خالقی تشریح کرد: حادثه بزرگی که قبل از انقلاب تحولات منفی بسیاری در پی داشت، انقلاب سفید یا به قول خودشان، انقلاب شاه و ملت بود که باعث شد به دلیل کوچک‌ترشدن سطح زمین‌های کشاورزی بسیاری از کشاورزان و دامپروران تمایل به مهاجرت به سمت شهرهایی پیدا کنند که هر روز پر زرق و برق‌تر شده و بیشتر پیشرفت می‌کرد. همین امر موجب شد که تعداد کارگران در سطح شهرها بیشتر شود و لزوم ایجاد کارگاه‌ها افزایش یابد. اما از آنجایی که سطح سواد و آموزش و فنی این کارگران پایین بود، هیچگاه صنعت پیشرفت نکرد. وی اظهار کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مردم با روحیه قطع وابستگی از خارجی‌ها به پا خواستند و همین امر موجب شد تا در زمینه‌های مختلفی همچون نظامی و صنعتی شاهد پیشرفت‌های بزرگی باشیم.

خالقی تاکید کرد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، کشور ما یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان اسلحه و سلاح‌های جنگی از امریکا، انگلیس و فرانسه بود و توان تولید هیچگونه سلاح جنگی را در داخل کشور نداشتیم. اما پس از وقوع انقلاب اسلامی و آغاز تحریم‌ها علیه ایران و همچنین شروع جنگ تحمیلی توانستیم به خودکفایی‌های بزرگی در حوزه تامین اسلحه و سلاح‌های مختلف در صنایع دفاعی دست یابیم.

عضوهیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت اذعان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه‌های مختلف صنعتی، همچون صنایع پتروشیمی، فولادسازی، صنایع غذایی، داروسازی، تجهیزات پزشکی، بیوتکنولوژی، تولید شوینده‌ها، نانوتکنولوژی، قطعه‌سازی و بسیاری از صنایع دیگر به پیشرفت‌های شگرفی دست یافتیم و اینها همه به دلیل ورود بدون محدودیت جوانان به این حوزه‌ها و بالارفتن سطح علمی کشور در ۴۰ سال گذشته بوده است. خالقی تصریح کرد: با ورود جوانان و مردم به صحنه علم و صنعت پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دانش با صنعت گره خورد و همین امر موجب شد تا ایران بتواند جایگاه خوبی در حوزه صنعت پیدا کند.

وی یادآوری کرد: بدون شک ثبات و امنیت ۲ مولفه اصلی کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی هستند و ما باید تلاش خود را برای گسترش امنیت و ثبات در تمام ابعاد اقتصادی، سلامت و اجتماعی فراهم آوریم.