ماجرای تخریب خانه 100 ساله ابتهاج

چند روز پیش برخی از سایت‌های خبری گیلان از تخریب خانه شاعر پرآوازه ایران «هوشنگ ابتهاج» همزمان با جشن مراسم روز رشت که با حضور مسوولان شهری در میدان اصلی شهر برگزار شد، خبر دادند. اگرچه این اتفاق نیفتاد اما این خبر واکنش‌های بسیاری بدی در میان مردم رشت به دنبال داشت. اما ماجرای این خبر چه بود؟ شهرود امیرانتخابی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان، در این باره گفت: این ملک دارای مالکیت خصوصی بوده و فاقد ارزش فرهنگی است. او همچنین در نامه‌ای به علی بهارمست (سرپرست شهرداری رشت) نیز نوشت: خانه منتسب به هوشنگ ابتهاج سال‌ها پیش تخریب شده است و بنای فعلی سازمان پسماند شهرداری رشت بعد از این تخریب صورت گرفته است. همچنین باتوجه به اسناد جمع‌آوری شده ثبت ساختمان آصف به عنوان خانه ابتهاج، منتفی است زیرا بنای فعلی که ادعا می‌شود متعلق به خانواده هوشنگ ابتهاج است در دهه ۴۰ ساخته شده و تحت مالکیت فرد دیگری است.  اگرچه در روز مراسم رشت این بنا تخریب نشد اما احتمال آن به خصوص با نامه اداره کل میراث فرهنگی به شهرداری غیرممکن نیست. از سوی دیگر بسیاری از دوستداران فرهنگ و مفاخر رشت امیدوارند این اتفاق نیفتد. مزدک پنجه‌ای (روزنامه‌نگار گیلانی) در این باره به ایلنا گفت: فرض بگیریم این ادعا و دلایل همه درست باشد اما نباید از نظر دور داشت که ما با یک سرمایه ملی در ادبیات زادبومی به نام هوشنگ ابتهاج که از نام‌آوران شعر معاصر است، مواجهیم. از طرف دیگر مدام در رسانه‌ها و جلسات، مسوولان شهری از جذب توریست فرهنگی و توسعه گردشگری فرهنگی صحبت می‌کنند.

او با پرداختن به این موضوع که حتی اگر خانه پدری استاد سایه در مکانی باشد که در حال حاضر یکی از ساختمان‌های شهرداری است، افزود: هرچند این ملک قبلا فروخته شده و در حال حاضر کاربری دیگری دارد آیا نباید شهرداری و متولیان فرهنگی استان فراتر از ارزش مادی به این موضوع نگاه کنند. فرهنگ دوستان و مسوولان شهری حتما به خاطر دارند که چه بر سر خانه میرزاکوچک آمده بود اما اعضای دوره نخست شورای شهر رشت و شهردار وقت، بنای تخریبی را از مالک خریداری و از نو بنا کردند، زیرا برایشان ارزش معنوی آن سازه مهم بوده نه ارزش مادی آن؛ فراموش نکنیم خود شاعر نیز یک‌بار در جایی گفته بود در صورت ایجاد خانه‌ غزل بسیاری از میراث فرهنگی و ادبی خود را به آنجا هدیه خواهد داد. حال به فرض تمام ادعای اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان، مالک و سایر نهادهای مسوول در این باره درست باشد، این وظیفه شهرداری و اعضای شوراست تا به فکر تغییر کاربردی ساختمانی که در حال حاضر ملک شهرداری است، باشند و آن را تبدیل به خانه غزل کنند.

شهر رشت در عین اینکه در طول تاریخ شهر اولین‌ها بوده اما هنوز فاقد یک فرهنگ‌سراست. شاید خانه‌ غزل سایه بتواند نقش فرهنگسرا را نیز برای اهالی فرهنگ و هنر رشت ایفا کند. امیدواریم مسوولان شهری رشت به دور از هرگونه قضاوتی نگاه خود را نسبت به موضوعات فرهنگی استان تغییر دهند. البته اگر جناح بازی‌های سیاسی در شورا و شهرداری رشت بگذارد. امیرهوشنگ ابتهاج شاعر پرآوازه ایران متولد ۶ اسفند سال ۱۳۰۶ در رشت است. پدرش آقاخان ابتهاج از مردان سرشناس رشت و مدتی رییس بیمارستان پورسینای این شهر بود. تخلص این شاعر «ه. ا. سایه» است.