حذف چهار صفر از پول ملی 2 سال زمان می‌برد
گروه بانک و بیمه |محسن شمشیری|
به دنبال اعلام تقدیم لایحه حذف چهار صفر از سوی بانک مرکزی به دولت، رییس کل بانک مرکزی در یادداشتی ۵ نکته کلیدی درباره لایحه پیشنهادی این بانک در خصوص حذف چهار صفر از پول ملی را تشریح کرد.
به گزارش« تعادل»، عبدالناصر همتی در یادداشتی اینستاگرامی نوشت: در خصوص لایحه پشنهادی برای حذف ۴ صفر از پول ملی چند نکته راباید توضیح دهم: اول اینکه لازمه اجرایی شدن تصویب دولت و تایید مجلس است که امیدوارم تحقق یابد.وی درباره دومین نکته اظهار داشت: یک فرآیند زمان بر به لحاظ حقوقی و فنی دارد و بر مبنای برآورد کارشناسان ما اجرای آن نزدیک دو سالی طول می‌کشد.رییس کل بانک مرکزی درباره سومین نکته نیز نوشت: این اقدام در کنار سایر اقدامات اساسی بانک مرکزی برای اصلاح نظام بانکی و به‌کارگیری ابزارهای نوین سیاست‌های پولی و شیوه‌های جدید و کارآمد نظارت بر بانک‌ها خواهد بود و عملیاتی شدن آن عملا متأخر بر اصلاحات بانکی خواهد بود.همتی ادامه داد: چهارمین نکته اینکه بعد از قانونی شدن، پول‌های جدید به تدریج و با جایگزینی آنها با اسکناس‌های فرسوده قبلی وارد چرخه می‌شوند و هزینه آن قابل مقایسه با هزینه چاپ حجم زیاد اسکناس‌های فعلی نخواهد بود.وی افزود: نکته پنجم اینکه اصلاح نرخ برابری پول ملی از طریق حذف صفرها وجهه پول ملی را در صحنه بین‌المللی ارتقا می‌بخشد و اقدامی است که در بسیاری از کشورها در کنار سایر اقدامات، سرآغازی برای اصلاحات جدی اقتصادی است.
واکنش «تابش» به حذف چهار صفر از پول ملی
یک عضو شورای پول و اعتبار با بیان اینکه حذف صفرها از پول ملی صرفا موجب تسهیل عملیات حسابداری می‌شود، گفت: شایسته است بانک مرکزی اقدامات عملی برای کاهش تورم و تقویت پایه پول ملی که عملا منجر به کاهش صفرها می‌شود، انجام دهد.
محمدرضا تابش در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به ارایه لایحه حذف چهار صفر از پول ملی از سوی بانک مرکزی به دولت، اظهار کرد: گرانی، معلول تورم است و مهم‌ترین نهادی که با اعمال سیاست‌های پولی و مالی می‌تواند تورم را کنترل کند بانک مرکزی است. لذا شایسته است بانک مرکزی به جای تلاش برای حذف صفرها از پول ملی که بیشتر جنبه تسهیل عملیات حسابداری را دارد تلاش خود را برای اعمال اصلاحات پولی و بانکی که در فرجه زمانی چند ساله نتیجه بخش است معطوف دارد. در شرایط حساس فعلی با توجه به اختیاراتی که از طرف ستاد هماهنگی سران سه قوه به بانک مرکزی تفویض شده و البته فراقانونی است و ضرورت برون رفت از شرایط بحران فعلی ایجاب می‌کند بانک مرکزی همه تلاش خود را به اصلاح ساختار بانک‌ها و نظام بانکداری در کشور که منجر به اصلاحات پولی و مالی طی چند سال می‌شود معطوف دارد. آنگاه است که تورم مهار خواهد شد، پول ملی تقویت می‌شود، فشارها بر مردم کم می‌شود، اشتغال و تولید راه می‌افتد و خود به خود صفرها کاهش می‌یابد.
حذف صفر از پول ملی مکمل ثبات‌بخشی
به بازار ارز و نظام بانکی
از سوی دیگر تیمور رحمانی، کارشناس اقتصادی در این زمینه گفت: حذف چهار صفر از پول ملی مکمل اقدامات بانک مرکزی در بازار ارز، اصلاح نظام بانکی و کنترل نرخ سود است.وی درباره حذف چهار صفر از پول ملی اظهار داشت: مساله حذف صفر از پول ملی مدت‌هاست که مطرح است و از سال ۸۷ که برنامه تحول اقتصادی در جنبه‌های مختلف مثل مالیات و غیره مورد بحث قرار گرفت، مساله حذف صفر از پول ملی نیز یکی از اجزای آن بود اما در سال ۹۲ به دلیل جهش‌های ارزی شرایط مناسب نبود که این کار اتفاق بیفتد اما در سال‌های بعد باز پیگیری شد و بانک مرکزی درباره حذف صفر از پول ملی مطالعاتی انجام داده و تجربیات دیگر کشورها را نیز دیده است.وی درباره ضرورت حذف صفر از پول ملی گفت: پول جدید را می‌توان با «ریال جدید» یا واحد پولی جدید با اسم جدید معرفی کرد. بانک مرکزی در این باره در سال‌های قبل نظرسنجی هم کرده است اما در کل واحد پول ملی را «تومان » تعریف کردند.رحمانی گفت: ایران تورم بین ۱۵ تا ۲۰ درصدی در یک دوره طولانی نزدیک به ۵۰ ساله داشته پس حذف صفر یک مساله اجتناب ناپذیر شده است. هزینه انتشار اسکناس سرسام آور است و با حذف صفرها می‌توان در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرد. از نظر تهیه صورت‌های مالی نیز بهتر است واحد پول ملی به گونه‌ای باشد که صفر کمتری داشته باشد.وی با بیان اینکه هدف بانک مرکزی ثبات‌بخشی به اقتصاد است اما ارایه لایحه برای گرفتن مجوز قانونی این کار است ولی تا زمان اجرا زمانبر است، افزود: از نظر اجرا باید مطمئن باشیم که ثبات بخشی به اقتصاد در حال شکل‌گیری است ولی در زمان فعلی ضرورتی بر این کار نیست.این کارشناس اقتصادی افزود: در اروپا نه تنها عدد یورو بلکه یک صدم یورو و سنت نیز استفاده می‌شود و ارزش دارد اما در کشور ما عدد ریال استفاده نمی‌شود و حتی ریال در محاسبات و معاملات ما نیز استفاده نمی‌شود پس مساله گردکردن پول برای ما زیاد مشکل نیست بنابراین درست است که کشور ما ابر تورم نداشته است اما تورم ۲۰ درصدی نیز مهم است پس در مجموع حذف صفر ضرورت دارد.رحمانی گفت: اقدامات بانک مرکزی سعی در کنترل بازار ارز، رسیدگی به وضعیت نظام بانکی و کنترل نرخ‌های سود داشته تا به یک ثبات برسد، بعد اجرای این کار را انجام خواهد داد بنابراین اگر بی‌انضباطی بانکی وجود داشته باشد تورم تغییر نخواهد کرد و حذف صفر نیز نتیجه‌ای نخواهد داشت. اگر برای سیاستگذار پولی به دنبال اعتبار هستیم باید مطمئن باشیم که ثبات بخشی اتفاق افتاده است.
مستخدمین حسینی: مردم را سردرگم می‌کند
معاون اسبق وزارت اقتصاد نیز معتقد است این طرح در شرایط فعلی به بهبود اوضاع اقتصادی نمی‌تواند کمک کند و فقط مردم را سرگرم خواهد کرد! با حذف چهار صفر از پول ملی فقط مردم را برای مدتی سرگرم کرده‌ایم، در ونزوئلا هم چندین صفر از پول ملی‌شان حذف شد اما عملا کمکی به حل مشکلات‌شان نکرد.حیدر مستخدمین‌حسینی، در گفت‌وگو با ایسنا، سابقه این اقدام را به دوران بعد از جنگ جهانی دوم مربوط دانست و گفت: تاکنون ۵۰ کشور در سراسر دنیا این اقدام را انجام داده‌اند. علت اصلی انجام آن نیز بدهی‌های مالی این کشورها بعد از جنگ جهانی دوم و همچنین افزایش نقدینگی و نرخ تورم بوده است. در کشور ما هم این اقدام با توجیه تورم و حجم بالای نقدینگی صورت می‌گیرد.
او در مورد تبعات حذف چهار صفر از پول ملی گفت: تا زمانی که ساختار اقتصاد به تعادل نرسد، نقدینگی به سمت عوامل تولید نرود و موانع کسب و کار برداشته نشود، این تصمیم هیچ کمکی به بهبود شرایط اقتصادی نمی‌کند.
مستخدمین حسینی با بیان اینکه اقتصاد کشور در شرایط متعادلی قرار ندارد، ادامه داد: در چنین شرایطی تهیه این طرح از سوی بانک مرکزی نمی‌تواند کمکی به بهبود شرایط بکند. دولت بهتر است در این شرایط تمرکز خود را روی طراحی و اجرای سیاست‌هایی که مشکلات واقعی کشور را نشان گرفته است قرار دهد و از توان کارشناسی موجود در کشور برای کاهش سطح واقعی قیمت‌ها و کنترل تورم استفاده کند. معاون وزارت اقتصاد دولت هشتم با تاکید بر اینکه به‌طور کلی موافق حذف چند صفر از پول ملی است، اضافه کرد: این اقدام در شرایط فعلی که اقتصاد کشور با مسائل مختلفی مانند تورم و مشکلات فضای کسب و کار مواجه است، نمی‌تواند اقدام درستی باشد و بهتر است دولت تمرکز خود را برای هدایت نقدینگی به سمت تولید و ایجاد رونق اقتصادی بگذارد.
شقاقی: تاثیری ندارد
استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه حذف صفر از پول تأثیری در متغیرهای کلان اقتصادی ندارد و البته تورم در ایران آنقدر لجام گسیخته نیست که ما را درگیر حذف صفر برای سهولت در مبادلات پولی بکند، گفت: تورم تا پایان سال 97 در سناریوی خوشبینانه تا 20 درصد و در بدبینانه‌ترین حالت تا 50 درصد افزایش خواهد یافت.
وحید شقاقی بیان کرد: در اقتصادهایی که ارزش پول ملی به‌شدت افت می‌کند و به تبع آن قدرت خرید نیز کاهش می‌یابد، حذف صفر از پول پس از پشت سر گذاشتن بحران و رسیدن به ثبات می‌تواند یک روحیه مثبت در جامعه ایجاد کند، بنابراین یکی از مهم‌ترین نکات در طرح حذف صفر از پول ملی این است که در زمان آرامش این کار انجام شود نه اینکه در میانه بحران چند صفر از پول حذف شود. حذف صفر از پول ملی هیچ تأثیری بر متغیرهای کلان اقتصادی همچون تورم ندارد و فقط می‌تواند نشانی از تغییر رویکرد داشته باشد و امید بیشتری به اقتصاد تزریق کند.
این استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی با تأکید بر اهمیت زمان حذف صفر از پول ملی اظهار کرد: اگر هنگامی که یک اقتصاد هنوز درگیر بحران است طرح حذف صفر از پول انجام شود نه تنها ذهنیت مثبتی در جامعه ایجاد نمی‌شود بلکه این تصور در میان مردم به وجود می‌آید که اوضاع آشفته است و تأثیر منفی خواهد گذاشت.
شقاقی با بیان اینکه حذف صفر از پول در کشورهایی چون برزیل، ترکیه، هلند و زیمباوه اجرا شده است، ادامه داد: ونزوئلا نیز از کشورهایی است که این کار را انجام داده است؛ این کشور در حال حاضر با یک تورم 40 هزار درصدی مواجه است و اگر صفرهای پول را حذف نکند مردم این کشور در جابه‌جایی پول به مشکل می‌خورند، بنابراین نمی‌توان اقتصاد ایران را در شرایطی تصور کرد که در آن نیاز به حذف صفر از پول ملی احساس شود، ضمن اینکه اگر هم قرار است این کار انجام شود باید پس از پشت سر گذاشتن بحران ارزی و در شرایط ترسیم یک آینده روشن باشد.باید اجازه دهیم از این وضعیت عبور کرده و به یک ثبات برسیم و پس از آن محاسبه کنیم که آیا برداشتن صفر از پول ملی ارزش دارد یا خیر.
غدیر مهدوی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه نیز خاطرنشان کرده که در دنیای امروز پول صرفا یک واحد شمارش است و برداشتن یک یا چند صفر از آن نقش برجسته‌ای ندارد. صرفا در زمانی که اقتصاد در حالت رونق قرار گیرد و تولید و عرضه به رشد با ثباتی برسند، حذف صفر از پول می‌تواند در برطرف کردن بار روانی تورم کمک کند و به مردم از جهت ذهنی کمک کند تا منتظر افزایش قیمت بیشتر نباشند، این اتفاق پس از جنگ جهانی دوم در آلمان به مهار تورم کمک کرد.
اما چنانچه اقتصاد در شرایط رشد با ثبات تولید قرار نگرفته باشد، حذف صفر هیچ کمکی نمی‌کند و حتی می‌تواند تورم را تشدید کند زیرا در حالت انتظارات تورمی، مردم افزایش قیمت از 10 تومان به 15 تومان، یعنی 50 درصد افزایش را راحت‌تر از افزایش قیمت از 100 تومان به صد و 50 تومان، یعنی همان 50 درصد افزایش، می‌پذیرند.
